حجت الاسلام و المسلمین احمد فربهی از اساتید حوزه علمیه قم با اشاره به اهمیت «فلسفه» اظهار داشت: سؤال می شود که آیا میل به فلسفه، خوب است یا بد.
وی گفت: از امام حسن عسکری (ع) روایتی نقل شده که : «سیأتی زمان علی الناس وجوههم ضاحکه مستبشره و قلوبهم مظلمه متکدره. السنه فیهم بدعه و البدعه فیهم سنة المؤمن بینهم محقر و الفاسق بینهم موقر امراؤهم جاهلون جائرون و علماؤهم فی ابواب الظلمة سائرون اغنیائهم یسرقون زاد الفقراء و اصاغرهم یتقدمون علی الکبراء و کل جاهل عندهم خبیر و کل محیل عندهم فقیر لایمیزون بین المخلص و المرتاب و لایعرفون الضأن من الذئاب علماؤهم شرار خلق الله علی وجه الارض لانهم یمیلون الی الفلسفه و التصوف و ایم الله انهم من اهل العدول و التحرف یبالغون فی حب مخالفینا و یضلون شیعتنا و موالینا ان نالوا منصبا لم یشبعوا عن الرشاء و ان عبدوا عبدوا الله علی الریاء ألا انهم قطاع طریق المؤمنین و الدعاة الی نحلة الملحدین فمن ادرکهم فلیحذرهم و لیصن دینه و ایمانه»
استاد حوزه علمیه قم بیان کرد: برخی از مخالفان فلسفه، این روایت را بر فلاسفه شیعه از قبیل علامه طباطبائی (ره)، امام خمینی (ره) و شاگردان این دو بزرگوار تطبیق می کنند.
وی با اشاره به وجود معانی مختلف برای فلسفه ابراز کرد: یکی از معانی معروف در بین حکمای شیعه «مباحث تعقلی درباره کلیات هستی از قبیل «مبدأ و معاد» است. این معنای از فلسفه همان است که بخش وسیعی از روایات اعتقادی ما را در بر می گیرد؛ یعنی بسیاری از روایات اعتقادی ما «مباحثی تعقلی درباره کلیات هستی از قبیل مبداء و معاد هستند، به عنوان مثال اهل بیت (ع) درباره محدود و نامحدود، حادث و قدیم و سایر تقسیمات موجود سخن گفته اند و روش آنها هم تعقلی و استدلالی بوده است.
حجت الاسلام و المسلمین فربهی تصریح کرد: ما خواندن فلسفه به این معنا را ضروری می دانیم و البته باید در مدرسه اهل بیت (ع) خوانده شود همچنان که ملاصدرا نیز این نکته را گفته است، در عین حال باید سخن دیگران را نقد و بررسی کرد تا با بررسی آنها مکتب حق بهتر دانسته و از آن دفاع شود.
استاد حوزه علمیه قم ابراز کرد: بدون شک تطبیق واژه علماء در روایت مذکور بر کسانی که فلسفه به معنایی که گفته شد را می خوانند موجب می شود معاذالله خود اهل بیت (ع) در رأس آن علما باشند؛ زیرا آنها نیز میل به فلسفه به معنای مباحث تعقلی درباره کلیات هستی داشته اند، پس این روایت به هر معنایی که باشد مصداقش علمای شیعه که فلسفه را به معنایی که گفته شد می خوانند، نیست.
وی اظهار کرد: از قرائن سیاقی پیدا است مراد از فلسفه، مباحثی است که صرفا دیگران و از جمله مخالفان اهل بیت (ع) بیان کرده اند کسی که به این مباحث میل داشته و آنها را در جامعه نشر دهد، بدون اینکه آنها را نقد کرده و با سخنان اهل‌بیت (ع) مقایسه کرده و بدون آنکه از سخنان اهل‌بیت (ع) دفاع و آنها را تبیین کند، مصداق شرار خلق الله می شود.
حجت الاسلام و المسلمین احمد فربهی یادآور شد: معنایی که گفته، در روایت دیگری که درباره اصحاب کلام است نیز آمده؛ روایت مذکور این‌چنین است؛ «فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنِّی سَمِعْتُکَ تَنْهَی عَنِ الْکَلَامِ وَ تَقُولُ وَیْلٌ لِأَصْحَابِ الْکَلَامِ!...فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) إِنَّمَا قُلْتُ فَوَیْلٌ لَهُمْ إِنْ تَرَکُوا مَا أَقُولُ وَ ذَهَبُوا إِلَی مَا یُرِیدُون» (کافی ج ۱؛ ص: ۱۷۱) پس متکلمان و فلاسفه ای که سخنان اهل بیت (ع) را ترک کرده و صرفا به سخنان دیگران می پردازند، وای بر آنها باد!، شرار خلق‌الله علی وجه الارض‌اند! نه کسانی که عمرشان را در فهم کلمات اهل‌بیت و نشر کلمات آنها گذرانده اند. کدام یک از حکمای شیعه مبالغه در حبّ مخالفین اهل‌بیت (ع) داشته است تا مصداق این عبارت ها شوند!؟؛ «وایم الله انهم من اهل العدول والتحرف یبالغون فی حب مخالفینا!»
حجت الاسلام و المسلمین احمد فربهی از اساتید حوزه علمیه قم با اشاره به اهمیت «فلسفه» اظهار داشت: سؤال می شود که آیا میل به فلسفه، خوب است یا بد.
وی گفت: از امام حسن عسکری (ع) روایتی نقل شده که : «سیأتی زمان علی الناس وجوههم ضاحکه مستبشره و قلوبهم مظلمه متکدره. السنه فیهم بدعه و البدعه فیهم سنة المؤمن بینهم محقر و الفاسق بینهم موقر امراؤهم جاهلون جائرون و علماؤهم فی ابواب الظلمة سائرون اغنیائهم یسرقون زاد الفقراء و اصاغرهم یتقدمون علی الکبراء و کل جاهل عندهم خبیر و کل محیل عندهم فقیر لایمیزون بین المخلص و المرتاب و لایعرفون الضأن من الذئاب علماؤهم شرار خلق الله علی وجه الارض لانهم یمیلون الی الفلسفه و التصوف و ایم الله انهم من اهل العدول و التحرف یبالغون فی حب مخالفینا و یضلون شیعتنا و موالینا ان نالوا منصبا لم یشبعوا عن الرشاء و ان عبدوا عبدوا الله علی الریاء ألا انهم قطاع طریق المؤمنین و الدعاة الی نحلة الملحدین فمن ادرکهم فلیحذرهم و لیصن دینه و ایمانه»
استاد حوزه علمیه قم بیان کرد: برخی از مخالفان فلسفه، این روایت را بر فلاسفه شیعه از قبیل علامه طباطبائی (ره)، امام خمینی (ره) و شاگردان این دو بزرگوار تطبیق می کنند.
وی با اشاره به وجود معانی مختلف برای فلسفه ابراز کرد: یکی از معانی معروف در بین حکمای شیعه «مباحث تعقلی درباره کلیات هستی از قبیل «مبدأ و معاد» است. این معنای از فلسفه همان است که بخش وسیعی از روایات اعتقادی ما را در بر می گیرد؛ یعنی بسیاری از روایات اعتقادی ما «مباحثی تعقلی درباره کلیات هستی از قبیل مبداء و معاد هستند، به عنوان مثال اهل بیت (ع) درباره محدود و نامحدود، حادث و قدیم و سایر تقسیمات موجود سخن گفته اند و روش آنها هم تعقلی و استدلالی بوده است.
حجت الاسلام و المسلمین فربهی تصریح کرد: ما خواندن فلسفه به این معنا را ضروری می دانیم و البته باید در مدرسه اهل بیت (ع) خوانده شود همچنان که ملاصدرا نیز این نکته را گفته است، در عین حال باید سخن دیگران را نقد و بررسی کرد تا با بررسی آنها مکتب حق بهتر دانسته و از آن دفاع شود.
استاد حوزه علمیه قم ابراز کرد: بدون شک تطبیق واژه علماء در روایت مذکور بر کسانی که فلسفه به معنایی که گفته شد را می خوانند موجب می شود معاذالله خود اهل بیت (ع) در رأس آن علما باشند؛ زیرا آنها نیز میل به فلسفه به معنای مباحث تعقلی درباره کلیات هستی داشته اند، پس این روایت به هر معنایی که باشد مصداقش علمای شیعه که فلسفه را به معنایی که گفته شد می خوانند، نیست.
وی اظهار کرد: از قرائن سیاقی پیدا است مراد از فلسفه، مباحثی است که صرفا دیگران و از جمله مخالفان اهل بیت (ع) بیان کرده اند کسی که به این مباحث میل داشته و آنها را در جامعه نشر دهد، بدون اینکه آنها را نقد کرده و با سخنان اهل‌بیت (ع) مقایسه کرده و بدون آنکه از سخنان اهل‌بیت (ع) دفاع و آنها را تبیین کند، مصداق شرار خلق الله می شود.
حجت الاسلام و المسلمین احمد فربهی یادآور شد: معنایی که گفته، در روایت دیگری که درباره اصحاب کلام است نیز آمده؛ روایت مذکور این‌چنین است؛ «فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنِّی سَمِعْتُکَ تَنْهَی عَنِ الْکَلَامِ وَ تَقُولُ وَیْلٌ لِأَصْحَابِ الْکَلَامِ!...فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) إِنَّمَا قُلْتُ فَوَیْلٌ لَهُمْ إِنْ تَرَکُوا مَا أَقُولُ وَ ذَهَبُوا إِلَی مَا یُرِیدُون» (کافی ج ۱؛ ص: ۱۷۱) پس متکلمان و فلاسفه ای که سخنان اهل بیت (ع) را ترک کرده و صرفا به سخنان دیگران می پردازند، وای بر آنها باد!، شرار خلق‌الله علی وجه الارض‌اند! نه کسانی که عمرشان را در فهم کلمات اهل‌بیت و نشر کلمات آنها گذرانده اند. کدام یک از حکمای شیعه مبالغه در حبّ مخالفین اهل‌بیت (ع) داشته است تا مصداق این عبارت ها شوند!؟؛ «وایم الله انهم من اهل العدول والتحرف یبالغون فی حب مخالفینا!»