حکایتِ «کارخودشونه...!» کم‌کم دارد رنگ عوض می‌کند. بالاخره، شایعه‌سازان، فضای مجازی و حقیقی، مسافران تاکسی، سرنشینان مترو و... سال‌های سال بود که «توهم توطئه» و «کار خودشونه» را دیده و شنیده بودند و نیاز داشتند حال و هوایی عوض کنند! پس برای ساخت شایعه «آزمایش بمب اتمی» چه زمانی بهتر از زلزله «زواره» که درست در اوج لجاجت‌های غرب بر سرغنی‌سازی در ایران، به وقوع پیوست!
مسئله عمق
قدیم‌ترها البته زلزله‌ها در فضای مجازی و در امواج شایعه‌ها، به پروژه‌هایی مثل «هارپ» ربط داشتند اما از وقتی ماجرای دستیابی ایران به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای پیش آمد، زلزله و بلکه حوادثی مثل سیل، طوفان، شیوع بیماری‌ها و... را هم می‌شود گذاشت به حساب آزمایش بمب اتمی در ایران!
شما هم لابد برخی کانال‌های تلگرامی و صفحات مجازی دیگر را دیده‌اید که با فاصله کمی از انتشار خبر زلزله و میزان و مقدار ریشترهای آن، نوشتند: «زمین لرزه ۵/۳ ریشتری زواره، زلزله بود یا آزمایش هسته‌ای؟... بالاخره ایران بمب اتمی‌اش را تست کرد!... زلزله یا حمله به تأسیسات هسته‌ای؟».
هرچند این زمین‌لرزه ۳/۵ ریشتری، چندصد کیلومتر دورتر و جاهایی مثل تهران و... هم حس شد اما برفرض که ریشترهای آن کمتر بود و به پایتخت نمی‌رسید، بازهم بودند کانال‌هایی که به محض ترکیدن خبر زمین‌لرزه، فضای مجازی را بترکانند و خبری ۱۰ ریشتری مربوط به آزمایش بمب اتمی ایران را مخابره کنند.
«عصر ایران» درباره زلزله بودنِ زمین‌لرزه «زواره» نوشت: «زلزله در عمق ۱۰ کیلومتری زمین رخ داده است. این را نه‌تنها مرکز لرزه‌نگاری مؤسسه ژئوفیزیک ایران که USGS آمریکا نیز که زمین لرزه‌های سراسر جهان را رصد می‌کند؛ اعلام کرده است». حالا اگر فکر می‌کنید ایران، بمب اتمش را برای مخفی‌کاری بیشتر، برده و در عمق ۱۰ کیلومتری انجام داده که صدایش درنیاید، ادامه مطلب را بخوانید.
حواسمان باشد
اول اینکه برای آزمایش هسته‌ای در زیر زمین، لازم است حفاری عمیقی در محل آزمایش انجام شود چون آزمایش‌کنندگان باید عمق کافی برای جلوگیری از باز شدن شکاف و نشت مواد رادیواکتیو ایجاد کنند. عمق لازم برای آزمایش هسته‌ای به عوامل مختلفی مثل جنس زمین، عمودی یا افقی بودن حفاری، نوع بمب و قدرت آن بستگی دارد. بیشترین عمقی که تا کنون در آن، آزمایش اتمی صورت گرفته مربوط به آمریکاست که فقط ۱/۵ کیلومتر زیر زمین بوده است!
روس‌ها و فرانسوی‌ها هم آزمایش اتمی‌شان را حداکثر در عمق یک کیلومتری انجام داده‌اند. می‌گویند کره شمالی هم توانسته در این عمق آزمایش اتمی انجام دهد. آزمایش‌های هسته‌ای انگلیس و چین در عمق ۸۰۰ - ۷۰۰ متری بوده و هند و پاکستان نیز توانسته‌اند در عمق حداکثر ۶۰۰ متر آزمایش هسته‌ای انجام دهند. پس وقتی مؤسسات علمی اعلام می‌کنند زلزله در عمق ۱۰ کیلومتری زمین انجام شده یعنی آزمایش اتمی در کار نبوده است. دانشمندان و خبرگزاری‌های جهانی هم آن قدر عاقل هستند که عقلشان برسد آیا رسیدن به عمق ۱۰ کیلومتری زمین و انجام آزمایش در آن امکان‌پذیر هست یا خیر.
دلایل علمی‌تر برای اینکه بفهمیم لرزش‌های «زواره» ناشی از زلزله طبیعی است، به نوع لرزش‌ها برمی‌گردد. تشخیص تفاوت این دو برای دستگاه‌های لرزه‌نگاری (seismographs) به راحتی امکان‌پذیر است.
«عصر ایران در این باره می‌نویسد: «شکل موج های ناشی از زلزله و انفجار هسته‌ای کاملاً با هم متفاوت‌اند؛ فرکانس و دامنه‌ها نیز همین طور: انفجارها معمولاً موج‌های با فرکانس بالاتر و شروع تندتر دارند ولی زلزله‌ها غالباً طیف گسترده‌تر و امواج طولانی‌تر دارند».
الگوی انتشار امواج هم در زلزله و انفجار با هم فرق دارد. زلزله معمولی حاصل شکستگی یک صفحه گسلی است که موجب دو قطبی شدن حرکت می‌شود، ولی انفجار مثل یک منبع نقطه‌ای کروی است و تقریباً در همه جهت‌ها فشار یکنواخت آزاد می‌کند. علاوه بر لرزه‌نگاری توسط دستگاه‌های امروزی، داده‌های ماهواره‌ای و حسگرهای گازهای رادیواکتیو هم می‌توانند انفجار هسته‌ای را از زلزله طبیعی جدا کنند.خلاصه اینکه اگر زلزله زواره، دلیل دیگری مانند تست هسته‌ای یا حمله به تأسیسات هسته‌ای و نظامی داشت، اولاً در عمق ۱۰ کیلومتری رخ نمی‌داد و ثانیاً امواج و فرکانس و الگوهای انفجاری از خود بروز می داد و در این صورت الان باید همه خبرگزاری‌های بین‌المللی جهان را روی سرشان می‌گذاشتند!
این را هم حواستان باشد که زلزله زواره، پایان ماجرای شایعه‌سازی نیست؛ قطعاً در آینده هم، هر رویداد طبیعی و غیرطبیعی ممکن است به بمب‌های اتمیِ فعلاً نداشته ایران، موشک‌های قاره‌پیما و... ربط داده شود.