پژوهشگران بریتانیایی از توسعه نخستین آزمایش خون اختصاصی برای تشخیص سندرم خستگی مزمن (CFS)، معروف به میالژیک انسفالومیلیت (ME) خبر دادند.
به گزارش دانشگاه East Anglia (UEA)، این آزمایش که با همکاری شرکت Oxford BioDynamics، مدرسه بهداشت و پزشکی گرمسیری لندن و بیمارستان سلطنتی کرن‌وال طراحی شده، توانسته است بیماری ME/CFS را با دقت ۹۲ درصد شناسایی کند. این روش مسیر سنتی و زمان‌بر تشخیص را که متکی بر ارزیابی علائم و حذف سایر بیماری‌ها مانند کم‌خونی یا اختلالات تیروئید است حذف می‌کند.
دیمیتری پشژتسکی، استاد دانشکده پزشکی نورویچ در دانشگاه UEA، در این باره اعلام کرد: «این یک گام بزرگ رو به جلو است. برای نخستین‌بار یک آزمایش خون ساده داریم که می‌تواند ME/CFS را با دقت بالا شناسایی کند و احتمالاً نحوه مدیریت این بیماری پیچیده را دگرگون سازد. سندرم خستگی مزمن بیماری‌ای جدی و ناتوان‌کننده است که با خستگی شدید و مداوم همراه است و با استراحت بهبود نمی‌یابد. نبود آزمایش قطعی باعث شده بیماران سال‌ها بدون تشخیص صحیح یا حتی با برچسب‌های اشتباه روانی زندگی کنند.»
فناوری مبتنی بر اپی‌ژنتیک
آزمایش جدید با استفاده از فناوری EpiSwitch ۳D Genomics شرکت آکسفورد بیوداینامیکس ساخته شده است. این فناوری با بررسی الگو‌های تاخوردگی DNA در نمونه‌های خون ۴۷ بیمار مبتلا به ME/CFS و ۶۱ فرد سالم، نشانگر‌های اپی‌ژنتیکی مرتبط با این بیماری را شناسایی می‌کند.
در حالی که این بیماری ژنتیکی محسوب نمی‌شود، پژوهشگران معتقدند که عوامل محیطی و اپی‌ژنتیکی نقش کلیدی در بروز آن دارند.
الکساندر آکولیتچف، مدیر علمی شرکت آکسفورد بیوداینامیکس، گفت: «سندرم خستگی مزمن بیماری ژنتیکی نیست، بلکه در طول زندگی و بر اثر تغییرات اپی‌ژنتیکی ایجاد می‌شود. استفاده از نشانگر‌های اپی‌ژنتیکی باعث شد به سطح دقت بالایی در تشخیص برسیم. پلتفرم EpiSwitch پیش‌تر در شناسایی بیماری‌هایی، چون اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) ، آرتریت روماتوئید و همچنین سرطان پروستات با دقت ۹۴ درصد به‌کار رفته است.»
تردید برخی کارشناسان پزشکی
با وجود هیجان ناشی از این پیشرفت، شماری از پزشکان نسبت به اعتبار نتایج هشدار داده‌اند و در این راستا الاستر میلر، پزشک بازنشسته حوزه بیماری‌های عفونی، اظهار کرد: «نرخ حساسیت و دقتی که این پژوهشگران اعلام کرده‌اند، بالاتر از بسیاری از آزمایش‌های زیستی است. اما گروه کنترل شامل بیماران مبتلا به بیماری‌های مشابه مانند افسردگی یا فیبرومیالژیا نشده است، و همین می‌تواند نتایج را مخدوش کند.»
همچنین کریس پانتینگ، رئیس دپارتمان بیوانفورماتیک پزشکی در دانشگاه ادینبرو، گفت: «این نتایج باید در مطالعات مستقل و طراحی‌شده بهتر تأیید شود. حتی در صورت صحت، هزینه بالای این آزمایش می‌تواند مانع استفاده گسترده از آن شود.»
امید به درمان‌های هدفمند و شخصی‌سازی‌شده
پژوهشگران تأکید دارند که این یافته‌ها می‌تواند افق تازه‌ای در درمان بیماری‌های مرتبط مانند لانگ کووید (Long COVID) بگشاید.
پشژتسکی در این باره گفت: «درک مسیر‌های زیستی دخیل در ME/CFS می‌تواند راه را برای درمان‌های هدفمند و مراقبت‌های شخصی‌تر باز کند. امیدواریم این آزمایش به ابزار مهمی در تشخیص و مدیریت بالینی تبدیل شود.»
این خبر در حالی منتشر می‌شود که در ژوئیه ۲۰۲۵، پژوهشگران آزمایشگاه جکسون نیز از توسعه آزمایش مشابهی خبر داده بودند که با بررسی پروفایل سلول‌های ایمنی و میکروبیوم روده قادر به تشخیص سندرم خستگی مزمن بود.
انتهای پیام/