سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - سایه برین: در آستانه‌ی روز عصای سفید، انتشارات مهرسا کتاب صوتی تازه‌ای با عنوان «تفاوت‌ها ما را قوی‌تر می‌کنند» را منتشر کرده که ویژگی منحصربه‌فرد آن، حضور و مشارکت مستقیم گروهی از کودکان نابیناست. این اثر تازه، نه‌تنها یک پروژه فرهنگی، بلکه تجربه‌ای انسانی و آموزشی برای کودکانی است که به‌جای شنیدن قصه، خود به روایتگر آن تبدیل شده‌اند.
این پروژه زیر نظر فردوس سلیمانی، مدیر تولید کتاب‌های صوتی انتشارات مهرسا، انجام شده است؛ فردی که بیش از دو سال است تولید کتاب‌های صوتی این انتشارات را با صدای گویندگان سرشناس عرصه‌ی نمایش و رادیو هدایت می‌کند. او در کنار ضبط آثار با صدای هنرمندان نام‌آشنا، از مدتی پیش رویکرد تازه‌ای را آغاز کرده است: مشارکت دادن خودِ کودکان در فرایند تولید کتاب صوتی.
فردوس سلیمانی در گفت‌وگو با ایبنا درباره شیوه تولید کتاب «تفاوت‌ها ما را قوی‌تر می‌کنند» توضیح داد: کودکان نابینا در کنار چند کودک بینا، نقش‌های مختلف داستان را اجرا کردند. به گفته‌ی عوامل پروژه، فرایند ضبط با چالش‌هایی همراه بوده؛ از جمله هماهنگی میان صداها، سرعت متفاوت خوانش‌ها و تکرارهای متعدد برای دستیابی به ضبطی تمیز و روان. با این حال، همین مسیر تمرینی باعث شده کودکان اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا کنند و درک تازه‌ای از همکاری، شنیدن و خلق جمعی به‌دست آورند.
سلیمانی همچنین درباره دلیل انتخاب کتاب «تفاوت‌ها ما را قوی‌تر می‌کنند» برای این پروژه گفت: انتخاب این کتاب، هدفمند به این دلیل بود که پیام اصلی‌اش پذیرش تفاوت‌ها و نگاه انسانی به تنوع میان آدم‌هاست. تولیدکنندگان کتاب کوشیدند در نسخه‌ی صوتی، تصویرسازی‌های کتاب را به حس و صدا بدل کنند تا کودک نابینا بتواند جهان قصه را با گوش‌هایش لمس کند. حتی یکی از شرکت‌کنندگان که بینا بود، به‌عمد در کنار سایر کودکان حضور یافت تا ترکیب صداها یادآور پیوند و درک متقابل باشد.
وی همچنین درباره واکنش خانواده‌های کودکانی که در این پروژه بودند و واکنش خود این کودکان گفت: به گفته‌ی خانواده‌ها، شنیدن صدای کودکانشان در کتاب، برای آنان تجربه‌ای تازه و انگیزه‌بخش بوده است. برخی از کودکان پس از مشارکت در پروژه به نوشتن و روایت داستان‌های کوتاه علاقه‌مند شده‌اند و باور کرده‌اند که می‌توانند خالق اثر باشند، نه فقط شنونده‌ی آن.
پروژه‌ی تولید کتاب صوتی برای کودکان نابینا در مهرسا، بخشی از برنامه‌ی گسترده‌تر این انتشارات برای دسترسی برابر به ادبیات و گسترش فرهنگ شنیدن است. این مجموعه تاکنون کتاب‌های متعددی را با صدای گویندگان حرفه‌ای تولید کرده و اکنون با ورود کودکان به عرصه‌ی صدا و روایت، گام تازه‌ای در مسیر عدالت فرهنگی برداشته است.
سلیمانی می‌گوید که هدف نهایی این حرکت، فراهم کردن زمینه‌ای است تا همه‌ی کودکان فارغ از شرایط جسمی یا اجتماعی بتوانند بخشی از جهان ادبیات باشند. به باور او، کتاب صوتی نه رقیب کتاب کاغذی، بلکه پلی است میان شنیدن و خواندن؛ تجربه‌ای که تخیل را بیدار می‌کند و عشق به قصه را در دل کودک زنده نگه می‌دارد.
در مهرسا، کتاب‌های صوتی تنها یک محصول فرهنگی نیستند؛ صدایی‌اند که به همه‌ی کودکان یادآوری می‌کند: «هیچ‌کس بیرون از دایره‌ی قصه نیست.»
∎