در همان روزها دختر کوچک من را با همسرش در ساعت یک بعد از نیمه شب در خیابان به بهانه اینکه پیامک حجاب داشته، متوقف کردند و بالاخره ساعت یک‌ونیم بعد از نیمه شب، اتومبیل‌شان را توقیف و آنها را با فرزندشان در خیابان سرگردان می‌کنند. بر اثر این رفتار غیراخلاقی، تنشی هم به وجود می‌آید و آرمان منتظری، نوه ۳ ساله من که شاهد صحنه بوده نیز به خاطر از دست دادن ماشین و سرگردان شدن و آنچه مشاهده کرده بود بسیار متاثر و گریان شده بود.

یک سالی از این ماجرا گذشته بود که در جاده هراز، پلیس راه، خودرو را متوقف کرد. آرمان که اکنون ۴ ساله شده بود از همان لحظه که تابلو علامت پلیس تا توقف را دید، وحشت‌زده شده بود و بی‌تابانه می‌گریست و اجازه نمی‌داد هیچ‌کس از ماشین خارج شود تا اینکه خود پلیس جلو آمد. وقتی جناب سرگرد بهارلو(بهارلویی) متوجه ترس و گریه کودک شد بسیار سعی کرد او را دلداری بدهد.

آرمان اجازه خروج پدر و مادرش را نداد اما من توانستم از اتومبیل خارج شوم. چون ماشین‌های زیادی منتظر پلیس بودند به او گفتم ما می‌رویم که شما به کارتان برسید. دستم را به آرامی فشرد و گفت، اجازه دهید من با او صحبت کنم و تا ذهنیتش تغییر نکرده از اینجا نروید. پلیس از بیرون ماشین و کنار پنجره با آرمان در داخل ماشین بسیار گفت‌وگو کرد، سخنان مهربانانه نسبت به خانواده او گفت و با من روبوسی کرد. بالاخره آرمان آرام شد و اجازه داد، پدرش آقا مهدی از ماشین خارج شود و عکس یادگاری گرفتیم و با دست دادن با پلیس از او جدا شدیم.

این حرکت سرگرد بهارلو، بسیار انسانی و ستودنی و شایسته تقدیر فراوان است. درس بزرگ داستان این است که چگونه یک رفتار ناشایست، می‌تواند در خیل عظیمی از کودکان (و حتی دیگر گروهای سنی) نهال ترس، بدبینی و تنفر را بکارد که تا آخر عمر، او را همراهی کند و برای همیشه نسبت به مهم‌ترین نهاد حافظ امنیت، بدبین کند. این موضوع هنگامی دردناک‌تر می‌شود که به برخی اخبار رفتار با شهروندان (حتی اگر مجرم باشند) در پایگاه‌های پلیس و بازداشتگاه‌ها بیشتر توجه شود.

سردار حسین اَشتری، فرمانده پیشین نیروی انتظامی می‌گفت یکی از سخت‌ترین ماموریت‌ها برای پرسنل نیروی انتظامی، گسیل داشتن به خیابان برای مقابله با بدحجابی بود به گونه‌ای که آنها می‌گفتند، حاضر هستیم ما را به مناطق مرزی بلوچستان بفرستید که در معرض تهدید جانی قرار بگیریم اما برای این ماموریت به خیابان نفرستید. به عبارت دیگر تحمیل ماموریت‌های نامعقول به نیروهای حافظ امنیت اعم از پلیس و بسیج و… هم باعث فرسایش درونی آنها می‌شد و هم دیدگاه منفی در جامعه.

اگر به جای آن مردم‌آزاری‌ها، رفتاری مانند این سرگرد داشتند و پیوند اجتماعی با پلیس را تشویق می‌کردند، هم شهروندان به احترام پلیس، مقررات را بیشتر رعایت می‌کردند و هم اقتدار ناشی از پیوند جامعه و پلیس، بازدارندگی موثری در برابر مجرمان داشت.

امیدوارم مسئولان پلیس، الگوی رفتاری سرگرد بهارلو را تشویق و عمومی‌تر کنند تا کودکان به جای طعم تلخ خشونت از دست پلیس گل و آبنبات بگیرند و تا آخر عمر شیرینی‌اش در کام‌شان بماند.

جامعه‌شناس و پژوهشگر حقوق بشر

منبع: روزنامه سازندگی، ۱۹ مهر ۱۴۰۴