به گزارش خبرنگار ایرنا، روایت دامپزشکی در هرمزگان از سال ۱۳۳۷ آغاز شد؛ زمانی که تنها یک نفر در بندرعباس زیر نظر اداره کشاورزی، نخستین پست دامپزشکی استان را اداره می‌کرد؛ تجهیزات اندک بود، راه‌ها خاکی، و ماموریت‌ها پرخطر؛ اما همان پست کوچک، بذر دانشی را کاشت که امروز به شبکه‌ای عظیم از خدمات تبدیل شده است.
با رشد جمعیت و گسترش بنادر، نیاز به نظارت بر فرآورده‌های دامی افزایش پیدا کرد؛ در دهه ۷۰، با مصوب شدن نخستین تشکیلات رسمی و ۱۵۰ پست سازمانی، دامپزشکی هرمزگان چهره‌ای نو پیدا کرد و در سال ۱۳۷۸ رسما به وزارت جهاد سازندگی پیوست.
امروز، اداره‌کل دامپزشکی استان با ۱۲ اداره شهرستانی، آزمایشگاه‌های تخصصی، مراکز قرنطینه و بیش از ۲۰۰ کارشناس و دامپزشک فعال، به یکی از نهادهای محوری در نظام سلامت و اقتصاد هرمزگان بدل شده است.
تلاش بی‌وقفه دامپزشکی هرمزگان برای امنیت غذایی
هرمزگان نه‌فقط دریا، که شاه‌راه ورود و خروج مواد غذایی کشور است؛ از بندرعباس تا قشم و بندرلنگه، روزانه ده‌ها محموله فرآورده‌های دامی و شیلاتی جابه‌جا می‌شود. در پس هر محموله، ردپای دامپزشکانی است که سلامت آن را تضمین می‌کنند.
در سال گذشته بیش از ۱۶۰ هزار آزمایش کنترل کیفیت روی گوشت، لبنیات، تخم‌مرغ و محصولات شیلاتی انجام شده است؛ این حجم از نظارت به‌معنای رصد لحظه‌ای سلامت مواد غذایی در بندرها است.
دامپزشکی استان، علاوه بر صدور گواهی‌های بهداشتی برای صادرات، در مسیر واردات و نیز از پایانه‌ها و اسکله‌های بازرگانی گرفته تا سردخانه‌ها و کامیون‌های حمل، کارشناسان حضور میدانی دارند.
اما این ماموریت همیشه در شرایط عادی انجام نمی‌شود؛ اغلب فعالیت‌هایی این سازمان در سکوت و دور از چشم رسانه‌ها انجام می‌شوند، که نقش حیاتی در امنیت غذایی مردم دارند.
در این راستا با دکتر مصطفی فخرآبادی مدیرکل دامپزشکی هرمزگان به گفت وگو نشستیم که با روایت تجربه‌ای واقعی از این اقدامات، نشان داد چگونه این سازمان در بحران‌ها وارد عمل می‌شود.
وی از حضور مستمر و اقدامات پیشگیرانه همکاران خود در مواجهه با حوادث و بحران‌های حوزه فرآورده‌های خام دامی سخن گفت و تاکید کرد: این فعالیت‌ها، با وجود گمنامی، پشتوانه‌ای محکم برای سلامت غذایی مردم است.
به گفته فخرآبادی، خیلی وقت‌ها به اسم وزارت همیشه ما حضور داریم؛ حتی زمانی که کانتینرهایی که دچار انفجار شده بودند جمع‌آوری می‌شد و ما روز بعد در محل حاضر بودیم. همکاران ما حتی دچار آسیب و سانحه شده بودند، اما بدون معطلی وارد عمل شدند.
وی توضیح داد: در یکی از حوادث اخیر، شرکت‌های واردکننده گوشت از نقاط مختلف کشور تماس می‌گرفتند و نگرانی خود را از آسیب دیدن محموله‌ها اعلام می‌کردند، در حالی که مشکل تنها در یک محوطه محدود رخ داده بود.
مدیرکل دامپزشکی هرمزگان افزود: هنوز هیچ دستگاه دیگری ورود پیدا نکرده بود، ما دقیقا بررسی کردیم که جریان برق برقرار است و دمای منهای ۲۲ درجه سانتی‌گراد به‌طور کامل حفظ شده بود؛ دغدغه ما حفظ سلامت محموله‌ها و ترخیص سریع آن‌ها بود که با همکاری همکاران، بسیاری از کالاها به ترانزیت داخلی منتقل شد و هیچ مشکلی ایجاد نشد.
فخرآبادی با تاکید بر روحیه همدلی و تلاش گروهی، افزود: همکارانی که معمولا روزانه بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ کانتینر ترخیص می‌کردند، با ۲ برابر حجم کار مواجه شدند اما تا پایان ساعت اداری در محل ماندند تا هیچ فرآورده‌ای از مسیر سلامت و بهداشت دور نماند.
وی همچنین به تجربه جنگ تحمیلی ۱۲ روزه اشاره کرد و گفت: در تمام مکان‌هایی که حتی دچار سانحه شده بود، دامپزشکان حضور داشتند تا فرآورده‌های دامی سالم، بهداشتی و مطابق با معیارهای شرعی به سفره مردم برسد.
در دامپزشکی هرمزگان هر هفته شاهد تلاش گمنام و بی‌وقفه همکاران هستیم که این تلاش‌ها بنیان سلامت جامعه را شکل می‌دهد و ضرورت دارد که مردم نیز از این زحمات مطلع شوند.
واکسیناسیون؛ سنگر نخست در برابر بیماری‌ها
دامپزشکی هرمزگان تنها نهاد ناظر نیست؛ بلکه نخستین مدافع سلامت دام‌ها نیز هست؛ طرح‌های واکسیناسیون گسترده در مناطق شهری، روستایی و عشایری اجرا می‌شود تا بیماری‌های واگیردار مهار شوند.
در سال جاری، بیش از ۲۵ هزار راس دام سنگین و ده‌ها هزار راس دام سبک در برابر بیماری‌هایی چون تب برفکی، شاربن و لمپی‌اسکین واکسینه شدند.اکیپ‌های سیار دامپزشکی، در گرمای پنجاه درجه جنوب، مسیرهای کوهستانی و بیابانی را طی می‌کنند تا حتی دورافتاده‌ترین دامداران از خدمات واکسیناسیون محروم نمانند.
در کنار این اقدامات، آموزش‌های بهداشتی نیز به دامداران ارائه می‌شود تا آنان بتوانند در صورت بروز علائم، زودتر هشدار دهند. نتیجه این تلاش‌ها کاهش محسوس بروز بیماری‌ها و افزایش بهره‌وری در دامداری‌های محلی است.
در مناسبت‌هایی مانند عید قربان، نوروز و ماه رمضان که مصرف فرآورده‌های دامی افزایش پیدا می‌کند، دامپزشکی هرمزگان با تمام توان در میدان است.بازرسی لاشه‌ها، نمونه‌برداری از گوشت و فرآورده‌ها، کنترل شرایط بهداشتی قصابی‌ها و نظارت بر کشتارگاه‌ها از جمله اقدامات روزانه است.
طی یک سال گذشته، بیش از ۳۵ هزار بازدید میدانی انجام شد و هزاران کیلوگرم فرآورده غیربهداشتی از بازار جمع‌آوری شد.
در همین مدت، صدها واحد عرضه‌کننده تذکر بهداشتی دریافت کردند و بسیاری از آن‌ها پس از آموزش، به استانداردهای لازم دست یافتند؛ دامپزشکان می‌گویند: وقتی کار ما خوب پیش برود، مردم چیزی احساس نمی‌کنند؛ چون بیماری‌ای اتفاق نمی‌افتد. خاموش بودن خبر، یعنی موفقیت ما.
سواحل پهناور خلیج فارس و مسئولیت مضاعف
استان هرمزگان با سواحل گسترده و بنادر فعال، قلب صنعت شیلات ایران است؛ در این میان، نقش دامپزشکی در حفظ سلامت آبزیان نقشی حیاتی است. کارشناسان دامپزشکی از مرحله پرورش میگو در حوضچه‌ها تا زمان بسته‌بندی و صادرات، در تمامی مراحل حضور دارند. آزمایش آب، خاک و خوراک، کنترل میزان فلزات سنگین و سموم، و بررسی سلامت میگوها پیش از برداشت، بخشی از اقدامات روزانه آن‌هاست.
این نظارت‌ها سبب شده محصولات شیلاتی هرمزگان به‌عنوان کالاهایی با استاندارد بالا در بازارهای بین‌المللی شناخته شوند و اعتماد مشتریان خارجی را جلب کنند.
به گفته مدیرکل دامپزشکی هرمزگان، سلامت میگو برای ما تنها یک موضوع اقتصادی نیست، بلکه مساله حیثیت ملی است؛ چون این محصول نام ایران را در بازار جهانی حمل می‌کند.
دامپزشکی هرمزگان علاوه بر فعالیت‌های علمی، در حوزه بازرسی و مقابله با تخلفات نیز نقش مؤثری ایفا می‌کند. در سال جاری چندین محموله فاسد و فرآورده فاقد مجوز توقیف شده و پرونده متخلفان به مراجع قضایی ارجاع داده شده است.
در کنار برخورد قاطع، اطلاع‌رسانی شفاف نیز در دستور کار قرار دارد؛ به محض انتشار شایعات درباره ورود گوشت یا فرآورده غیربهداشتی، دامپزشکی استان با صدور اطلاعیه رسمی و حضور در رسانه‌ها، واقعیت را اعلام می‌کند. این شفافیت، اعتماد مردم را تقویت کرده است. شهروندان اکنون می‌دانند که در پشت صحنه بازار، نهادی وجود دارد که مسئولانه و بی‌وقفه از سلامت آنان پاسداری می‌کند.
سلامت میگو برای ما تنها یک موضوع اقتصادی نیست، بلکه مساله حیثیت ملی است؛ چون این محصول نام ایران را در بازار جهانی حمل می‌کند.با وجود همه پیشرفت‌ها، دامپزشکی هرمزگان همچنان با چالش‌هایی روبه‌روست. گستردگی جغرافیایی استان، پراکندگی روستاها و عشایر، نیاز به تجهیزات آزمایشگاهی مدرن از مهم‌ترین دغدغه‌هاست. اما چشم‌انداز آینده روشن است.
این اداره‌کل برنامه‌هایی چون توسعه خدمات دیجیتال، گسترش سامانه‌های هوشمند پایش بیماری‌ها، افزایش همکاری با دانشگاه‌ها و بخش خصوصی را در دستور کار دارد.
همچنین آموزش مصرف‌کنندگان درباره شیوه نگهداری و مصرف صحیح فرآورده‌های دامی، یکی از طرح‌های فرهنگی دامپزشکی است که به کاهش ضایعات و حفظ سلامت عمومی کمک می‌کند.
در کنار همه این‌ها، ایمنی کارکنان میدانی هنگام نمونه‌برداری، بازرسی یا مقابله با بیماری‌ها، اولویت جدی مدیران است تا این حافظان خاموش سلامت در امنیت کامل خدمت کنند.
شاید کمتر کسی بداند دامپزشکی هرمزگان که روزی با یک کارمند آغاز شد، امروز نگهبان سلامت میلیون‌ها نفر است.از واکسیناسیون دام‌ها در ارتفاعات بشاگرد گرفته تا بازرسی محموله‌های صادراتی در اسکله شهید رجایی، دامپزشکان استان در خط مقدم امنیت غذایی ایستاده‌اند؛ بی‌ادعا، اما موثر.
سایه آرام آن‌ها بر سفره مردم گسترده است؛ سایه‌ای که در آن، اطمینان از سلامت شیر و گوشت و ماهی، معنایی فراتر از آمار و گزارش دارد نشانه‌ای از تعهد انسانی و مسئولیت اجتماعی. آن‌ها هر روز بی‌آنکه دیده شوند، میان دام و دریا، میان دما و رطوبت، میان علم و عشق، می‌ایستند تا سفره مردم هرمزگان پاک، ایمن و آرام بماند.