به گزارش خبرنگار آنا، نشست خبری معاون بهداشت وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی با موضوع هفته سلامت روان و پویش سلامت دهان و دندان صبح روز شنبه ۱۹ مهر ۱۴۰۴ در محل وزارت بهداشت برگزار شد.
علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ابتدای این نشست به مناسبت هفته سلامت گفت: کشورها باید از ظرفیت فناوری دیجیتال در مسیر ارتقای سلامت استفاده کنند و در عین حال مراقب آسیب‌های ناشی از آن باشند.
دیجیتال شدن، فرصت بزرگ برای سلامت
رئیسی اظهار کرد: امروز در دنیا سبک زندگی‌ها تغییر کرده و دیجیتال شدن به عنوان یک پدیده اجتماعی اتفاق افتاده است. این تحول می‌تواند فرصت ارزشمندی برای سلامت باشد و دسترسی به خدمات سلامت را در فضای مجازی افزایش دهد.
او افزود: استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند در نجات جان انسان‌ها و راهنمایی مردم در مسیر درست مراقبت‌های بهداشتی نقش‌آفرین باشد.
فضای مجازی، تهدیدی در کنار فرصت
معاون بهداشت وزارت بهداشت در ادامه تأکید کرد: در کنار این فرصت‌ها، فضای مجازی می‌تواند تهدیدی برای سلامت جامعه نیز باشد. امروز با حجم عظیمی از اخبار و اطلاعات که از طریق چشم و گوش مردم در فضای مجازی و شبکه‌هایی مانند اینستاگرام منتقل می‌شود، شاهد تأثیرات منفی بر سلامت کودکان و نوجوانان هستیم.
او گفت: انتشار اطلاعات غلط و ارائه راهکارهای غیرعلمی در این فضا، می‌تواند سلامت جسم و روان افراد را به خطر بیندازد. بنابراین باید از این ابزار قدرتمند به شکل صحیح و هدفمند در جهت بهبود سلامت استفاده کرد.
تأثیر عوامل اجتماعی بر سلامت روان
رئیسی با اشاره به اهمیت عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت گفت: موضوع سلامت فقط در حوزه درمان خلاصه نمی‌شود و عوامل اجتماعی، اقتصادی، جنگ‌ها، بحران‌ها و بلایای طبیعی مانند سیل همگی می‌توانند تأثیر عمیقی بر سلامت روان افراد جامعه داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: در اجلاس اخیر وزرای بهداشت درباره سلامت روان نیز بر این نکته تأکید شد که جنگ و بحران‌ها نه تنها درون کشورها بلکه از بیرون نیز می‌توانند سلامت جوامع را تهدید کنند.
نگرانی از فعالیت مشاوران فاقد مجوز
رئیسی با ابراز نگرانی از فعالیت برخی مشاوران فاقد مجوز گفت: متأسفانه امروز افراد زیادی بدون مجوز رسمی در حوزه مشاوره روانی فعالیت می‌کنند. هرچند بعضی از آنان ممکن است نیت خوبی داشته باشند، اما چون صلاحیت علمی و حرفه‌ای لازم را ندارند، می‌توانند آسیب‌های جدی به مراجعان وارد کنند.
او تأکید کرد: مشاوره روانی یک امر بسیار تخصصی است و فرد مشاور باید علاوه بر تجربه، از دانش عمیق و گسترده‌ای در زمینه روانشناسی برخوردار باشد. صرفاً تکیه بر تجربه شخصی نمی‌تواند پایه علمی برای مشاوره باشد. مردم باید در انتخاب مشاور خود دقت کنند و از افراد دارای مجوز رسمی استفاده نمایند.
سلامت، قربانی بحران‌ها و ناآگاهی‌ها
در بخش پایانی سخنان خود، معاون بهداشت وزارت بهداشت گفت: سلامت جامعه در بسیاری از مواقع قربانی بحران‌ها، ناآگاهی‌ها و رفتارهای غیرکارشناسی می‌شود. سلامت امری چندبعدی است که نیازمند همکاری همه بخش‌هاست و نمی‌توان تنها با اقدامات مقطعی آن را حفظ کرد.
او افزود: ما باید از ابزارهای نوین دیجیتال به عنوان فرصتی برای ارتقای سلامت استفاده کنیم، در حالی که مراقب آسیب‌های احتمالی آن نیز باشیم. آموزش، آگاهی و همکاری بین‌بخشی کلید موفقیت در این مسیر است.
رئیسی تأکید کرد: موضوع سلامت، به‌ویژه سلامت روان، نیازمند توجه ویژه، سیاست‌گذاری دقیق و استفاده صحیح از ظرفیت‌های علمی، رسانه‌ای و فناوری است تا بتوان سلامت را در جامعه نهادینه و پایدار کرد.
ارائه خدمات نوین در مراکز سراج
رئیسی در ادامه درباره برنامه‌های وزارت بهداشت گفت: یکی از اقدامات مهم ما توسعه مراکز «سراج» است؛ این مراکز سلامت روانی ـ اجتماعی مبتنی بر جامعه هستند. تفاوت این مراکز با مراکز سنتی در این است که فقط روانشناس در آن حضور ندارد، بلکه روانپزشک و کارشناس اجتماعی نیز در کنار هم فعالیت می‌کنند.
او افزود: این مراکز به تیم‌های محلی و ستاد‌های شهرستانی متصل هستند و با فرمانداری‌ها و شبکه‌های بهداشت در استان‌ها همکاری می‌کنند. تاکنون حدود ۱۰۳ مرکز سراج در ۲۸ استان کشور فعال شده‌اند و نتایج بسیار مثبتی داشته‌اند.
به گفته رئیسی، در استان‌هایی که این مراکز فعال هستند، ۷۰ درصد پیشگیری از عود اختلالات روانی گزارش شده است که رقم بسیار قابل توجهی است.
ضرورت تداوم مراقبت از بیماران روان‌پزشکی
او توضیح داد: بسیاری از بیماران روان‌پزشکی پس از ترخیص از بیمارستان نیاز به مراقبت مداوم دارند. مشاوره کوتاه‌مدت یا دو سه جلسه‌ای کافی نیست. باید علت اصلی مشکلات مانند فقر، بیکاری یا مشکلات خانوادگی شناسایی و برطرف شود تا روند درمان پایدار بماند.
رئیسی گفت: یکی از وظایف مراکز سراج همین پیگیری مداوم بیماران پس از ترخیص است تا از بازگشت بیماری جلوگیری شود.
نگرانی از تصویر نادرست بیماری‌های روانی در رسانه‌ها
معاون بهداشت وزارت بهداشت با انتقاد از نحوه نمایش بیماران روانی در فیلم‌ها و سریال‌ها گفت: متأسفانه در بسیاری از آثار تصویری، تصویر نادرستی از بیماران روانی و حتی رفتار‌هایی مثل سیگار کشیدن یا خشونت ارائه می‌شود که می‌تواند الگوسازی نادرستی برای نوجوانان ایجاد کند.
او تأکید کرد: باید نظارت دقیقی بر تولیدات نمایشی وجود داشته باشد و در هر برنامه تلویزیونی یا فیلم، مشاور پزشکی یا سلامت روان حضور داشته باشد تا اشتباهات علمی و خطرناک در محتوا‌ها اصلاح شود.
مقابله با مصرف مواد و الکل
رئیسی همچنین درباره مصرف مواد مخدر و الکل گفت: آمار‌های موجود در مراکز اورژانس نشان می‌دهد موارد مسمومیت ناشی از الکل یا مواد محرک نگران‌کننده است. بسیاری از موارد حتی به بیمارستان‌ها گزارش نمی‌شوند و در خانه درمان می‌شوند؛ بنابراین آمار واقعی چندین برابر ارقام ثبت‌شده است.
وی از راه‌اندازی مراکز امن برای افرادی که دچار وابستگی شدید به مواد هستند خبر داد و گفت این مراکز با هدف کاهش آسیب و ارائه خدمات مشاوره‌ای و درمانی ایجاد شده‌اند.
برنامه ویژه برای پیشگیری از خودکشی در مدارس
در بخش پایانی سخنان خود، رئیسی به موضوع حساس خودکشی دانش‌آموزان اشاره کرد و گفت: طرحی تحت عنوان «نماد» با محوریت وزارت کشور در مدارس در حال اجراست که هدف آن شناسایی زودهنگام مشکلات روانی و خانوادگی دانش‌آموزان است.
او توضیح داد: در این طرح، نه‌تنها خود دانش‌آموز بلکه خانواده و معلمان نیز آموزش می‌بینند تا بتوانند در صورت مشاهده علائم خطر، موضوع را پیگیری کنند. این طرح به‌ویژه در دوره دوم متوسطه اجرا می‌شود که سن حساس نوجوانان است و تأثیر عوامل خانوادگی و اجتماعی در این سن بسیار بیشتر است.
رئیسی تأکید کرد: اگر خانواده‌ها آگاه شوند و مدارس مجهز به مشاوران آموزش‌دیده باشند، می‌توان از بروز بسیاری از رفتارهای پرخطر پیشگیری کرد.
سلامت روان، اولویت آینده نظام سلامت
رئیسی خاطرنشان کرد: طبق پیمایش ملی سلامت روان سال ۱۴۰۰، حدود ۲۵ درصد از مردم کشور دچار اختلالات روانی هستند و یک درصد از آنان اقدام جدی به خودکشی داشته‌اند.
وی افزود: این آمار زنگ خطری جدی برای نظام سلامت است و باید با گسترش خدمات روانشناسی، آموزش عمومی و کاهش هزینه‌های درمانی، سلامت روان را در اولویت قرار دهیم.
ارائه خدمات رایگان روانشناسی در مراکز بهداشت و سراج
علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، با اشاره به آمار حدود ۲۵ درصدی اختلالات روان در کشور گفت: تمامی خدمات روانشناسی در مراکز بهداشت و مراکز سراج به‌صورت رایگان ارائه می‌شود. او تأکید کرد که این خدمات شامل مشاوره، پیگیری درمان و حمایت اجتماعی است و مردم می‌توانند بدون پرداخت هزینه از این خدمات استفاده کنند.
وی افزود: خدمات بستری روان‌پزشکی نیز در حوزه دولتی تحت پوشش بیمه قرار دارند، اما با وجود این حمایت‌ها، هزینه ویزیت‌های روانشناسی در بخش خصوصی هنوز برای بسیاری از مردم بالاست.
ضرورت پیشگیری از عود بیماری و رفع انگ اجتماعی بیماران روان
رئیسی با اشاره به اینکه تخت‌های بستری روان‌پزشکی در کشور کافی نیست گفت: حدود ۱۰ درصد تخت‌های بیمارستانی باید به حوزه روان اختصاص یابد. اما بسیاری از بیماران پس از ترخیص، تمایل کمی برای ادامه درمان دارند که همین موضوع باعث عود بیماری می‌شود.
او افزود: یکی از اهداف اصلی مراکز سراج، پیشگیری از عود بیماری و پیگیری مستمر بیماران است. وی با تأکید بر لزوم از بین بردن «انگ» نسبت به بیماران روان گفت: نگاه منفی به اختلالات روانی تنها مختص کشور ما نیست و یک معضل جهانی به شمار می‌رود.
گسترش مراکز سراج در سراسر کشور
معاون بهداشت وزیر بهداشت با اشاره به فعالیت ۱۰۳ مرکز سراج در ۲۸ استان کشور گفت: برنامه وزارت بهداشت این است که تعداد این مراکز تا پایان برنامه توسعه به ۳۰۰ مرکز برسد تا همه استان‌ها تحت پوشش قرار گیرند.
وی افزود: نتایج فعالیت مراکز سراج بسیار موفقیت‌آمیز بوده است؛ به‌طوری‌که بعد از شش سال فعالیت، تداوم درمان بیماران به ۶۲ درصد و پیشگیری از عود بیماری‌ها به حدود ۷۰ درصد رسیده است. این مراکز توانسته‌اند تا حد زیادی کمبود تخت‌های بیمارستانی را جبران کنند.
انتقاد از ترویج مصرف سیگار و الکل در سریال‌ها
رئیسی با انتقاد از تبلیغ غیرمستقیم مصرف مواد، سیگار و الکل در سریال‌های خانگی گفت: متأسفانه مصرف سیگار و الکل در این آثار به شکل افراطی نمایش داده می‌شود و این می‌تواند بر ذهن جوانان و نوجوانان تأثیر منفی بگذارد.
وی افزود: در این زمینه چندین جلسه با سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا) برگزار کرده‌ایم تا در تولید محتواهای نمایشی از مشاوره کارشناسان وزارت بهداشت استفاده شود.
هشدار درباره افزایش موارد مسمومیت الکلی
معاون بهداشت وزارت بهداشت درباره آمار مسمومیت ناشی از مصرف الکل گفت: آمار موجود از مراکز اورژانس نشان می‌دهد که این موارد قابل توجه است و نمی‌توان آن را ناچیز دانست.
او اظهار کرد: علاوه بر مراکز درمان اعتیاد، مراکز گذری درمانی نیز در حال ارائه خدمات مشاوره‌ای و مراقبتی به افراد وابسته به مواد و الکل هستند تا بتوانند از عود مجدد پیشگیری کنند.
سلامت روان دانش‌آموزان و ارتباط با مراکز سراج
رئیسی در پاسخ به پرسش درباره سلامت روان دانش‌آموزان گفت: آمار اختلالات روان در دانش‌آموزان دوره ابتدایی و متوسطه اول پایین است، اما در دوره متوسطه دوم به دلیل فشارهای تحصیلی، بلوغ و عوامل خانوادگی، احتمال بروز افسردگی و اضطراب افزایش می‌یابد.
وی افزود: امسال برنامه‌ای اجرا شد که مدارس مقطع دوم متوسطه در استان‌هایی که مرکز سراج دارند، به این مراکز متصل شوند تا در صورت مشاهده مشکلات روانی، دانش‌آموزان سریع‌تر شناسایی و تحت مراقبت قرار گیرند.
او تأکید کرد: اگر می‌خواهیم جامعه سالمی داشته باشیم، باید دانش‌آموزان و خانواده‌های آن‌ها را به‌صورت هم‌زمان در برنامه‌های سلامت روان در نظر بگیریم.
وضعیت خودکشی و ممنوعیت قرص برنج
معاون بهداشت وزارت بهداشت درباره وضعیت خودکشی در کشور گفت: میزان اقدام به خودکشی در ایران پایین‌تر از میانگین جهانی است، اما حتی یک مورد آن هم زیاد محسوب می‌شود.
وی افزود: بیشترین روش خودکشی در کشور از طریق مصرف قرص است و به همین دلیل تولید، خرید و فروش قرص برنج به‌طور کامل ممنوع شده است. چندین جلسه با پزشکی قانونی و وزارت جهاد کشاورزی برگزار و دستور جمع‌آوری این قرص‌ها صادر شده است.
رئیسی گفت: افزایش سواد سلامت مردم و آگاهی عمومی می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از اقدام به خودکشی داشته باشد.
اجرای برنامه «خودمراقبتی» برای ارتقای سلامت روان
او از راه‌اندازی برنامه «خودمراقبتی» از طریق تلفن همراه خبر داد و گفت: در این برنامه، ابزارهایی در اختیار مردم قرار می‌گیرد تا بتوانند سلامت روان خود را ارزیابی و در صورت نیاز به خدمات تخصصی، به مراکز مربوطه ارجاع داده شوند.
انتهای پیام/