اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، دوشنبه، ۱۴ مهر ۱۴۰۴ با حضور در نشست خبری هفتگی به پرسش‌های خبرنگاران رسانه‌های داخلی و خارجی درباره مهم‌ترین تحولات عرصه سیاست خارجی پاسخ داد.
بازداشت فعالان ناوگان صمود اقدامی تروریستی است
بقایی ضمن توصیف ادامه نسل‌کشی در فلسطین اشغالی به عنوان مهم‌ترین موضوع روز منطقه و جهان، گفت: با وجود طرح صلح اعلام‌شده، نسل‌کشی ادامه دارد و قحطی تحمیلی بر غزه همچنان قربانی می‌گیرد.
وی اضافه کرد: کارزار انسانی بین‌المللی شکستن حصر غزه در همین رابطه ادامه دارد و بازداشت ۵۰۰ نفر از فعالان ناوگان صمود اقدامی تروریستی با هدف تضمین روند نسل‌کشی است.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره طرح صلح غزه، اظهار کرد: در این باره بیانیه صریحی منتشر کردیم و موضع ما کاملا روشن است و ما از هر ابتکار عمل منجر به توقف نسل‌کشی در غزه استقبال می‌کنیم؛ در واقع از موضع مقاومت فلسطین حمایت می‌کنیم؛ ما نسبت به این طرح نگرانی‌های جدی داریم و هشدارهای درباره خطرها و مسائل جدی به بهانه پیگیری و اجرای طرح می‌دهیم؛ این نتیجه تجربه سال‌های گذشته از اعلامیه بالفور و اسلو و ... است. اعتقاد راسخ ما این است که تصمیم درباره فلسطین باید توسط مردم فلسطین گرفته شود.
اروپایی‌ها نشان دادند که دیپلماسی با آنها ثمربخش نیست
بقایی در بخشی دیگر درباره موضع وزارت امور خارجه درباره نقش اروپایی‌ها در مذاکرات درباره موضوع هسته‌ای، گفت: واقعیت این است که رویکرد این سه کشور درباره موضوع هسته‌ای در ماه‌های گذشته غیرمسئولانه و مخرب بود. آنها از سازوکار حل اختلاف برای تحمیل خواسته آمریکا بر شورای امنیت سواستفاده کردند؛ شروط ادعایی آنها غیرمنطقی بود.
وی تصریح کرد: با وجود این ما براساس مصالح خود با آژانس وارد مذاکره شدیم تا سازوکار همکاری با این نهاد را تدوین کنیم؛ اروپایی‌ها برخلاف استقبال اولیه این توافق را در نهایت رد کرده و شرط غیرمنطقی، یعنی گفت‌وگوی ایران با آمریکا را مطرح کردند؛ اروپایی‌ها نتوانستند خود را به‌عنوان طرف مذاکراتی بالغ و صاحب اراده نشان دهند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: شرایط از این به بعد متفاوت از گذشته خواهد بود؛ ما هم معتقدیم مسیر دیپلماسی هیچگاه بسته نمی‌شود و هرگاه تشخیص دهیم دیپلماسی موثر است از آن استفاده می‌کنیم؛ اروپایی‌ها نشان دادند که دیپلماسی در این شکل با آنها ثمربخش نیست.
بقایی درباره پیشنهاد‌های مطرح شده ایران در نیویورک گفت: هیئت ایرانی در ادامه رایزنی‌های چند ماهه از هیچ کوششی برای جلوگیری از اقدام تروئیکا کوتاهی نکرد؛ ما انعطاف منطقی در برابر پیشنهاد‌ها داشتیم و پیشنهاد منطقی ارائه کردیم.
وی اضافه کرد: اروپایی‌ها در سه نوبت پیشنهاد ما را پذیرفتند، اما ظاهرا نتوانستند طرف آمریکایی را مجاب کنند؛ به نظر می‌رسد که دستور ترامپ برای بازگرداندن تحریم‌های ایران دستورالعمل مبنای کشورهای غربی بود و به همین دلیل به هیچ یک از پیشنهاد‌های مطرح‌شده وقعی ننهادند؛ طرف مقابل در چند نوبت پیشنهاد برگزاری نشست چندجانبه با حضور آمریکا را دادند؛ ما موافقت کردیم، اما بازهم در هر دو سه نوبت طرف‌های مقابل از برگزاری این نشست طفره رفتند.
مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ باید در ۲۶ مهر خاتمه یابد
بقایی در بخشی دیگر درباره دیدار عراقچی و گوترش و درباره دلایل ایران برای غیرقانونی بودن سازوکار ماشه، توضیح داد: ما نشست مهمی با دبیرکل سازمان ملل داشتیم و گفت‌و‌گو‌های صریحی انجام دادیم و اقدام تروئیکا در سواستفاده از شورای امنیت و ماشه یکی از موضوع‌های مورد بحث بود؛ ما دلایل غیرقانونی بودن استفاده اروپایی‌ها از ماشه را تشریح کردیم.
وی اضافه کرد: قطعنامه‌های تحریمی یادشده یا بدون اجماع بودند یا مخالفت کشورهای عضو؛ اما اکنون دو کشور عضو شورای امنیت با بازگشت این قطعنامه‌ها مخالف هستند.
سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: الان هم شورای امنیت تصمیمی در این باره نگرفته است، بلکه فرانسه و انگلیس و آلمان اقدام‌هایی انجام دادند؛ مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ باید در ۱۸ اکتبر ۲۶ مهر خاتمه یابد؛ ما این را به دبیرکل تاکید کردیم؛ اقدام اروپایی‌ها از حیث حقوقی هم باعث آشفتگی در سازمان ملل و شورای امنیت شده است. این اقدام بیش از آن که مبتنی بر محاسبه عقلانی باشد اقدام از روی لجاجت در راستای اجرای خواسته آمریکا بدون در نظر گرفتن مصالح کشورهای اروپایی طرف برجام بود؛ دبیرخانه سازمان ملل در بازگرداندن تحریم‌ها اقدامی انجام داد که مورد وجاهت نیست و این موضع ایران مورد تایید روسیه و چین هم است؛ ما اعتراض خود را به این اقدام اعلام کردیم و گفتیم که این اقدام تعهدی بر کشورهای دیگر بار نمی‌کند و کشورها باید براساس منشور ملل متحد از تبعیت از این اقدام خودداری کنند.
وی اضافه کرد: این اقدام نه فقط از نظر ما بلکه از نظر شش عضو از پانزده عضو شورای امنیت ناموجه بود؛ رئیس شورای امنیت رای ممتنع داد و این شکاف در شورا نشان‌دهنده اختلاف نظر درباره منطقی بودن اقدام تروئیکا است. اروپایی‌ها از ۲۰۱۹ تعهدات برجامی خود را انجام ندادند؛ آمریکا هم به‌عنوان ناقض برجام در کنار این سه کشور حقی برای استفاده از ماشه نداشتند.
آژانس باید حمله رژیم و آمریکا به مراکز هسته‌ای ایران را محکوم می‌کرد
بقایی درباره اظهارات اخیر گروسی گفت: ما مقصر و مسئول حمله علیه ایران و مراکز هسته‌ای را آمریکا و رژیم صهیونیستی می‌دانیم، اما تاکید کردیم که گزارش آژانس و سوءاستفاده اروپا و آمریکا برای صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام بهانه حمله یادشده را فراهم کرد.
وی تصریح کرد: همان‌طور که گروسی گفت، گزارش‌های آژانس هیچ مدرکی برای انحراف ایران از مسیر صلح‌آمیز مطرح نکرده دقیق است؛ پس آژانس باید صریح و فوری حمله رژیم و آمریکا به مراکز هسته‌ای ایران را محکوم می‌کرد؛ قوانین آژانس چنین حمله‌هایی را محکوم می‌کند و ما همواره از آژانس انتظار داشتیم براساس صلاحیت و وظایف فنی موضع‌گیری کند.
بقایی درباره فعالیت بازرسان آژانس در ایران، گفت: هیچ بازرسی اکنون در ایران نیست و آخرین بازرسی‌ها حداقل ۱۰ روز قبل از نیروگاه بوشهر در چارچوب قرارداد با روسیه برای انجام کار‌های فنی انجام شد.
وی تاکید کرد: مرجع صالح، یعنی شورای عالی امنیت ملی باید درباره آینده روابط ایران و آژانس تصمیم بگیرد؛ زیرا توافق قاهره دیگر مبنایی ندارد.
فعلا برنامه‌ای برای مذاکره نداریم
بقایی با اشاره به گمانه‌زنی‌ها درباره مذاکرات با کشورهای غربی، گفت: ما فعلا برنامه‌ای برای مذاکره نداریم در این مرحله ما بر بررسی آثار و تبعات ناشی از اقدام اروپایی‌ها و آمریکا متمرکز هستیم؛ دیپلماسی به مفهوم تداوم تماس‌ها ادامه دارد و براساس منافع کشور تصمیم‌گیری می‌کنیم.
وی اضافه کرد: ایران برای مذاکره هیچگاه التماس نمی‌کند؛ حراست از امنیت و منافع ملی به اندازه صیانت از عزت ملی اهمیت دارد؛ ما باید مطمئن باشیم که فرآیند دیپلماتیک متضمن منافع ملی ایران است.
بقایی تصریح کرد: پیش از اعزام به نیویورک پیشنهاد‌های مدیرکل آژانس برای برگزاری نشست مشترک با حضور نماینده آمریکا را دریافت کردیم؛ متقابلا پیشنهادی از سمت ما مطرح شد و نهایتا قرار شد نشست چندجانبه مانند نشست کمیسیون برجام برگزار شود؛ حسن نیت نشان دادیم، اما طرف مقابل روایت‌های مختلفی از عدم برگزاری ارائه کردند. البته ما نشست‌های مذاکراتی هم دوجانبه و هم مشترک با سه کشور اروپایی و نماینده سیاست خارحی اروپا داشتیم.
ادعا‌های ترامپ مسئولیت بین‌المللی دولت آمریکا را سنگین‌تر می‌کند
وی در بخشی دیگر درباره ادعای ترامپ و افتخارش به انجام عمل مجرمانه علیه مراکز هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، اظهار کرد: این ادعا‌ها هر بار مسئولیت بین‌المللی دولت آمریکا را سنگین‌تر می‌کند.
سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: اعتراف به چنین اقدام مجرمانه‌ای اعتباری برای آمریکا درپی ندارد. تکرار این گزاره تغییری در واقعیت صلح‌آمیز بودن موضوع هسته‌ای ما ایجاد نمی‌کند و بر اقدام مجرمانه آمریکا و رژیم صهیونیستی مهر تایید می‌زند.
آمریکا به حمله رژیم صهیونیستی به قطر واکنش نشان نخواهد داد
بقایی درباره معاهده امنیتی آمریکا و قطر، اظهار کرد: چاقو دسته خودش را نمی‌برد، به این معنا که آمریکا به حمله رژیم صهیونیستی به قطر واکنش نشان نخواهد داد.
آخرین وضعیت مهدیه اسفندیاری
بقایی در بخشی دیگر درباره وضعیت مهدیه اسفندیاری، تبعه ایرانی بازداشت‌شده در فرانسه گفت: وی براساس اقدام غیرقانونی دستگیر شده و فرانسه دلیل قانونی به ما اعلام نکرده است؛ جمعه گذشته، ۱۰ روز قبل سفیر برای سومین‌بار با اسفندیاری دیدار کرد و دیدار‌های کنسولی انجام می‌شود.
وی اضافه کرد: پرونده اسفندیاری همچنان در مرحله تحقیقات است.
واکنش وزارت امور خارجه به رد روادید مقام‌های ورزشی ایران
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره رد روادید مقام‌های ورزشی ایران توسط آمریکا، گفت: مسائل مربوط به ورزش را باید در زمین ورزش و در چارچوب‌های قانونی مربوط به ورزش دنبال کرد؛ امیدواریم دولت آمریکا از غرض‌ورزی‌های سیاسی در زمینه ورزش خودداری کند.
وی تاکید کرد: مقام‌های کشور از طریق فیفا و دیگر مسیر‌ها موضوع را پیگیری می‌کنند تا موضوع روادید به موقع حل شود.
ایران و روسیه همکاری‌ها را ادامه می‌دهند
بقایی در بخشی دیگر گفت: معاهده راهبردی ایران و روسیه بعد از طی مراحل تشریفات تصویب در هر دو کشور لازم الاجرا شد و این یک روند قانونی بود؛ این موضوع به صورت اتفاقی با فعال‌سازی غیرقانونی ماشه همزمان شد.
وی اضافه کرد: کشور ما از زمان ملی شدن صنعت نفت هدف تحریم قرار گرفت و در این ۸۰ سال ایران با اتکا به دارایی‌های درونی درون‌زا به مسیر خود ادامه داد.
سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: موافقتنامه‌های دوجانبه ما با همه کشورها و همکاری با همسایگان با جدیت پیگیری می‌شود و پابرجا است؛ فارغ از تحولات بین‌المللی و منطقه، ایران و روسیه همکاری‌ها را ادامه می‌دهند.
وی همچنین اظهار کرد: رایزنی‌ها با روسیه در سطوح مختلف ادامه دارد؛ هم نمایندگی‌ها در نیویورک رابطه دارند و هر موقع نیاز باشد وزیران امور خارجه صحبت می‌کنند؛ نقش روسیه در موضوع بازگشت تحریم‌ها مهم است، زیرا روند یادشده در حال جریان است؛ روسیه موضع خود را در این رابطه اعلام کرد و چین هم موضع مشابهی دارد.
از بازگشت هموطنان به کشور استقبال می‌کنیم
بقایی درباره توافق ایران و آمریکا برای بازگرداندن شهروندان ایرانی، گفت: بحث استرداد مطرح نبود بلکه در این مورد ما شاهد برخورد تبعیض‌آمیز هیئت حاکمه آمریکا با ایرانیان بودیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه اظهار کرد: برخی از این شهروندان چند دهه در آمریکا اقامت داشتند؛ ما از بازگشت هموطنان به کشور استقبال می‌کنیم؛ نمی‌توانیم بگوییم این امر نتیجه تفاهم بود، بلکه شهروندان ایرانی هدف برخورد‌های تبعیض‌آمیر و نقش حقوق بشر قرار گرفتند؛ این افراد به رضایت خود به کشور بازگشتند.
وی تصریح کرد: ۵۳ نفر تاکنون بازگشته‌اند؛ ما رفتار دولت آمریکا با این افراد را ناشایست می‌دانیم و این را اعلام کردیم.
حفظ حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی سوریه مورد تاکید ماست
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در بخشی دیگر درباره روابط ایران و سوریه، گفت: موضع ما در رابطه با سوریه بعد از تحولات مربوط به تغییر نظام این کشور اعلام شد؛ حفظ حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی سوریه مورد تاکید ماست.
وی اضافه کرد: این موضع روشنی است و آینده سوریه باید بدون دخالت خارجی تضمین شود؛ درباره روابط دوجانبه هم عجله‌ای نداریم؛ در عین آمادگی برای تعامل با همه کشورهای منطقه تحولات سوریه را با دقت رصد می‌کنیم.
واکنش ایران به پیروی ترکیه از فعال‌سازی ماشه
بقایی در بخشی دیگر در واکنش به اقدام اخیر ترکیه در پیروی از فعال‌سازی ماشه، گفت: قدام ترکیه که در رسانه‌ها درباره صدور ابلاغیه برای اعمال مفاد قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت اقدامی غیرضروری بود و به نوعی غیرقانونی تلقی می‌شود، زیرا مبنا‌های پیش‌فرض‌های سه کشور اروپایی در بازگرداندن قطعنامه‌های یادشده غیرقانونی است.
وی اضافه کرد: درخواست ما از همه کشورها به‌ویژه همسایگان و دوستان این است که از عمل به تصمیم غیرقانونی و بدون رعایت رویه‌های قانونی شورای امنیت خودداری کنند؛ نهاد‌ها و شرکت‌های نامبرده در ابلاغیه ترکیه در این کشور دارایی و حسابی نداشتند.
در حال تکمیل ...