مرضیه آغاسیان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: گردشگری نجوم یکی از شاخه‌های جذاب و نوین گردشگری است که بر پایه مشاهده آسمان شب، ستارگان، سیارات، پدیده‌های کیهانی و فعالیت‌های آموزشی مرتبط با نجوم شکل گرفته است. سفر به مناطق تاریک و عاری از آلودگی نوری، بازدید از رصدخانه‌ها و شرکت در تورهای آموزشی نجومی از مهم‌ترین بخش‌های این نوع گردشگری است.
وی افزود: این نوع گردشگری چند هدف اساسی را دنبال می‌کند؛ نخست افزایش آگاهی عمومی درباره علم نجوم و آشنایی مردم با زیبایی‌ها و قوانین کیهان. دوم، ترویج فرهنگ حفاظت از آسمان شب و مقابله با آلودگی نوری. سوم، توسعه گردشگری پایدار و مسئولانه که بدون تخریب محیط‌زیست، به جذب گردشگر در مناطق روستایی و کویری کمک می‌کند. چهارم ایجاد فرصت‌های اقتصادی برای جوامع محلی از طریق راه‌اندازی اقامتگاه‌ها، فروش صنایع‌دستی و ارائه خدمات راهنمایی نجومی و در نهایت، فراهم کردن تجربه‌های آرامش‌بخش و منحصربه‌فرد همچون تماشای کهکشان راه شیری یا بارش‌های شهابی است.
مدیر مرکز نجوم ایرسا و رئیس دپارتمان گردشگری نجوم دانشگاه علمی‌کاربردی اصفهان سیتی‌سنتر با اشاره به گروه‌های هدف این نوع گردشگری گفت: بیشتر علاقه‌مندان به گردشگری نجوم افرادی هستند که هم به علم و هم به تجربه‌های خاص سفر علاقه دارند. آن‌ها به دنبال ترکیبی از تفریح، یادگیری و آرامش‌اند. بهترین مقاصد گردشگری نجوم بطور معمول مناطقی هستند که آلودگی نوری بسیار کمی دارند، آسمان شفاف و تاریک دارند و دسترسی مناسبی برای بازدیدکنندگان فراهم است، استان اصفهان با داشتن کویرهای بکر و آسمان‌های تاریک، یکی از بهترین مقاصد برای این نوع گردشگری در کشور است.
آغاسیان ادامه داد: برای گردشگری نجوم، داشتن امکانات و تجهیزات مناسب بسیار مهم است، ابزارهایی همچون تلسکوپ، دوربین‌های دوچشمی و نرم‌افزارهای نجومی که حتی روی تلفن همراه قابل استفاده‌اند، تجربه رصد آسمان را جذاب‌تر می‌کنند، همچنین بسته به منطقه رصدی، امکانات جانبی همچون پوشش مناسب، اقامتگاه‌های محلی و خدمات رفاهی اولیه نیز ضروری است.
وی با اشاره به ظرفیت‌های ایران در این حوزه گفت: با توجه به علاقه‌مندی روزافزون مردم به نجوم و آسمان‌شناسی، چندین رصدخانه و تور نجومی در کشور فعال هستند. مرکز نجوم ایرسا در اصفهان نیز با دارا بودن رصدخانه، آسمان‌نما و برگزاری تورهای رصدی خارج از شهر، یکی از مراکز پیشرو در این زمینه است.
تأثیرات اقتصادی و اجتماعی
مدیر مرکز نجوم ایرسا تأکید کرد: گردشگری نجوم می‌تواند تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی قابل توجهی بر مناطق میزبان داشته باشد. این نوع گردشگری به‌عنوان ابزاری قوی برای توسعه پایدار در مناطق روستایی، کویری و کوهستانی با منابع طبیعی بکر عمل می‌کند، به شرط آنکه مدیریت صحیح و برنامه‌ریزی بلندمدت در آن لحاظ شود. ایجاد اشتغال، افزایش درآمد جوامع محلی، حفظ فرهنگ بومی و ترویج احترام به طبیعت از مهم‌ترین دستاوردهای این نوع گردشگری است.
آغاسیان تاکید کرد: فناوری‌های نوین، به‌ویژه تلسکوپ‌های پیشرفته و رصدخانه‌های موبایلی، نقش مهمی در رونق گردشگری نجوم دارند. این فناوری‌ها با فراهم کردن ابزارهای پیشرفته، قابل حمل و تعاملی، تجربه‌ای جذاب و آموزشی از رصد آسمان ایجاد می‌کنند. دسترسی آسان‌تر به آسمان شب، افزایش جذابیت مقاصد نجومی، گسترش فرهنگ نجوم و تسهیل همکاری‌های علمی و گردشگری از جمله مزایای این فناوری‌هاست. به همین دلیل، توسعه زیرساخت‌های فناورانه در کنار برنامه‌ریزی‌های فرهنگی و اقتصادی می‌تواند آینده‌ای روشن برای گردشگری نجوم در اصفهان و ایران رقم بزند.
وی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های این حوزه را آلودگی نوری دانست و تصریح کرد: آلودگی نوری به روشنایی‌های مصنوعی ناخواسته گفته می‌شود که از منابع مختلف مانند چراغ‌های خیابان، تبلیغات نئون، ساختمان‌ها و خودروها منتشر می‌شود و باعث می‌شود آسمان شب تاریک نباشد، این پدیده تجربه گردشگری نجوم را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد و کاهش آن یکی از اولویت‌های مهم برای توسعه پایدار این نوع گردشگری است.
مدیر مرکز نجوم ایرسا و رئیس دپارتمان گردشگری نجوم دانشگاه علمی‌کاربردی اصفهان سیتی‌سنتر با اشاره به پدیده‌های نجومی که بیشترین جذابیت را برای گردشگران دارند، یادآور شد: تماشای کهکشان راه شیری، بارش‌های شهابی، ماه و سیارات، خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی، صورت‌های فلکی، سیارک‌ها و دنباله‌دارها از جمله تجربه‌های به‌یادماندنی در این نوع گردشگری هستند. هر یک از این پدیده‌ها می‌تواند به‌تنهایی یک تور گردشگری نجومی را به یک تجربه خاص و فراموش‌نشدنی تبدیل کند.
آغاسیان بیان کرد: گردشگری نجوم به دو شاخه زمینی و فضایی تقسیم می‌شود. گردشگری نجوم زمینی شامل سفر به نقاط مختلف زمین برای مشاهده آسمان شب، بازدید از رصدخانه‌ها و شرکت در رویدادهای آموزشی است، اما گردشگری نجوم فضایی تجربه‌ای متفاوت است که شامل سفر به فضا، مشاهده زمین از بیرون جو، تجربه بی‌وزنی و رصد آسمان بدون آلودگی نوری و جوی می‌شود. هرچند گردشگری فضایی هنوز در مراحل ابتدایی و بسیار پرهزینه است، اما آینده‌ای روشن برای آن پیش‌بینی می‌شود.