به گزارش خبرگزاری آنا؛ فناوری فضایی امروزه به یکی از ارکان اصلی توسعه ملی و اقتدار کشورها تبدیل شده است. دستیابی به دانش طراحی و ساخت ماهواره‌های پیشرفته، نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت و سرمایه‌گذاری هدفمند است.
سازمان فضایی ایران در سال‌های اخیر گام‌های مؤثری در مسیر خودکفایی در این حوزه برداشته است. تجربیات موفق کشورهایی مانند چین و هند در توسعه منظومه‌های ماهواره‌ای می‌تواند الهام‌بخش برنامه‌ریزی‌های کلان فضایی ایران باشد. در این مسیر، توجه به ظرفیت‌های داخلی و توسعه فناوری‌های بومی از اولویت‌های اساسی محسوب می‌شود.
پروژه‌های بزرگی مانند منظومه ماهواره‌ای شهید سلیمانی و ناهید ۳ نشان‌دهنده عزم جدی ایران برای حضور در جمع کشورهای پیشروی فضایی است. همین مسائل سبب شد تا طی گفتگویی که با حسن سالاریه، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فضایی ایران داشتیم به بررسی دستاوردها و برنامه‌های آتی این سازمان برای تحقق اهداف کلان کشور در این زمینه بپردازیم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید.
تجربه کشورهای دیگر در استفاده از ماهواره‌های GSO
وی در ادامه به تجربه کشورهای مختلف در استفاده از این فناوری اشاره کرد و گفت: کشورهایی مانند چین، هند و ژاپن و برخی کشورهای دیگر از ماهواره‌های GSO برای ارائه خدمات موقعیت‌یابی در کنار ارتباطات پهن‌باند، پخش رادیو و تلویزیون استفاده می‌کنند. این کشورها یا خودشان ماهواره می‌سازند یا از طریق خرید و مشارکت در پروژه‌های بین‌المللی، به این فناوری دسترسی دارند.
سالاریه با اشاره به چالش‌های ایران در حوزه فناوری فضایی اظهار داشت: با توجه به تحریم‌های بین‌المللی، ایران ناچار است بسیاری از تجهیزات و فناوری‌ها را به‌صورت بومی تولید کند. این موضوع باعث شده مسیر توسعه فناوری فضایی در کشور دشوارتر باشد، اما در عین حال، استقلال و توانمندی داخلی را نیز افزایش داده است.
ظرفیت‌های داخلی در توسعه صنعت فضایی موقعیت یابی بومی چگونه است؟
معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فضایی ایران، در ادامه با اشاره به ظرفیت‌های داخلی کشور در حوزه فناوری موقعیت‌یابی و ماهواره‌سازی، اظهار داشت: امروز امکان ساخت پلتفرم‌های ماهواره‌ای سبک و مقرون‌به‌صرفه خدمات ماهواره‌ای در حوزه تصویر برداری و خدمات ارتباطی باریک باند در داخل کشور فراهم شده است و با سرعت در حال توسعه است. اما ساخت محموله‌های ناوبری برای زمان سنجی دقیق و استفاده در ماهواره‌ها برای ایجاد منظومه‌هایی با قابلیت موقعیت یابی مسیر، ساخت پلتفرم‌های ماهواره‌ای ویژه موقعیت یابی جهانی و پرتاب آنها نیاز به توسعه فناوری و کار زیادی در کشور دارد و باید مقدمات فنی آن از جنبه‌های مختلف ابتدا فراهم شود.
وی افزود: وقتی یک فناوری در داخل کشور تثبیت شود، قیمت تمام‌شده آن به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد. در مقایسه با خرید از بازار جهانی، تولید داخلی نه‌تنها اقتصادی‌تر است، بلکه امکان اصلاح و بهینه‌سازی آن متناسب با نیاز‌های بومی نیز فراهم می‌شود.
اهداف توسعه منظومه باریک باند (پروژه شهید سلیمانی) چیست؟
سالاریه درباره پروژه شهید سلیمانی توضیح داد: در این پروژه، حدود ۲۰ ماهواره در موقعیت‌های مختلف مداری قرار می‌گیرند تا بتوانند در بازه‌های زمانی کوتاه، داده‌ها را از نقاط مختلف کشور منتقل کنند. هدف این است که بتوانیم کمتر از ۶۰ دقیقه، یک بسته داده را از هر نقطه به نقطه دیگر کشور ارسال کنیم. با افزایش تعداد ماهواره‌ها، این زمان به چند دقیقه کاهش خواهد یافت.
نمونه‌های آزمایشی و پروژه ناهید ۳ در راه فضا هستند
وی در ادامه با اشاره به برنامه‌های آینده سازمان فضایی ایران گفت: نمونه‌های آزمایشی این منظومه در برنامه پرتاب سال جاری قرار دارد و در صورت موفقیت و رفع اشکالات احتمالی وارد فاز ساخت نمونه‌های اصلی خواهیم شد. همچنین پروژه ناهید ۳ از سال ۱۴۰۳ توسط پژوهشگاه فضایی ایران شده است و منابع اعتباری لازم نیز در این خصوص از همان سال اختصاص پیدا کرده است. هدف آن است که از طریق این پروژه با افزایش پهنای باند و افزایش ارتفاع در قیاس با ناهید ۲ خدمات مناسب تری در خصوص ارتباطات در آینده و پس از تثبیت فناوری ارایه شود.
کاربرد ماهواره‌های مدار بالا در کشورهای جزیره‌ای و صعب‌العبور
سالاریه افزود: در کشورهایی که امکان توسعه زیرساخت‌های زمینی خدمات فیبر به دلیل وجود جزایر زیاد و مناطق صعب العبور و فاقد جاده و ... محدود است، استفاده از ماهواره‌های مدار بالا رایج‌تر است. این ماهواره‌ها با تأخیر زمانی اندک، خدمات ارتباطی گسترده‌ای ارائه می‌دهند و می‌توانند تا سال‌ها به‌صورت پایدار فعالیت کنند.
وی در ادامه گفت: ما از ماهواره‌های کوچک کلاس نانو و میکرو با ساختار‌های ساده‌تر آغاز کردیم و اکنون به سمت ساخت ماهواره‌های پیشرفته‌تر با قابلیت تصویربرداری و ارتباطات حرکت کرده‌ایم. این مسیر باید بدون وقفه ادامه یابد و سرعت پیشرفت بستگی مستقیم به میزان سرمایه‌گذاری و حمایت‌های راهبردی دارد.
پیش‌بینی دریافت داده‌های لحظه‌ای محیطی در آینده
وی خاطرنشان کرد: در آینده، با توسعه شبکه‌های سنجشی و نصب سنسور‌های محیطی در مناطق حساس مانند جنگل‌ها، می‌توان داده‌هایی مانند دما و رطوبت را به‌صورت لحظه‌ای از طریق ماهواره دریافت کرد. این اطلاعات در پیشگیری از آتش‌سوزی و مدیریت بحران‌های زیست‌محیطی بسیار حیاتی خواهند بود.
رئیس سازمان فضایی ایران، در ادامه با تأکید بر اهمیت توسعه ارتباطات ماهواره‌ای در کشور، اظهار داشت: تأمین ماهواره‌های مخابراتی برای مدار GSO (با ارتفاع ۳۶ هزار کیلومتری) یک مسیر ضروری و توقف‌ناپذیر است. در تامین وخرید، باید مسیر بومی‌سازی فناوری را نیز جدی بگیریم، چرا که وابستگی به خارج از کشور در حوزه‌های راهبردی مانند فضا، نقطه‌ضعف محسوب می‌شود.
وی در پایان گفتگو به خبرنگار فناوری آناتک گفت: در حوزه‌های تکنولوژی‌های سطح بالا، احتمال گرفتار شدن در بن‌بست‌های فناورانه بسیار بالاست. اگر نتوانیم نیاز‌های خود را با توسعه بومی پاسخ دهیم، در شرایط فشار خارجی دچار مشکل می‌شویم. فناوری فضایی در امنیت حوزه‌های مختلف مانند امنیت غذایی و امنیت مرزی و مدیریت داده‌های کلان کشور نقش دارد و ارتباطات، به‌عنوان یکی از ارکان حیاتی پیشرفت کشور، به‌شدت به آن وابسته است.
انتهای پیام/