علوی با بیان اینکه حوزه سلامت روان در بهزیستی مجموعهای گسترده از برنامههای تخصصی را دربر میگیرد، اظهار کرد: این حوزه دارای دو محور اصلی است؛ «دفتر مشاوره و امور روانشناختی» و «دفتر پیشگیری از آسیبهای اجتماعی» که هر دو با هدف ارتقای سلامت روان و کاهش آسیبهای اجتماعی فعالیت میکنند.
وی ساختار خدمات سلامت روان در بهزیستی را بر پایهی نظام سهسطحی پیشگیری و مداخله دانست و این سطوح را چنین تشریح کرد:
پیشگیری سطح اول – آگاهسازی و اطلاعرسانی:
در این سطح، با هدف افزایش شناخت عمومی نسبت به سلامت روان، برنامههایی نظیر آموزش پیش از ازدواج ویژه مجردین ۱۵ تا ۳۵ ساله، آموزش زندگی خانوادگی برای متأهلین، و برنامههای ویژه والدین و نوجوانان در زمینهی بلوغ برگزار میشود.
این فعالیتها عمومی بوده و نهتنها جامعه هدف بهزیستی، بلکه عموم مردم را دربر میگیرد.
پیشگیری سطح دوم – حمایت از افراد در معرض آسیب:
علوی گفت: در این سطح، حمایت از افراد در معرض آسیبهای روانی و اجتماعی صورت میگیرد؛ نه از آسیبدیدگان بالفعل.
مراکز مشاورهی دارای مجوز از بهزیستی، اجرای برنامه غربالگری اضطراب در کودکان ۵ تا ۶ سال (آزمون سپاس)، و مشاورههای تحصیلی، فرزندپروری و زوجین را در این دسته انجام میدهند.
پیشگیری سطح سوم – درمان و مداخلات تخصصی:
وی با اشاره به فعالیت ۲۵ مرکز تخصصی مشاوره در استان، افزود: در این سطح، خدمات درمانی برای افراد آسیبدیده یا دارای اختلالات روانی ارائه میشود؛ از جمله مشاوره در زمینههای طلاق، اعتیاد، اقدام به خودکشی و اختلالات رفتاری و روانی.
به گفتهی کارشناس بهزیستی خراسان رضوی، طرحهای ویژهای نیز در کنار این سه سطح اجرا میشود؛ از جمله طرح مداخله در بحرانهای اجتماعی و خانوادگی و طرح پیشگیری از خودکشی که در سه سطح آموزش همگانی، مشاوره به افراد در معرض خطر و درمان تخصصی دنبال میشود.
وی آموزش مهارتهای زندگی، تقویت ارتباط مؤثر و افزایش مسئولیتپذیری اجتماعی را از ارکان این طرحها دانست.
آمار مراجعین و وضعیت فعلی مراکز:
در نیمه نخست سال جاری، ۳۰ هزار و ۶۸۱ نفر از خدمات مشاوره حضوری بهرهمند شدهاند. همچنین مرکز مشاوره تلفنی ۱۴۸۰ به عنوان مرجع اصلی خدمات فوری روانشناختی استان، ۵۱ هزار و ۷۹۰ تماس موفق ثبت کرده است، در حالی که ۴ هزار و ۱۳۲ تماس ناموفق نیز به دلیل تراکم خطوط گزارش شده است.
علوی با بیان اینکه به رغم کاهش تعداد مراکز نسبت به سال گذشته، کیفیت خدمات ارتقا یافته است، گفت: عوامل این کاهش شامل نبود متولی واحد صدور مجوز، سختگیریهای قانونی بهزیستی و شرایط اقتصادی است که بر جذب نیروهای متخصص تأثیرگذار بوده است.
وی با تأکید بر اینکه سلامت روان، زیربنای سلامت اجتماعی و اقتصادی جامعه است، افزود: بهزیستی با اتکا به ظرفیت مراکز تخصصی، مشاوران مجرب و سامانه ۱۴۸۰، در مسیر ارتقای تابآوری روانی، انسجام اجتماعی و کاهش آسیبهای روانی در جامعه گامهای مؤثری برداشته است.