به گزارش خبرنگار گروه علمی ایرنا، مردادماه امسال بود که وزارت نیرو، میزان هدر رفت سالانه آب در کشورمان را حدود یک و نیم میلیارد متر مکعب در سال اعلام کرد که از این میزان بخشی بر اثر فرسودگی شبکه کهنه و فرسوده انتقال آب نشت می‌کند و بخشی نیز به واسطه شعبات غی رمجاز است.
بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی این وزارتخانه میزان هدررفت آب در بخش شرب حدود ۳۰ درصد است که این میزان در شهرها ۲۵.۵ درصد و در روستاها حدود ۳۱ درصد است و در تهران نیز حدود ۲۸۰ میلیون مترمکعب آب به حساب نیامده وجود دارد.
کارشناسان برآورده کرده‌اند که بودجه لازم برای جلوگیری از هدررفت هر یک درصد آب به دلیل قدمت زیاد شبکه آب شرب برخی نقاط، متفاوت است. به طوری‌که طبق محاسبات از ۱۲ هزار میلیارد تومان تا ۲۲ هزار میلیارد تومان متغیر است.
ساخت ربات نشت‌یاب و خطوط غیر مجاز انتقال آب برای اولین بار در کشور
اما یک مجموعه دانش‌بنیان برای نخستین بار در کشورمان موفق به بومی‌سازی ربات نشت یاب و خطوط غیر مجاز انتقال آب در کشور شده است. محصولی که بر اساس اعلام کارشناسان استفاده از آن هزینه نشت‌یابی و شناسایی خطوط غیر مجاز آب را به طور چشمگیری کاهش خواهد داد.
محصول نوآورانه‌ای که به گفته موسس و مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان کشورمان، علاوه بر انجام بازرسی بصری خطوط تا فشار ۱۰ بار، نشتی‌ها و انشعابات غیر مجاز را با کمک سنسورهای متعدد و دقت موقعیتی کمتر از یک متر شناسایی می‌کند و نتایج پایش در قالب گزارش تفصیلی به مسئولان و مجریان شرکت آب و فاضلاب هر شهرستان ارائه می‌شود.
بهنام بانکیان تبریزی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به شکل‌گیری هسته فناور اولیه این مجموعه دانش‌بنیان در سال ۱۳۹۴ با مشارکت جمعی از متخصصان تصریح کرد: گردآوری جمعی از متخصصان حوزه‌های مکانیک، الکترونیک و نرم‌افزار در قالب یک شرکت منسجم، علاوه بر ایجاد فضای کسب‌وکار و اشتغال‌زایی، باور به ساخت تجهیزات پیشرفته و لبه تکنولوژی در حوزه بازرسی خطوط آب، فاضلاب و صنایع پتروشیمی را برای ساخت و بومی‌سازی تجهیزاتی که توان رقابت با نمونه‌های محدود و منحصر به فرد خارجی دارند را تقویت کرده است.
وی که دانش‌آموخته دانشگاه فردوسی مشهد در رشته مهندسی برق - کنترل بوده و در حال حاضر دانشجوی دوره دکتری دانشگاه علم و صنعت ایران است، می‌گوید: تمامی محصولات این شرکت موفق به اخذ گواهی دانش‌بنیانی از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری شده است.
ربات نشت‌یاب و شناسایی خطوط غیر مجاز انتقال آب کاملا بومی است
مدیرعامل این مجموعه دانش‌بنیان در ادامه با بیان اینکه، تحقیق، توسعه، طراحی و ساخت این محصول حدود ۲ سال زمان برده است، افزود: دانش فنی، طراحی و ساخت سامانه ما کاملاً بومی بوده و از لحاظ قابلیت‌های عملیاتی، از جمله بازرسی لوله‌های با قطر ۱۵۰ میلی‌متر و بالاتر و پایش طول خطوط تا یک و نیم کیلومتر در هر مرحله، نسبت به دو رقیب اروپایی خود منحصر به فرد است.
بانکیان تبریزی در عین حال گفت: البته پیچیدگی طراحی و ساخت این محصول در بخش مکانیک به دلیل ورود ربات از شیرهای هوا با مجرای ۱۰ سانتی‌متری و تحمل فشار آب تا ۱۰ بار، و در بخش الکترونیک به دلیل محدودیت فضای نصب و طراحی بردهای پردازشی با قابلیت عملکرد بالا و استفاده از هوش مصنوعی جهت تشخیص نشتی‌های کوچک تا کمتر از یک چهارم اینچ با داده‌کاوی سنسورها، چالش‌های متعددی ایجاد کرده بود.
وی همچنین تصریح کرد: فرآیند طراحی و ساخت این محصول فناورانه با مشارکت دفتر طراحی و معاونت تحقیق و توسعه شرکت و حضور بیش از ۱۵ متخصص از سراسر کشور انجام شده است.
اعلام نیاز یک شرکت آب و فاضلاب، انگیزه ساخت محصول دانش‌بنیان
این فعال دانش‌بنیان کشورمان وجود بحران کم‌آبی در کشور و استفاده غیر مجاز از آب در بخش‌های کشاورزی و باغی را یکی از دلایل ساخت سامانه و ربات نشت‌یاب و شناسایی خطوط غیر مجاز انتقال آب عنوان کرد.
بانکیان تبریزی افزود: البته اعلام نیاز یکی از شرکت‌های آب و فاضلاب کشورمان به این محصول فناورانه به منظور پایش خطوط انتقال آب بدون نیاز به شکافتن لوله و به‌صورت غیر تهاجمی نیز انگیزه لازم را در بین متخصصان ما ایجاد کرد و قرارداد خدمات بازرسی با واحد تحقیقات این سازمان نیز منعقد شد.
وی با بیان اینکه سامانه پایش خطوط انتقال آب فعال به‌صورت غیر تهاجمی و بدون نیاز به شکافتن لوله و قطع آب با نام «تارم هیدرواسکن» در مرداد ماه امسال به بهره‌برداری رسید، افزود: این محصول دانش‌بنیان همچنین از مهرماه امسال در شبکه خطوط انتقال آب شهرستان مشهد نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
به گفته این فعال حوزه دانش‌بنیان، این ربات علاوه بر انجام بازرسی بصری خطوط تا فشار ۱۰ بار، تمامی نشتی‌ها و انشعابات غیر مجاز را با کمک سنسورهای متعدد و دقت موقعیتی کمتر از یک متر شناسایی و نتایج پایش در قالب گزارش تفصیلی به مسئولان و مجریان شرکت آب و فاضلاب هر شهرستان ارائه می کند.
۶۰ میلیارد ریال هزینه طراحی و ساخت ربات نشت‌یاب و شناسایی خطوط غیر مجاز انتقال آب
این فعال دانش‌بنیان در ادامه و در پاسخ به این سوال که هزینه ساخت ربات نشت‌یاب و شناسایی خطوط غیر مجاز انتقال آب چه میزان بوده است، تصریح کرد: هزینه طراحی و ساخت این سامانه در مرحله نخست بیش از ۴۰ میلیارد ریال بوده که البته در طول فرآیند بهبود طرح به بیش از ۶۰ میلیارد ریال افزایش یافته است.
بانکیان تبریزی همچنین ساخت شناور اثر سطحی برای پایش خطوط کلکتور شبکه فاضلاب با تصویربرداری پانوراما ۳۶۰ درجه، ساخت ربات چرخدار خطوط فاضلاب با تصویربرداری پانوراما را از دیگر محصولات فناورانه این مجموعه دانش‌بنیان نام برد که همگی برای اولین بار در کشور طراحی و ساخته شده و به بهره‌برداری رسیده است.
ضرورت استفاده گسترده از ربات نشت‌یاب و شناسایی خطوط غیر مجاز
این فعال حوزه دانش‌بنیان کشورمان، توجه به نوآوری و اکتساب فناوری ساخت ربات نشت‌یاب و شناسایی خطوط غیر مجاز که برای اولین بار به دست توانمند نخبگان جوان کشورمان طراحی و ساخته شده است را با توجه به وضعیت ناگوار منابع آبی کشور، یک ضرورت خواند.