گاهی پاسخ بزرگ‌ترین پرسش‌های پزشکی، در فنجانی ساده پنهان است. پژوهش تازه‌ای از برزیل نشان داده است که «چای سبز» (Green Tea) فقط نوشیدنی آرامش‌بخش نیست؛ بلکه ترکیب‌های درون آن می‌توانند بدن را وادار کنند تا چربی بسوزاند و قند را بهتر تنظیم کند. دانشمندان می‌گویند این گیاه باستانی در سطح سلول و ژن عمل می‌کند، درست مثل دارویی طبیعی که با بدن انسان به زبانی دقیق حرف می‌زند.
در این پژوهش که نتایجش در مجله‌ی علمی «سلول، بیوشیمی و فانکشن» (Cell Biochemistry & Function) منتشر شد، محققان دانشگاه «کروزِیرو دو سول» (Cruzeiro do Sul University) در سائوپائولو دریافتند که عصاره‌ی خالص چای سبز می‌تواند در موش‌های چاق باعث کاهش ۳۰ درصدی وزن شود. نکته‌ی جالب این بود که حیوانات لاغر هیچ تغییری نکردند؛ یعنی چای سبز فقط در بدن‌هایی که از تعادل متابولیکی خارج شده‌اند، فعال می‌شود.
از افسانه تا آزمایشگاه
در فرهنگ‌های آسیایی، قرن‌هاست مردم باور دارند چای سبز به تناسب اندام کمک می‌کند. اما تا پیش از این پژوهش، کمتر کسی می‌دانست چرا.
«روزماری اوتون» (Rosemari Otton)، دانشمند برزیلی که بیش از ۱۵ سال روی این موضوع کار کرده، می‌گوید: «می‌خواستم بدانم پشت این باور قدیمی چه حقیقتی وجود دارد.»
او و تیمش گروهی از موش‌ها را با رژیمی پرکالری تغذیه کردند، چیزی شبیه همان رژیم غربی شامل شکلات، بیسکویت و شیر غلیظ. بعد از چند هفته، به بخشی از حیوانات عصاره‌ی استاندارد چای سبز دادند؛ معادل چیزی شبیه سه فنجان چای سبز در روز برای انسان.
نتیجه حیرت‌انگیز بود؛ وزن حیوانات چاق کاهش یافت، قند خونشان بهتر کنترل شد و عضلاتشان سالم‌تر ماند.
راز در سلول‌هاست
به‌گفته پژوهشگران، ترکیبات گیاهی در چای سبز به‌ویژه «کاتچین‌ها» (Catechins) و «فلاونوئیدها» (Flavonoids)، روی ژن‌هایی در سلول‌های عضله تأثیر می‌گذارند که مسئول مصرف قند و چربی‌اند.
با توجه به گزارش سایت «ساینس دیلی» (Science Daily)، به زبان ساده، چای سبز به سلول‌ها یاد می‌دهد دوباره مثل زمان سلامتی کار کنند: قند را از خون بگیرند، آن را به انرژی تبدیل کنند و چربی‌های اضافی را نسوزانند بلکه مصرف کنند.
دکتر اوتون می‌گوید: «ما دیدیم ژن‌هایی که به ورود قند به سلول کمک می‌کنند، بعد از مصرف چای سبز فعال‌تر شدند. همین باعث می‌شود قند خون پایین بیاید و بدن انرژی را بهتر بسوزاند.»
چای سبز و قدرت عضله‌ها
چاقی معمولاً باعث می‌شود عضله‌ها تحلیل بروند و فیبرهایشان باریک‌تر شوند. اما در این آزمایش، موش‌هایی که چای سبز مصرف کرده بودند، عضلات سالم‌تری داشتند.
به گفته‌ی پژوهشگران، قطر فیبر‌های عضلانی در آنها حفظ شد، یعنی چای سبز نه‌تنها به چربی حمله می‌کند، بلکه از عضله‌ها هم محافظت می‌کند.
اگر بخواهیم ساده بگوییم، چای سبز به بدن یاد می‌دهد از ذخیره‌ی چربی دست بردارد، اما به قدرت و سوخت‌وساز سالم آسیب نزند.
پروتئینی که کلید ماجراست
دانشمندان به پروتئینی به نام «آدیپونکتین» (Adiponectin) رسیدند؛ ماده‌ای که از سلول‌های چربی ترشح می‌شود و نوعی فرمانده‌ی تعادل انرژی در بدن است.
در موش‌هایی که این پروتئین را نداشتند، چای سبز هیچ اثری نداشت. یعنی بدون آدیپونکتین، گیاه نمی‌توانست چاقی را خاموش کند.
این نتیجه نشان داد چای سبز از طریق مسیر‌های طبیعی بدن کار می‌کند، نه با زور. مثل مربی‌ای که به بدن یاد می‌دهد چطور خودش تعادلش را باز یابد.
چرا دمای اتاق اهمیت دارد
در بیشتر مطالعات حیوانی، دمای محیط حدود ۲۲ درجه است. اما برای موش‌ها، این دما در واقع کمی سرد محسوب می‌شود و باعث می‌شود بدنشان برای گرم‌ماندن انرژی بسوزاند.
دکتر اوتون می‌گوید: «در این حالت نمی‌دانیم کاهش وزن از چای سبز است یا از سرمای محیط.»
برای همین، او و تیمش دمای اتاق را روی ۲۸ درجه نگه داشتند تا بدن حیوانات در حالت طبیعی کار کند. در این دمای خنثی، اثر واقعی چای سبز روشن شد، یعنی حتی بدون کمک عوامل بیرونی، متابولیسم بهبود یافته بود.
قدرت هم‌افزایی درون گیاه
پژوهشگران سعی کردند ترکیبات اصلی چای سبز را جداگانه آزمایش کنند، اما نتیجه جالب بود: هیچ‌کدام به‌تنهایی به اندازه‌ی عصاره‌ی کامل اثر نداشتند.
به گفته‌ی اوتون: «چای سبز مثل گروهی از نوازندگان است. وقتی هرکدام جدا بنوازند، صدا ناقص است. اما وقتی همه با هم می‌نوازند، موسیقی درمانگر می‌شود.»
همین هم‌افزایی طبیعی باعث می‌شود چای سبز در بدن‌های سالم بی‌اثر بماند، اما در بدن‌های پرچرب و ملتهب فعال شود، گویی خودش تشخیص می‌دهد چه زمانی وارد عمل شود.
چقدر چای سبز بخوریم؟
با وجود این نتایج امیدوارکننده، پژوهشگران می‌گویند هنوز نمی‌توان دوز دقیق انسانی تعیین کرد. اما برآوردشان این است که حدود سه فنجان چای سبز تازه‌دم در روز می‌تواند اثرات مفیدی داشته باشد.
البته تأکید دارند که کیفیت چای بسیار مهم است. چای‌های کیسه‌ای آماده همیشه مقدار کافی از ترکیبات فعال را ندارند. بهترین گزینه، عصاره‌ی استاندارد یا چای سبز خالص است که در داروخانه‌ها یا عطاری‌های معتبر وجود دارد؛ و مهم‌تر از همه: انتظار نداشته باشید پنج ماه چای بنوشید و معجزه ببینید. در کشور‌هایی مثل ژاپن، مردم از کودکی تا سالمندی هر روز چای سبز می‌نوشند، راز سلامت، در استمرار است نه شتاب.
طبیعت، آزمایشگاهی زنده
پژوهش چای سبز نشان می‌دهد طبیعت هنوز راز‌هایی دارد که علم تازه به کشف آنها رسیده است.
درون هر برگ چای، دنیایی از مولکول‌ها وجود دارد که با بدن انسان گفت‌و‌گو می‌کنند، گویی طبیعت نسخه‌ی خودش از پزشکی را نوشته است.
به قول دکتر اوتون: «چای سبز داروی جادویی نیست. اما اگر درست و مداوم مصرف شود، می‌تواند بدن را به تعادل برساند، همان چیزی که علم و زندگی هر دو در جست‌وجویش هستند.»
انتهای پیام/