اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، دوشنبه، ۱۴ مهر ۱۴۰۴ با حضور در نشست خبری هفتگی به پرسش‌های خبرنگاران رسانه‌های داخلی و خارجی درباره مهم‌ترین تحولات عرصه سیاست خارجی پاسخ داد.
بازداشت فعالان ناوگان صمود اقدامی تروریستی است
بقایی در ابتدای این نشست خبری ضمن توصیف ادامه نسل‌کشی در فلسطین اشغالی توسط رژیم صهیونیستی به‌عنوان مهم‌ترین موضوع روز منطقه و جهان، گفت: با وجود طرح صلح اعلام‌شده، نسل‌کشی ادامه دارد و قحطی تحمیلی بر غزه همچنان قربانی می‌گیرد.
وی اضافه کرد: کارزار انسانی بین‌المللی شکستن حصر غزه در همین رابطه ادامه دارد و بازداشت ۵۰۰ نفر از فعالان ناوگان صمود توسط رژیم صهیونیستی اقدامی تروریستی با هدف تضمین امکان روند نسل‌کشی است.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره طرح صلح غزه، اظهار کرد: وزارت امور خارجه در این باره بیانیه صریحی منتشر کرد؛ موضع ما کاملا روشن است و ما از هر ابتکار عمل منجر به توقف نسل‌کشی در غزه استقبال می‌کنیم؛ ما در واقع از موضع مقاومت فلسطین حمایت می‌کنیم؛ ما نسبت به این طرح نگرانی‌های جدی داریم و هشدارهای درباره خطرها و مسائل جدی به بهانه پیگیری و اجرای طرح می‌دهیم؛ این نتیجه تجربه سال‌های گذشته از اعلامیه بالفور و اسلو، ... است.
بقایی تاکید کرد: اعتقاد راسخ ما این است که تصمیم درباره فلسطین باید توسط مردم فلسطین گرفته شود.
اروپایی‌ها نشان دادند که دیپلماسی با آن‌ها ثمربخش نیست
بقایی در بخشی دیگر درباره موضع وزارت امور خارجه درباره نقش اروپایی‌ها در مذاکرات درباره موضوع هسته‌ای در آینده، گفت: واقعیت این است که رویکرد این ۳ کشور درباره موضوع هسته‌ای ایران در ماه‌های گذشته غیرمسئولانه و مخرب بود؛ آن‌ها از سازوکار حل اختلاف در برجام برای تحمیل خواسته آمریکا بر شورای امنیت سوءاستفاده کردند؛ شروط ادعایی آن‌ها غیرمنطقی بود.
وی تصریح کرد: با وجود این ما براساس مصالح خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وارد مذاکره شدیم تا سازوکار همکاری‌های جدید با این نهاد را تدوین کنیم؛ اروپایی‌ها برخلاف استقبال اولیه، این توافق را در نهایت رد کرده و شرط غیرمنطقی، یعنی گفت‌وگوی ایران با آمریکا را مطرح کردند؛ اروپایی‌ها نتوانستند خود را به‌عنوان طرف مذاکراتی بالغ و صاحب اراده نشان دهند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: شرایط از این به بعد متفاوت از گذشته خواهد بود؛ ما هم معتقدیم مسیر دیپلماسی هیچ‌گاه بسته نمی‌شود و هرگاه تشخیص دهیم دیپلماسی موثر است، از آن استفاده می‌کنیم؛ اروپایی‌ها نشان دادند که دیپلماسی در این شکل با آن‌ها ثمربخش نیست.
بقایی درباره پیشنهاد‌های مطرح‌شده ایران در نیویورک در حاشیه نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل، گفت: هیئت ایرانی در ادامه رایزنی‌های چندماهه از هیچ کوششی برای جلوگیری از اقدام تروئیکا برای فعال‌سازی ماشه کوتاهی نکرد؛ ما در نیویورک انعطاف منطقی در برابر پیشنهاد‌ها داشتیم و پیشنهاد منطقی ارائه کردیم.
وی اضافه کرد: اروپایی‌ها در ۳ نوبت پیشنهاد ما را پذیرفتند، اما ظاهرا نتوانستند طرف آمریکایی را مجاب کنند؛ به نظر می‌رسد که دستور اجرایی ترامپ پی از ورود مجدد به کاخ سفید برای بازگرداندن تحریم‌های ایران دستورالعمل و مبنای کشورهای غربی بود و به همین دلیل آن‌ها به هیچ‌یک از پیشنهاد‌های مطرح‌شده وقعی ننهادند؛ طرف مقابل حتی پیش از سفر ما به نیویورک در چند نوبت پیشنهاد برگزاری نشست چندجانبه با حضور آمریکا را دادند؛ ما موافقت کردیم، اما بازهم در هر دو سه نوبت طرف‌های مقابل از برگزاری این نشست طفره رفتند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره مذاکرات ایران و غرب پس از فعال‌سازی ماشه، با تاکید بر اینکه دیپلماسی امری مستمر است، گفت: هرگاه به این جمع‌بندی برسیم که دیپلماسی تامین‌کننده منافع ایران است، برای مذاکره اقدام خواهیم کرد.
قطعنامه ۲۲۳۱ باید در ۲۶ مهر خاتمه یابد
بقایی در بخشی دیگر درباره دیدار عراقچی و آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در نیویورک، توضیح داد: ما نشست مهمی با دبیرکل سازمان ملل داشتیم و گفت‌و‌گو‌های صریحی انجام دادیم؛ اقدام تروئیکا در سوءاستفاده از شورای امنیت و ماشه یکی از موضوع‌های مورد بحث بود؛ ما دلایل غیرقانونی بودن استفاده اروپایی‌ها از ماشه را تشریح کردیم.
وی اضافه کرد: نکته مهم این است که قطعنامه‌های تحریمی یادشده بدون اجماع یا مخالفت کشورهای عضو تصویب شدند، اما اکنون ۲ کشور عضو شورای امنیت با بازگشت این قطعنامه‌ها مخالف هستند.
سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: اکنون هم شورای امنیت تصمیمی در این باره نگرفته است، بلکه فرانسه و انگلیس و آلمان اقدام‌هایی انجام دادند؛ مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ باید در ۱۸ اکتبر (۲۶ مهر) خاتمه یابد؛ ما این موضوع را به دبیرکل سازمان ملل تاکید کردیم.
بقایی با بیان اینکه اقدام اروپایی‌ها از حیث حقوقی هم باعث آشفتگی در سازمان ملل و شورای امنیت شده است، اظهار کرد: این اقدام بیش از آن که مبتنی بر محاسبه عقلانی باشد، اقدام از روی لجاجت در راستای اجرای خواسته آمریکا بدون در نظر گرفتن مصالح کشورهای اروپایی طرف برجام بود.
وی تاکید کرد: دبیرخانه سازمان ملل در بازگرداندن تحریم‌ها اقدامی انجام داد که مورد وجاهت نیست و این موضع ایران مورد تایید روسیه و چین هم است؛ ما اعتراض خود را به این اقدام اعلام کردیم و گفتیم که این اقدام تعهدی بر کشورهای دیگر بار نمی‌کند و کشورها باید براساس منشور ملل متحد از تبعیت از این اقدام خودداری کنند.
بقایی در ادامه اظهار کرد: این اقدام نه فقط از نظر ما بلکه از نظر ۶ عضو از ۱۵ عضو شورای امنیت ناموجه بود؛ رئیس شورای امنیت به بازگشت قطعنامه‌های تحریمی علیه ایران رای ممتنع داد و این شکاف در شورا نشان‌دهنده اختلاف‌نظر درباره منطقی بودن اقدام تروئیکا است؛ اروپایی‌ها از ۲۰۱۹ تعهدهای برجامی خود را انجام ندادند؛ آمریکا هم به‌عنوان ناقض برجام در کنار این ۳ کشور حقی برای استفاده از ماشه نداشتند.
آژانس باید حمله رژیم و آمریکا به مراکز هسته‌ای ایران را محکوم می‌کرد
بقایی در بخشی دیگر درباره اظهارات اخیر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت: از نظر ما مقصر و مسئول حمله علیه ایران و مراکز هسته‌ای ما، آمریکا و رژیم صهیونیستی است، اما تاکید کردیم که گزارش آژانس و سوءاستفاده اروپا و آمریکا برای صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام بهانه حمله یادشده را فراهم کرد.
وی تصریح کرد: همان‌طور که گروسی گفت، گزارش‌های آژانس هیچ مدرکی برای انحراف فعالیت هسته‌ای ایران از مسیر صلح‌آمیز مطرح نکرده است و این یک موضوع دقیق است؛ پس آژانس باید صریح و فوری حمله رژیم و آمریکا به مراکز هسته‌ای ایران را محکوم می‌کرد؛ نه‌تنها قوانین و حقوق بین‌الملل، بلکه قوانین آژانس چنین حمله‌هایی را محکوم می‌کند و ما همواره از آژانس انتظار داشتیم براساس صلاحیت و وظایف فنی موضع‌گیری کند.
بازرسان آژانس در ایران حضور ندارند
بقایی درباره حضور و فعالیت بازرسان آژانس در ایران، گفت: هیچ بازرسی اکنون در ایران نیست و آخرین بازرسی‌ها دست‌کم ۱۰ روز قبل از نیروگاه بوشهر در چارچوب قرارداد با روسیه برای انجام کار‌های فنی انجام شد.
وی تاکید کرد: مرجع صالح، یعنی شورای عالی امنیت ملی باید درباره آینده روابط ایران و آژانس تصمیم بگیرد؛ زیرا توافق قاهره دیگر مبنایی ندارد.
فعلا برنامه‌ای برای مذاکره نداریم
بقایی با اشاره به گمانه‌زنی‌ها درباره مذاکرات با کشورهای غربی، گفت: ما فعلا برنامه‌ای برای مذاکره نداریم؛ در این مرحله ما بر بررسی آثار و تبعات ناشی از اقدام اروپایی‌ها و آمریکا در بازگشت قطعنامه‌های تحریمی علیه ایران متمرکز هستیم؛ دیپلماسی به مفهوم تداوم تماس‌ها ادامه دارد و براساس منافع کشور در آینده تصمیم‌گیری می‌کنیم.
وی اضافه کرد: ایران برای مذاکره هیچ‌گاه التماس نمی‌کند؛ حراست از امنیت و منافع ملی به اندازه صیانت از عزت ملی اهمیت دارد؛ ما باید مطمئن باشیم که فرآیند دیپلماتیک متضمن منافع ملی ایران است.
بقایی تصریح کرد: پیش از اعزام به نیویورک پیشنهاد‌های مدیرکل آژانس برای برگزاری نشست مشترک با حضور نماینده آمریکا را دریافت کردیم؛ متقابلا پیشنهادی از سمت ما مطرح شد و نهایتا قرار شد نشست چندجانبه مانند نشست کمیسیون برجام برگزار شود؛ ما حسن نیت نشان دادیم، اما طرف مقابل روایت‌های مختلفی برای عدم برگزاری ارائه کردند؛ البته ما نشست‌های مذاکراتی هم دوجانبه و هم مشترک با ۳ کشور اروپایی و نماینده سیاست خارجی اروپا داشتیم.
وی همچنین بیان کرد: دیپلماسی امری مستمر است؛ هرگاه به این جمع‌بندی برسیم که دیپلماسی تامین‌کننده منافع ایران است، برای مذاکره اقدام خواهیم کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به اینکه درس گرفتن از تجربه‌های گذشته یک امر قطعی است، گفت: حتما به‌صورت مستمر روند‌های منجر به تحولات امروز و به‌طور خاص موضوع هسته‌ای را آسیب‌شناسی می‌کنیم؛ اینکه تقسیم کاری در هیئت حاکمه آمریکا در موضوع هسته‌ای ایران از سال ۲۰۱۵ وجود داشته باشد، یک تحلیل است، اما برای ما عملکرد دولت‌ها مبنا است؛ دولت آمریکا در سال ۲۰۱۸ صرفا به دلیل نپسندیدن عملکرد دولت قبلی از برجام خارج شد؛ این ظاهر ماجرا بود و پشت صحنه رژیم صهیونیستی قرار داشت که قصد داشت ایران را تهدید منطقه‌ای معرفی کند؛ این یک طنز تلخ است که تنها طرفی که عضو ان‌پی‌تی نیست و سلاح هسته‌ای دارد، مدعی موضوع هسته‌ای ایران است.
به گفته بقایی، به ما ثابت شد که دولت آمریکا شایسته اعتماد نیست؛ وی گفت: ما در ماه های اخیر با مساعی جمیله کشورهای منطقه و خارج از منطقه مواجه بودیم؛ این نشان‌دهنده حسن‌نیت این کشورهاست؛ موضوع های فیمابین ایران و آمریکا عمدتا و مطلقا به دلیل سوءمحاسبه طرف مقابل حل نشدند.
ادعا‌های ترامپ مسئولیت بین‌المللی دولت آمریکا را سنگین‌تر می‌کند
وی در بخشی دیگر درباره اظهارات ادعایی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و افتخارش به انجام عمل مجرمانه علیه مراکز هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، اظهار کرد: این ادعا‌ها هر بار مسئولیت بین‌المللی دولت آمریکا را سنگین‌تر می‌کند.
سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: اعتراف به چنین اقدام مجرمانه‌ای اعتباری برای آمریکا درپی ندارد؛ تکرار این گزاره تغییری در واقعیت صلح‌آمیز بودن موضوع هسته‌ای ما ایجاد نمی‌کند، بلکه بر اقدام مجرمانه آمریکا و رژیم صهیونیستی مهر تایید می‌زند.
آمریکا به حمله رژیم صهیونیستی به قطر واکنش نشان نخواهد داد
بقایی درباره معاهده امنیتی آمریکا و قطر و احتمال واکنش واشنگتن به حمله احتمالی آتی رژیم صهیونیستی به این کشور، اظهار کرد: چاقو دسته خودش را نمی‌برد؛ به این معنا که آمریکا به حمله رژیم صهیونیستی به قطر واکنش نشان نخواهد داد.
آخرین وضعیت مهدیه اسفندیاری
بقایی در بخشی دیگر درباره وضعیت مهدیه اسفندیاری، تبعه ایرانی بازداشت‌شده در فرانسه گفت: وی براساس اقدام غیرقانونی فرانسه دستگیر شده و پاریس تاکنون دلیل قانونی به ما اعلام نکرده است؛ جمعه گذشته، ۱۰ روز قبل سفیر ایران در فرانسه برای سومین‌بار با اسفندیاری دیدار کرد و دیدار‌های کنسولی انجام می‌شود.
وی اضافه کرد: پرونده اسفندیاری همچنان در مرحله تحقیقات است.
واکنش وزارت امور خارجه به رد روادید مقام‌های ورزشی ایران
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره رد روادید مقام‌های ورزشی ایران توسط آمریکا، گفت: مسائل مربوط به ورزش را باید در زمین ورزش و در چارچوب‌های قانونی مربوط به ورزش دنبال کرد؛ امیدواریم دولت آمریکا از غرض‌ورزی‌های سیاسی در زمینه ورزش خودداری کند.
وی تاکید کرد: مقام‌های کشور از طریق فیفا و دیگر مسیر‌ها موضوع را پیگیری می‌کنند تا موضوع روادید به موقع حل شود.
ایران و روسیه همکاری‌ها را ادامه می‌دهند
بقایی در بخشی دیگر درباره لازم‌الاجراشدن معاهده جامع مشارکت راهبردی ایران و روسیه از سوی مسکو در روزهای اخیر، گفت: معاهده راهبردی ایران و روسیه بعد از طی مراحل تشریفات تصویب در هر ۲ کشور لازم‌الاجرا شد و این یک روند قانونی بود؛ این موضوع به‌صورت اتفاقی با فعال‌سازی غیرقانونی ماشه همزمان شد.
وی اضافه کرد: کشور ما از زمان ملی شدن صنعت نفت هدف تحریم قرار گرفت و در این ۸۰ سال ایران با اتکا به دارایی‌های درونی و درون‌زا به مسیر خود ادامه داد.
سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: موافقتنامه‌های دوجانبه ما با همه کشورها و همکاری با کشورهای همسایه با جدیت پیگیری می‌شود و پابرجا است؛ فارغ از تحولات بین‌المللی و منطقه، ایران و روسیه همکاری‌ها را ادامه می‌دهند.
وی همچنین درباره تاثیر ریاست روسیه بر شورای امنیت در روند فعال‌سازی ماشه، اظهار کرد: رایزنی‌ها با روسیه در سطوح مختلف ادامه دارد؛ هم نمایندگی‌های ما در نیویورک رابطه دارند و هم هر موقع نیاز باشد وزیران امور خارجه صحبت می‌کنند؛ نقش روسیه در موضوع بازگشت تحریم‌ها مهم است، زیرا روند یادشده در حال جریان است؛ روسیه موضع خود را در این رابطه اعلام کرد و چین هم موضع مشابهی دارد.
از بازگشت هموطنان به کشور استقبال می‌کنیم
بقایی درباره توافق ایران و آمریکا برای بازگرداندن شهروندان ایرانی، گفت: بحث استرداد مطرح نبود، بلکه در این مورد ما شاهد برخورد تبعیض‌آمیز هیئت حاکمه آمریکا با ایرانیان بودیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه اظهار کرد: برخی از این شهروندان چند دهه در آمریکا اقامت داشتند؛ ما از بازگشت هموطنان به کشور استقبال می‌کنیم؛ نمی‌توانیم بگوییم این امر نتیجه تفاهم بود، بلکه شهروندان ایرانی هدف برخورد‌های تبعیض‌آمیز و نقض حقوق بشر قرار گرفتند؛ این افراد به رضایت خود به کشور بازگشتند.
وی تصریح کرد: ۵۳ نفر تاکنون بازگشته‌اند؛ ما رفتار دولت آمریکا با این افراد را ناشایست می‌دانیم و این را اعلام کردیم.
حفظ حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی سوریه مورد تاکید ماست
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در بخشی دیگر درباره روابط ایران و سوریه، گفت: موضع ما در رابطه با سوریه بعد از تحولات مربوط به تغییر نظام این کشور اعلام شد؛ حفظ حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی سوریه مورد تاکید ماست.
وی اضافه کرد: این موضع روشنی است که آینده سوریه باید بدون دخالت خارجی تضمین شود؛ درباره روابط دوجانبه هم عجله‌ای نداریم؛ در عین آمادگی برای تعامل با همه کشورهای منطقه، تحولات سوریه را با دقت رصد می‌کنیم.
واکنش ایران به پیروی ترکیه از فعال‌سازی ماشه
بقایی در بخشی دیگر در واکنش به اقدام اخیر ترکیه در پیروی از فعال‌سازی ماشه، گفت: اقدام ترکیه که در رسانه‌ها درباره صدور ابلاغیه برای اعمال مفاد قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت اقدامی غیرضروری بود و به نوعی غیرقانونی تلقی می‌شود، زیرا مبنا‌های پیش‌فرض‌های ۳ کشور اروپایی در بازگرداندن قطعنامه‌های یادشده غیرقانونی است.
وی اضافه کرد: درخواست ما از همه کشورها به‌ویژه کشورهای دوست و همسایه این است که از عمل به تصمیم غیرقانونی و بدون رعایت رویه‌های قانونی شورای امنیت خودداری کنند؛ نهاد‌ها و شرکت‌های نامبرده در ابلاغیه ترکیه در این کشور دارایی و حسابی نداشتند.
دغدغه کشورهای همسایه برقراری صلح و ثبات در افغانستان است
بقایی در بخشی دیگر درباره نشست چهارجانبه مسکو با حضور ایران، روسیه، پاکستان و چین و نشست فرمت مسکو با حضور سرپرست وزارت خارجه طالبان، گفت: تمایلی به پیش‌داوری درباره این نشست‌ها ندارم؛ نشست چهارجانبه درباره افغانستان سابقه طولانی دارد و این فرمت نشانه دغدغه کشورهای همسایه افغانستان به تحولات این کشور و تمایلشان برای برقراری صلح و ثبات در افغانستان است.
وی اضافه کرد: بنای این نشست چارچوب خیرخواهی برای افغانستان بوده است؛ موضوع‌های دستور کار متنوعی در این نشست وجود دارد؛ بحث مداخلات خارجی یک نگرانی جدی است و ایجاد یا احیای پایگاه‌های نظامی در افغانستان نگرانی مشترک منطقه است.
افکار عمومی توان تحمل تدوام جنایت در غزه را ندارد
بقایی با اشاره به تغییر نگرش جامعه آمریکا به جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه، گفت: این خود نشانه روشنی از این است که با وجود همه تلاش‌های رژیم صهیونیستی برای روایت‌سازی وارونه از جنایت در غزه، جامعه جهانی متوجه جنایت در فلسطین اشغالی شده است.
وی اضافه کرد: رژیم صهیونیستی تنها رژیمی است که توسط دیوان‌های بین‌المللی و دادگستری و شماری دیگر از سازمان‌های بین‌المللی متهم به نسل‌کشی است؛ اعتراض‌های جاری در اقصی نقاط جهان موید این موضوع هستند که افکار عمومی توان تحمل تدوام جنایت در غزه را ندارد.
حمله‌های اخیر به یمن را محکوم می‌کنیم
بقایی درباره تجاوزهای اخیر به خاک یمن، اعلام کرد: ما کلا تاکید داریم که حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی یمن باید حفظ شود؛ حمله رژیم صهیونیستی به یمن نشان‌دهنده سطح و عمق توسعه‌طلبی و جنگ‌افروزی رژیم صهیونیستی است؛ این حمله‌ها جنایت جنگی و تجاوز هستند و ما این حمله‌ها را محکوم می‌کنیم.
به کشورهای همسایه درباره استفاده از فضای هواییشان هشدار جدی داده بودیم
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره پیگیری موضوع استفاده رژیم صهیونیستی از حریم هوایی برخی از کشورهای همسایه برای تجاوز به ایران، اظهار کرد: وزارت خارجه به‌عنوان کانال دیپلماتیک هر ماموریتی که از طرف مراجع ذی‌صلاح به آن محول شود، در عرصه بین‌المللی پیگیری می‌کند؛ ما قبل از جنگ هم درباره سوءاستفاده آمریکا و رژیم صهیونیستی از فضای هوایی کشورهای همسایه هشدار داده بودیم؛ کشورهای همسایه آگاه هستند که چنین اقدامی، اقدام ناقض صریح حقوق بین‌الملل است.
انتهای پیام/