توماس لاماناوسکاس، معاون دبیرکل اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) در یادداشتی که در وب سایت (itu.int) منتشر شده، نوشت:

یک قرن پیش، میانگین امید به زندگی در جهان حدود ۳۵ سال بود. امروزه این رقم بیش از دو برابر شده و به بیش از ۷۳ سال رسیده است و همچنان در حال افزایش است.

در بسیاری از کشورها، کودکانی که امروز متولد می‌شوند، می‌توانند انتظار داشته باشند تا دهه نود زندگی کنند و برخی پژوهشگران پیش‌بینی می‌کنند که زندگی ۱۰۰ ساله به زودی به یک «قاعده» تبدیل خواهد شد نه استثنا. همان‌طور که لیندا گراتن و اندرو اسکات در کتاب خود می‌گویند، ما باید انتخاب‌های هوشمندانه‌ای داشته باشیم تا افزایش طول عمر را به «نعمت» تبدیل کنیم، نه به «نفرین».

تا سال ۲۰۳۰، از هر شش نفر در جهان، یک نفر بالای ۶۰ سال خواهد بود. تا سال ۲۰۵۰، شمار افراد ۶۵ ساله و بالاتر به ۱.۵ میلیارد نفر خواهد رسید و تعداد افراد بالای ۸۰ سال بیش از سه برابر می‌شود و به بیش از ۴۲۶ میلیون نفر در میانه قرن می‌رسد.

اما سؤال اصلی این نیست که چقدر زندگی می‌کنیم، بلکه این است که چگونه زندگی می‌کنیم.

افزایش طول عمر زمانی معنا دارد که «دوره سلامت» (healthspan) نیز افزایش یابد یعنی سال‌هایی از زندگی که سالم، هدفمند و پربار سپری می‌شود.

فناوری‌های دیجیتال برای تحقق این هدف حیاتی‌اند. اگر به‌صورت فراگیر طراحی شوند، می‌توانند به سالمندان کمک کنند تا در ارتباط بمانند، سلامت خود را مدیریت کنند، آموزش مادام‌العمر داشته باشند و همچنان در جامعه نقش فعال ایفا کنند.

فناوری می‌تواند سالمندی را از یک چالش، به «سود جمعیتی ناشی از طول عمر» (longevity dividend) تبدیل کند، اما موانع بسیاری وجود دارد. رابط‌های کاربری پیچیده، قیمت بالای دستگاه‌ها، ضعف سواد دیجیتال و ترس از کلاهبرداری یا سوءاستفاده. به همین دلیل است که باید شمول‌پذیری از ابتدا در طراحی فناوری لحاظ شود.

استاندارد‌هایی برای سالمندی سالم

در اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU)، ما در تلاش هستیم این امر را محقق کنیم. کار ما در زمینه استاندارد‌ها ممکن است فنی به نظر برسد، اما هدف اصلی آن ساده‌تر، ایمن‌تر و سالم‌تر کردن فناوری برای مردم، به‌ویژه در دوران سالمندی است.

برای مثال:

• استاندارد‌های ما از دستگاه‌های پوشیدنی و ابزار‌های سلامت متصل شخصی (مانند ردیاب‌های تناسب اندام یا دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون) پشتیبانی می‌کند تا سالمندان بتوانند با اطمینان سلامت خود را مدیریت کنند.
  
  
• ما استاندارد‌هایی برای دسترس‌پذیری چندرسانه‌ای تدوین کرده‌ایم مسئله‌ای حیاتی در جهانی که بیش از ۸۰ درصد ترافیک اینترنت مربوط به ویدئو است. ما منو‌های واضح‌تر، متون بزرگ‌تر و ناوبری ساده‌تر آنلاین را توصیه می‌کنیم.
  
  
• ما منوهای ساده‌تر، متن‌های بزرگ‌تر و ناوبری آسان‌تر آنلاین را توصیه می‌کنیم.
  
  
• همچنین فهرستی برای توسعه‌دهندگان استاندارد‌ها تهیه کرده‌ایم تا اطمینان حاصل شود که همه استاندارد‌های فنی جدید، دسترس‌پذیری را در نظر می‌گیرند. جلسات ITU نیز به گونه‌ای طراحی می‌شوند که خود فرآیند تدوین استاندارد‌ها هم فراگیر باشد.

شراکت دیرینه ما با سازمان جهانی بهداشت (WHO) باعث شده تا استاندارد‌های مربوط به سلامت و سالمندی بر پایه تجربه گسترده شکل گیرند.

ما با هم روی استانداردهایی برای پزشکی از راه دور (تله‌مدیسین) قابل دسترس کار می‌کنیم، پاسخی به چالشی که در بحران کووید-۱۹ آشکار شد، زمانی که بسیاری از خدمات نیازهای همه را در نظر نگرفته بودند.

همچنین رهنمود‌های جهانی ما در زمینه شنوایی ایمن (Safe Listening) به حفظ سلامت شنوایی کمک می‌کند که برای ارتباط اجتماعی و استقلال فردی حیاتی است.

اولویت دادن به شمول دیجیتال

وقتی از فناوری فراگیر صحبت می‌کنیم، هدف ما این است که تمام محصولات و خدمات ICT از همان مرحله طراحی کاملاً قابل‌دسترسی باشند.

ما می‌خواهیم راه‌حل‌های دیجیتال پیشرفته برای همه  از جمله سالمندان و افراد دارای ناتوانی بینایی یا شنوایی  کارآمد باشند؛ چالش‌هایی که بسیاری از ما نیز با افزایش سن با آنها روبه‌رو خواهیم شد.

ITU، شمول دیجیتال سالمندان را به یکی از اولویت‌های بین‌المللی خود تبدیل کرده است:

• در سال ۲۰۲۲، روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعاتی را به موضوع «فناوری‌های دیجیتال برای سالمندان و پیری سالم» اختصاص دادیم.

• با همکاری WHO، گزارشی با عنوان «پیری در جهان دیجیتال – از آسیب‌پذیر تا ارزشمند» منتشر کردیم که راهبردهای عملی برای دولت‌ها و صنایع ارائه می‌دهد.

• ما اعضای فعال ابتکار مشترک سازمان ملل متحد در زمینه «ادغام دانش در مورد پیری» هستیم، بستری برای اشتراک تخصص، تقویت دانش جهانی، توانمندسازی جوامع و ایجاد همکاری‌های جهانی برای بهبود وضعیت پیری نسل‌های امروز و آینده.

• برنامه «فناوری اطلاعات قابل دسترس برای همه» ما در اروپا، قاره آمریکا و کشورهای عربی، آگاهی‌رسانی می‌کند، تجربیات موفق را به اشتراک می‌گذارد و راهبردهایی برای مشارکت فعال سالمندان در جامعه دیجیتال ترویج می‌دهد.

• ما دوره‌های آموزشی آنلاین و خودمحور درباره پیری بهتر و معیشت در فضای دیجیتال از طریق آکادمی ITU ارائه می‌دهیم.

این‌ها تنها بخشی از اقدامات ما برای ترویج شمول دیجیتال در میان دو روند بزرگ جهانی هستند: پیری جمعیت و رشد شتابان فناوری‌های دیجیتال.

کار ما در زمینه مهارت‌های دیجیتال، طراحی قابل دسترس، و ایمنی آنلاین همچنان در حال گسترش است — چراکه توانمندسازی تنها به اتصال اینترنتی مربوط نمی‌شود، بلکه به اعتماد و اطمینان نیز بستگی دارد.

و از همه مهم‌تر، باید خود سالمندان را به عنوان هم‌آفرینان راهکارها درگیر کنیم — تا بتوانیم راهکارهایی شهودی، مقرون‌به‌صرفه و ایمن طراحی کنیم که نیازهای واقعی آن‌ها را برآورده سازد.

افزودن زندگی به سال‌ها

در ماه آوریل، شورای حقوق بشر سازمان ملل قطعنامه ۵۸/۱۳ را تصویب کرد و فرآیندی رسمی را برای تدوین یک کنوانسیون بین‌المللی جدید در مورد حقوق سالمندان آغاز نمود.

این گامی تاریخی برای به رسمیت شناختن سالمندان به‌عنوان دارندگان کامل حقوق انسانی است — و برای تضمین کرامت، عدالت و فراگیری در سراسر چرخه زندگی.

فناوری‌های دیجیتال بی‌شک نقش کلیدی در تحقق این هدف ایفا خواهند کرد.

همزمان با روز جهانی سالمندان در ۱ اکتبر، بیایید به یاد داشته باشیم: معیار واقعی پیشرفت، تنها افزودن سال به زندگی نیست، بلکه افزودن زندگی به سال‌هاست.