خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها: بررسی داده‌های شش‌ماهه اول ۱۴۰۴ نشان می‌دهد، روند تغییرات جمعیتی در استان کردستان، به‌ویژه در حوزه ولادت، ازدواج و وفات، طی شش‌ماهه نخست سال جاری، حاوی نکاتی قابل تأمل است، داده‌هایی که از سوی اداره کل ثبت‌احوال استان اعلام شده، تصویری نه‌چندان امیدوارکننده از وضعیت رشد جمعیت در این منطقه ارائه می‌دهد؛ ولادت‌ها کاهش یافته‌اند، ازدواج‌ها کمتر شده‌اند و در مقابل، آمار فوتی‌ها روندی صعودی داشته است.
این وضعیت اگرچه ممکن است در نگاه نخست مشابه با دیگر استان‌های کشور باشد، اما بررسی جزئی‌تر آن نشان می‌دهد که برخی ویژگی‌های بومی و فرهنگی استان نیز در شکل‌گیری این روند مؤثر بوده‌اند.
در ادامه، به تفکیک به تحلیل آماری هر یک از این سه شاخص مهم جمعیتی می‌پردازیم.
ولادت؛ کاهشی نگران‌کننده در نرخ تولد
مدیرکل ثبت‌احوال استان کردستان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در شش‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴، مجموعاً ۹ هزار و ۲۴۳ واقعه ولادت در استان به ثبت رسیده است؛ رقمی که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۷.۳ درصد کاهش نشان می‌دهد.
علی جوکار افزود: از این تعداد، ۶ هزار و ۸۷۰ مورد در مناطق شهری و ۲ هزار و ۳۷۳ مورد در مناطق روستایی بوده است.
وی تصریح کرد: از نظر جنسیتی، ۴ هزار و ۸۲۸ نوزاد پسر و ۴ هزار و ۴۱۵ نوزاد دختر متولد شده‌اند که نسبت جنسی ولادت در استان برابر با ۱۰۹.۵ اعلام شده است؛ به این معنا که به‌ازای هر ۱۰۰ نوزاد دختر، حدود ۱۰۹ پسر متولد شده‌اند و این نسبت، اندکی از میانگین کشوری بالاتر است.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه بیشترین میزان تولد متعلق به کدام گروه سنی مادران کردستانی است، یادآور شد: در میان گروه‌های سنی مادران، بیشترین تعداد ولادت با ۲۹ درصد، متعلق به زنان در گروه سنی ۳۰ تا ۳۴ سال بوده است و این موضوع، اگرچه نشان‌دهنده تمایل به فرزندآوری در سنین پختگی است، اما در عین حال به تأخیر افتادن سن باروری نخست را نیز به‌وضوح نشان می‌دهد، امری که در بلندمدت می‌تواند بر نرخ کلی باروری تأثیر منفی بگذارد.
مدیرکل ثبت احوال استان کردستان یادآور شد: همچنین، در شش‌ماهه اول امسال، ۱۶۷ مورد دوقلوزایی و ۱۲ مورد سه‌قلوزایی در استان ثبت شده است که از منظر جمعیت‌شناسی آماری خاص محسوب می‌شود، اما نقشی تعیین‌کننده در جبران کاهش نرخ باروری نخواهد داشت.
ازدواج؛ افزایش سن و کاهش تمایل به تشکیل خانواده
جوکار با بیان اینکه یکی دیگر از شاخص‌های مهم جمعیتی، آمار ازدواج است، اذعان کرد: طبق اطلاعات ارائه‌شده، در نیمه نخست سال جاری، ۶ هزار و ۳۰۰ واقعه ازدواج در کردستان به ثبت رسیده که این رقم نیز ۵.۲ درصد کمتر از آمار مدت مشابه در سال گذشته است.
وی گفت: میانگین سن ازدواج نخست برای مردان ۲۸.۳۸ سال و برای زنان ۲۴.۱۶ سال اعلام شده است و این ارقام نسبت به دهه‌های گذشته افزایش قابل توجهی داشته و تداوم این روند می‌تواند پیامدهایی همچون کاهش طول دوران باروری، فرزندآوری کمتر و شکل‌گیری خانواده‌های کوچک‌تر را در پی داشته باشد.
وی عنوان کرد: در مورد توزیع سنی، بیشترین ازدواج ثبت‌شده مردان در گروه سنی ۲۵ تا ۲۹ سال با ۱،۵۵۱ مورد (۲۵.۷ درصد) بوده و در میان زنان، گروه سنی ۲۰ تا ۲۴ سال با ۱،۵۶۸ مورد (۲۶.۳ درصد) بیشترین سهم را داشته‌اند.
مدیرکل ثبت احوال استان کردستان خاطر نشان کرد: این توزیع سنی ضمن تأیید پویایی جمعیتی در گروه‌های جوان‌تر، نشان‌دهنده تمایل به ازدواج در بازه‌های زمانی نسبتاً متأخرتر از گذشته است و ترکیب این موضوع با دشواری‌های اقتصادی و اجتماعی، احتمال پایداری ازدواج و فرزندآوری را با چالش‌هایی همراه خواهد کرد.
فوت؛ رشد آرام اما مستمر مرگ‌ومیر
جوکار با اعلام اینکه در نقطه مقابل کاهش تولد و ازدواج، آمار مرگ‌ومیر در کردستان افزایش ۶.۷ درصدی را تجربه کرده است، اضافه کرد: در شش‌ماهه اول امسال، ۴ هزار و ۲۷۹ واقعه وفات در استان ثبت شده است رقمی که نسبت به سال قبل افزایش یافته و به‌ویژه در مقایسه با کاهش ولادت، زنگ هشداری برای توازن جمعیتی به شمار می‌رود.
وی تصریح کرد: میانگین سن فوت‌شدگان مرد در استان ۶۶.۴۹ سال و برای زنان ۷۱.۴۵ سال بوده است و این آمار تفاوتی حدود ۵ سال را در امید به زندگی میان دو جنس نشان می‌دهد؛ موضوعی که همواره مورد توجه تحلیل‌گران سلامت بوده و دلایل متعددی نظیر سبک زندگی، فشارهای اجتماعی و دسترسی به خدمات درمانی در آن مؤثر است.
آمارهای ارائه‌شده از سوی ثبت‌احوال کردستان، تصویری از تغییرات جمعیتی را به نمایش می‌گذارد که در آن، کاهش رشد طبیعی جمعیت به وضوح مشاهده می‌شود، کاهش ولادت و ازدواج در کنار افزایش نسبی مرگ‌ومیر، هم‌زمان با افزایش سن باروری و ازدواج، می‌تواند در بلندمدت ساختار جمعیتی استان را دستخوش تغییر کند.
نیاز است سیاست‌گذاران حوزه جمعیت، سلامت و خانواده با بررسی دقیق این داده‌ها، راهکارهایی مؤثر برای مدیریت تغییرات جمعیتی ارائه دهند.