امید محسنی:  پنج‌شنبه، دولت چین دسترسی به عناصر نادر را پیش از دیدار برنامه‌ریزی شده ترامپ و شی محدود کرد. پکن اعلام کرد شرکت‌های خارجی برای صادرات این عناصر فلزی باید مجوز ویژه دریافت کنند و همچنین برای صادرات فناوری‌های مورد استفاده در استخراج، ذوب و بازیافت عناصر نادر، مجوز لازم است. درخواست صادرات برای محصولاتی که در تولید تجهیزات نظامی استفاده می‌شوند، رد خواهد شد. ترامپ گفت اقدامات چین «بسیار خصمانه شده» و با محدود کردن دسترسی به فلزات و آهن‌ربا‌های استفاده شده در الکترونیک، تراشه‌های کامپیوتری، لیزرها، موتور‌های جت و سایر فناوری‌ها، جهان را «اسیر» کرده است.

رقابت اقتصادی ایالات متحده و چین در مذاکرات تجاری برای دستیابی به برتری زیر سایه اختلافات سیاسی افزایش یافته؛ پس از آنکه مالیات‌های وارداتی اعلام شده اوایل امسال منجر به جنگ تجاری بین دو اقتصاد بزرگ جهان شد. هر دو کشور توافق کردند که پس از مذاکرات اخیر تعرفه‌ها را کاهش دهند، اما تنش‌ها همچنان ادامه دارد، زیرا چین همچنان دسترسی آمریکا به عناصر نادر معدنی که برای طیف وسیعی از فناوری‌ها ضروری است، محدود کرده است.

برخی ناظران می‌گویند پکن به تحریم شرکت‌های چینی از سوی آمریکا و هزینه‌های بندری آینده مربوط به کشتی‌های مرتبط با چین واکنش نشان داده، اما هنوز فضای لازم برای کاهش تنش وجود دارد تا دیدار رهبران حفظ شود.

ترامپ گفت که اقدام چین در زمینه عناصر نادر نامناسب است، با توجه به اعلام آتش‌بس بین اسرائیل و حماس در غزه برای آزادی گروگان‌های باقی‌مانده از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس. او بدون ارائه شواهد، احتمال داد چین قصد دارد این موقعیت را از او «بدزدد» تا نقش او در آتش‌بس کم‌رنگ شود.

تحلیلگران حوزه سیاسی و اقتصادی معتقدند، چین تمایل به مذاکره دارد، اما همچنان برتری دارد، زیرا بازار عناصر نادر را با ۷۰ درصد استخراج و ۹۳ درصد تولید آهن‌ربا‌های دائمی که برای محصولات فناوری و نظامی حیاتی هستند، در اختیار دارد. این محدودیت‌ها توانایی کشور‌های پیشرفته در توسعه پایه صنعتی را تضعیف می‌کند و همچنین ابزار قدرتمندی برای مذاکره است. این محدودیت‌ها می‌توانند تلاش‌ها برای تقویت ارتش آمریکا را در میانه تنش‌های جهانی تحت تأثیر قرار دهد. ترامپ در تروث سوشال نوشت: «اتفاقات بسیار عجیبی در چین در حال رخ دادن است! آنها بسیار خصمانه شده‌اند و به کشور‌های سراسر جهان نامه می‌فرستند که می‌خواهند کنترل‌های صادراتی را بر تک تک عناصر تولیدی مربوط به محصولات خاکی کمیاب و تقریباً هر محصول دیگری که به ذهنشان می‌رسد، حتی اگر در چین تولید نشود، اعمال کنند.» وی افزود: «هیچ کس تا به حال چنین چیزی ندیده است، اما اساسا، بازار‌ها را «مسدود» می‌کند و زندگی را برای تقریباً هر کشوری در جهان، به ویژه برای چین، دشوار می‌کند.»

جنگ تجاری ناشی از تعرفه بین آمریکا و چین در ابتدا اقتصاد جهان را از فروپاشی تجارت جهانی نگران کرد. ترامپ تعرفه‌های مجموعا ۱۴۵ درصدی بر کالا‌های چینی اعمال کرد و چین با تعرفه‌های ۱۲۵ درصدی بر محصولات آمریکایی پاسخ داد.

این مالیات‌ها به حدی بالا بود که عملا تجارت بین دو کشور را مسدود کرد. سپس مذاکراتی انجام شد که تعرفه آمریکا به ۳۰ درصد و چین به ۱۰ درصد کاهش یافت تا مذاکرات بیشتر امکان‌پذیر شود. این کاهش‌ها اکنون با تعرفه‌های جدیدی که ترامپ تهدید کرده ممکن است از بین برود و احتمالا ریسک دیدار ترامپ و شی و نحوه حل اختلافات را بالا می‌برد.

به گزارس آسوشیتدپرس، وندی کاتلر، معاون ارشد موسسه سیاست آسیا، گفت پست ترامپ شکنندگی آرامش بین دو کشور را نشان می‌دهد و مشخص نیست که دو طرف برای کاهش تنش به منظور نجات دیدار دوجانبه تمایل دارند یا نه. کل مک‌فال، پژوهشگر دانشگاه جورج‌تاون، گفت ترامپ به نظر می‌رسد آماده مذاکرات است، در حالی که چین خود را در موقعیتی برتر می‌بیند.

کریگ سینگلتون، مدیر ارشد برنامه چین در موسسه دفاع از دموکراسی‌ها، گفت پست ترامپ می‌تواند «آغاز پایان آتش‌بس تعرفه‌ها» باشد که نرخ مالیات‌ها را کاهش داده بود. هنوز مشخص نیست ترامپ چگونه تهدید‌های خود را عملی خواهد کرد و چین چه پاسخی خواهد داد. او افزود: «اما ریسک واضح است. اختلال متقابل تضمین شده دیگر استعاره نیست. هر دو طرف همزمان به دنبال استفاده از ابزار‌های اقتصادی خود هستند و هیچ‌یک تمایلی به عقب‌نشینی ندارد.»

با این حال، ترامپ روز جمعه اذعان کرد که ممکن است از افزایش شدید تعرفه‌ها عقب‌نشینی کند اگر چین از محدودیت‌های تهدیدشده بر مواد خاکی کمیاب صرف‌نظر کند و همچنین گفت که هنوز ممکن است وی اواخر همین ماه با شی دیدار کند. او افزود: «به همین دلیل مهلت را اول نوامبر گذاشتم. خواهیم دید چه پیش می‌آید.»

بلومبرگ در این باره نوشت، این تهدیدات رو به افزایش ممکن است صرفاً تاکتیکی برای کسب امتیاز در مذاکرات باشد. برخی اقدامات اخیر چین قرار بود از ۸ نوامبر اجرایی شوند، بنابراین پیش از مذاکرات انتظار می‌رود تهدید‌ها موجب بروز یک توافق جدید شود، هرچند که شرکت‌ها اکنون باید در محیط تجاری به سرعت در حال تغییر حرکت کنند و تهدید ترامپ به تشدید فشار‌ها می‌افزاید. وندی کاتلر، مذاکره‌کننده سابق تجاری آمریکا، گفت: «این رفت و برگشت نشان‌دهنده شکنندگی رابطه دو جانبه است. هیچ تضمینی وجود ندارد که عقلانیت غالب و به موقع منجر به کاهش تنش‌ها شود.»

انتهای پیام/