به گزارش شفقنا، خبرگزاری رویترز نوشت: ترامپ، روز گذشته (جمعه) اعلام کرد که به تلافی محدودیت‌های صادراتی که چین به تازگی بر مواد معدنی کمیاب برای فناوری و سایر تولیدات اعمال کرده است، تعرفه‌های صادرات این کشور به آمریکا را به ۱۰۰ درصد افزایش می‌دهد و کنترل صادرات را بر «هرگونه نرم‌افزار مهم و حیاتی» اعمال می‌کند.

ترامپ در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت: «بر اساس این واقعیت که چین این موضع بی‌سابقه را اتخاذ کرده است و فقط از طرف ایالات متحده صحبت می‌کنم، و نه از طرف سایر کشورهایی که به طور مشابه تهدید شده‌اند، از اول نوامبر ۲۰۲۵ (۱۰ آبان) (یا زودتر، بسته به هرگونه اقدام یا اقدام بیشتر توسط چین)، ایالات متحده آمریکا تعرفه‌ای ۱۰۰ درصدی بر چین اعمال خواهد کرد. همچنین در اول نوامبر، ما کنترل‌های صادراتی را بر هر نرم‌افزار حیاتی اعمال خواهیم کرد.»

رئیس جمهوری آمریکا با اعلام احتمال وضع تعرفه‌های جدید علیه کالاهای چینی تهدید کرد که دیدار با شی جین پینگ رئیس جمهوری چین را لغو خواهد کرد. این اظهارات تند علیه پکن، بازارها و روابط بین دو اقتصاد بزرگ جهان را به شدت تکان داد.

ترامپ قرار بود حدود سه هفته دیگر در کره جنوبی با شی جین پینگ دیدار کند. وی از آنچه که برنامه‌های چین برای گروگان گرفتن اقتصاد جهانی توصیف کرده، شکایت دارد.

روز پنجشنبه، چین کنترل صادرات عناصر خاکی کمیاب خود را به طرز چشمگیری گسترش داد. چین بر بازار چنین عناصری که برای تولید فناوری ضروری هستند، سلطه دارد.

این اقدامات و موضع گیری های دوجانبه نشان دهنده بزرگترین گسست در روابط بین پکن و واشنگتن به عنوان بزرگترین کارخانه جهان و بزرگترین مصرف کننده آن در چهار ماه گذشته است.

در همین راستا، بسیاری این سوال را مطرح می کنند که آیا تنش زدایی اقتصادی ناپایداری که در تابستان بین دو کشور حاصل شد، می تواند دوام بیاورد یا خیر.

پاسخ ترامپ به تصمیم چین برای کنترل صادرات عناصر خاکی کمیاب، یک واکنش سریع و چشمگیر از سوی رئیس جمهوری جمهوریخواهی بود که علیه کشورهای دوست و دشمن واردکنندگان کالاهای آمریکایی اعمال کرده است و می‌تواند جنگ تجاری را که واشنگتن و پکن اوایل امسال پس از دیپلماسی دشوار متوقف کرده بودند، تشدید کند.

پکن مدت‌هاست که از واشنگتن خواسته است محدودیت‌های تجاری یکجانبه‌ای را که به گفته این کشور تجارت جهانی را تضعیف می‌کند، کنار بگذارد.

سلطه چین بر عناصر نادر خاکی؛ تهدید زنجیره تامین جهانی

چین بیش از ۹۰ درصد از عناصر خاکی کمیاب فرآوری شده و آهنرباهای خاکی کمیاب جهان را تولید می‌کند. بسیاری از آنها مواد حیاتی در تولید محصولاتی از وسایل نقلیه الکتریکی گرفته تا موتورهای هواپیما و رادارهای نظامی هستند.

این کشور روز پنج‌شنبه با افزودن پنج عنصر جدید و ده‌ها فناوری پالایش به فهرست کنترل صادرات خود، گام تازه‌ای در محدودسازی دسترسی جهانی به منابع حیاتی برداشت. این تصمیم همچنین شرکت‌های خارجی را که از مواد اولیه چینی استفاده می‌کنند، ملزم به رعایت مقررات صادراتی چین می‌کند.

اسکات کندی کارشناس روابط اقتصادی چین در اندیشکده مطالعات استراتژیک و بین‌المللی واشنگتن در تشریح نگاه راهبردی پکن در مواجهه با تنش‌های تجاری و ژئوپلیتیکی با آمریکا گفت : «پکن به این نتیجه رسیده که ایالات متحده حاضر نیست در زمینه تعرفه‌ها، کنترل‌های صادراتی یا مسئله تایوان امتیاز قابل توجهی بدهد.» به گفته او، چین چنین محاسبه می کند اگر ترامپ بخواهد مقابله کند یا فشار وارد کند پکن آن قدر قوی هست که می تواند این فشارها را تحمل کند بنابراین چین بر این باور است که آمریکا زودتر عقب نشینی خواهد کرد و تسلیم خواهد شد.

خبرگزاری آسوشیتدپرس در تحلیل خود از وضعیت تازه در روابط پکن و واشنگتن نوشت: نه تنها ممکن است آتش جنگ تجاری جهانی که توسط ترامپ آغاز شده است، دوباره شعله‌ور شود، بلکه افزایش مالیات بر واردات علاوه بر ۳۰ درصدی که در حال حاضر بر کالاهای چینی وضع شده است، می‌تواند، طبق اظهارات گذشته دولت آمریکا، باعث شود تجارت بین ایالات متحده و چین به گونه‌ای مختل شود که رشد اقتصاد جهانی را به رکود بکشاند.

این خبرگزاری در عین حال به این موضوع هم اشاره کرد که با وجود لحن به ظاهر قاطع ترامپ در سخنانش گاهی از تهدیدهای خود عقب نشینی می کند به همین دلیل برخی از سرمایه گذاران امسال نوعی معامله را در پیش گرفته اند که فایننشال تایمز آن را «تجارت TACO» می نامند و مخفف جمله ای که به معنای «ترامپ همیشه در جا می زند» است.

هزینه سیاسی اعمال تعرفه های سنگین بر ترامپ

چشم‌انداز تعرفه‌های سنگین ترامپ می تواند نگرانی های سیاسی وی در داخل کشورش را تشدید کند و به‌طور بالقوه تورم را در حالی که بازار کار شکننده به نظر می‌رسد و مشکلات ناشی از تعطیلی دولت با اخراج کارکنان فدرال در حال تشدید است، افزایش دهد.

در کنار محدودیت‌های صادراتی چین، روابط تجاری پکن و واشنگتن با تنش های دیگری نیز مواجه است که از جمله ممنوعیت واردات تراشه های پیشرفته توسط چین، کاهش فروش سویا از مزارع آمریکایی و اعمال متقابل تعرفه‌های بندری از سوی دو کشور است؛ اقداماتی که می تواند زنجیره تأمین جهانی را با اختلال‌های تازه‌ای مواجه کنند و فشارهای اقتصادی را افزایش دهد.

روزنامه فایننشال تایمز نوشت: تعرفه‌های جدید ترامپ علیه چین، احتمال بازگشت دو کشور به یک جنگ تجاری تمام‌عیار را افزایش داده است؛ جنگی که اوایل امسال با اعمال تعرفه‌های ۱۴۵ درصدی از سوی ترامپ بر کالاهای چینی آغاز شد و با واکنش شی جین‌پینگ و وضع تعرفه‌های ۱۲۵ درصدی بر کالاهای آمریکایی ادامه یافت.

بر اساس تحلیل مؤسسه پترسون برای اقتصاد بین‌الملل، میانگین تعرفه‌های آمریکا بر واردات از چین اکنون نزدیک به ۵۸ درصد است، در حالی که میانگین تعرفه‌های چین بر کالاهای آمریکایی حدود ۳۷ درصد است.

این تنش‌های اقتصادی تأثیر چشمگیری بر جریان تجارت داشته‌اند، به‌طوری که وزیر خزانه‌داری آمریکا، اسکات بسنت، اوایل امسال هشدار داد که این وضعیت عملا به یک تحریم تجاری غیررسمی تبدیل شده است

سابقه آتش بس شکننده در روابط تجاری آمریکا و چین

با وجود توافق اولیه در ژنو، روابط تجاری چین و آمریکا بار دیگر متزلزل شده‌اند؛ کاهش صادرات عناصر نادر خاکی از سوی پکن، اعمال تعرفه‌های سنگین از سوی ترامپ و هشدار وزیر خزانه‌داری آمریکا درباره تبدیل این تنش‌ها به یک تحریم تجاری غیررسمی، همگی نشان از بازگشت احتمالی به جنگ تجاری تمام‌عیار دارند. ترامپ در واکنش، چین را به انحصارطلبی و رفتار خصمانه متهم کرده و گفته پکن در کمین است تا حمله کند.

مذاکره‌کنندگان آمریکا و چین اوایل امسال در نشستی در ژنو به توافقی برای آتش‌بس در جنگ تجاری دست یافتند. اما این آتش‌بس زمانی در معرض تهدید قرار گرفت که چین شروع به کاهش صادرات عناصر نادر خاکی کرد که موادی حیاتی برای صنایعی چون خودروسازی و دفاعی است.

دو طرف در ماه ژوئن (خرداد) در لندن توانستند مسئله اولیه مربوط به عناصر نادر خاکی را حل‌ وفصل کنند و از آن زمان مذاکرات تجاری در استکهلم و مادرید ادامه یافته که زمینه ‌ساز دیدار ترامپ با شی جین‌پینگ شده بود. آتش‌بس فعلی که تعرفه‌ها را در سطح کنونی نگه داشته، قرار است در اواسط نوامبر (اذر) به پایان برسد.

برخی کارشناسان هشدار داده‌اند که چین به دلیل سلطه‌اش بر بازار عناصر نادر خاکی، در برابر آمریکا از موقعیت برتری برخوردار است. با این حال، برخی دیگر معتقدند آمریکا گزینه‌های بیشتری برای مقابله دارد؛ از جمله این که شرکت‌های تولیدکننده تراشه ها را ملزم کند برای فروش نیمه‌رساناها به چین مجوز دریافت کنند.

ترامپ خود اذعان کرده که اقدامات جدید چین غیرمنتظره بوده‌اند، زیرا روابط آمریکا و چین در شش ماه گذشته «بسیار خوب» بوده است. با این حال ادعا کرد که پکن «در کمین» نشسته تا حمله کند.

ترامپ در سخنانی گفت: «چین نباید اجازه داشته باشد جهان را گروگان بگیرد، اما به نظر می‌رسد این دقیقا همان برنامه‌ای است که آنها مدتی است دنبال می‌کنند؛ از آهنرباها گرفته تا سایر عناصر نادری که به‌طور پنهانی انباشته کرده‌اند تا به نوعی موقعیت انحصاری برسند.» رئیس جمهوری آمریکا مدعی شد که این حرکتی شرورانه و خصمانه از سوی چین است.