به گزارش خبرگزاری ایمنا، حضرت فاطمه معصومه، دختر امام موسی کاظم(ع) و خواهر امام علی بن موسی الرضا(ع) در اول ذی‌القعده سال ۱۷۳ق (حدود ۲۵ سال پس از تولد امام رضا(ع)) در مدینه چشم به جهان گشود. او از کودکی در حلقه درس و مکتب خاندان عصمت قرار داشت و به فضایل اخلاقی و علمی شناخته می‌شد.
عنوان «معصومه» نشان‌دهنده عصمت و طهارت ایشان بود و از وی تعبیر به «کرّیمه اهل‌بیت» نیز شده است. در منابع تاریخی آمده است که حضرت فاطمه معصومه ازدواج نکرد و پس از امام رضا(ع) کسی هم‌پای او در فضیلت و درجات معنوی نبوده است.
از مدینه تا خراسان
پس از آنکه امام رضا(ع) در سال ۲۰۰ق مدینه را به سوی خراسان ترک کرد، خبر به خواهر بزرگوار ایشان رسید. حضرت معصومه (س) در سال ۲۰۱ق، بنا به درخواست امام رضا(ع)، از مدینه به قصد زیارت برادر از راه مرو عازم شد. در مسیر حرکت، آن حضرت در شهر ساوه دچار بیماری سختی گردید. حضرت معصومه (س) در حال بیماری با خادم خود به شهر قم منتقل شد تا در منزل یکی از شیعیان اشعری به استراحت و درمان بپردازد.
علت درگذشت و محل دفن
حضرت معصومه (س) در شهر قم در منزل «موسی بن خزرج اشعری» فرود آمد و تنها هفده روز پس از ورود به قم درگذشت. پس از فوت، بدن مطهر آن بانوی بزرگوار در قبرستان بابلان قم ـ‌که امروزه ضریح مطهر ایشان در همان محل قرار داردـ به خاک سپرده شد. علما به سخن سید جعفر مرتضی عاملی اشاره کرده‌اند که دلیل بیماری و درگذشت حضرت، مسمومیت احتمالی در ساوه بوده است. به هرحال مرقد نورانی حضرت معصومه (س) در قم از همان روزگار صدر اسلام تاکنون محل زیارت و توسل شیعیان بوده و به گواه تاریخ، نام ایشان گره‌گشای حاجات مردم و مأمنی برای دلدادگان خاندان اهل‌بیت (ع) است.
جایگاه علمی، معرفتی و معنوی حضرت معصومه (س)
ایشان مورد احترام و ارادت امامان معصوم(ع) بود و کرامات اخلاقی و عبادی ایشان زبانزد عام و خاص است. در روایتی از امام صادق(ع) آمده است: «آگاه باشید که بهشت هشت در دارد که سه تای آنها به سوی شهر قم است، و بانویی از فرزندان من به نام فاطمه دختر موسی (علیهما السلام) در آنجا وفات خواهد کرد و همه شیعیان ما به شفاعت او وارد بهشت می‌شوند». این روایت اهمیت و شأن آن بانوی گرانقدر را در منظومه ولایت و شفاعت اهل‌بیت(ع) آشکار می‌سازد. به‌علاوه، از آن حضرت روایات معتبری نقل شده که گویای تسلط او بر معارف دینی و اتصال عمیقش به پیشوایان معصوم(ع) است.
در منابع روایی شیعه احادیث متعددی درباره کرامت حضرت معصومه (س) و جایگاه قم نقل شده است. برخی از مشهورترین آنها عبارتند از:
- امام صادق(ع) درباره قم فرموده‌اند: «قُمْ حَرَمٌ مِنْ حُرَمِ اللَّهِ، وَ هَلْ مِنْهَا إِلَی قُمْهُ فِیهَا امْرَأَةٌ مِنْ وُلْدِی تُسَمَّی فَاطِمَةُ، فَمَنْ زَارَهَا فَلَهُ الْجَنَّةُ» (ما را حرمی است و آن قم است و در آن بانویی از اولاد من به نام فاطمه دفن خواهد شد؛ هر کس او را زیارت کند، بهشت بر او واجب شود). این سخن امام صادق(ع) از پیشگویی دفن حضرت معصومه در قم و پاداش عظیم زیارت ایشان حکایت می‌کند.
- امام رضا(ع) فرموده است: «مَنْ زَارَهَا فَلَهُ الْجَنَّةُ؛ کسی که فاطمه معصومه را در قم زیارت کند، بهشت برای او خواهد بود»
- امام جواد(ع) نیز فرموده‌اند: «مَنْ زَارَ قَبْرَ عَمَّتِی بِقُمَّ فَلَهُ الْجَنَّةُ؛ هرکس قبر عمه‌ام (حضرت معصومه علیهاالسلام) را در قم زیارت کند، بهشت پاداش اوست»
- امام صادق(ع) در جایی دیگر فرموده است: «مَنْ زَارَهَا عَارِفًا بِحَقِّهَا فَلَهُ الْجَنَّةُ» (هر کس او را در حالی که به شأن و حق او آگاه باشد زیارت کند، بهشت برای او خواهد بود).
این روایات گرانبها، افزون بر تبیین منزلت والا و شفاعتگری حضرت معصومه (س)، بر اهمیت ویژه زیارت حرم مطهر ایشان تأکید دارند و ناظر بر ارتباط تنگاتنگ مقام ایشان با همه پیشوایان معصوم(ع) است.
کرامات حضرت معصومه (س)
در طول اعصار تاریخ، بانوی کریمه اهل‌بیت (س) به واسطه شفاعت و توسل ایشان کرامات بسیاری از جمله شفای بیماران و حل مشکلات سخت مومنان رقم خورده است. برای مثال، آمده است که آیت‌الله حاج میرزا محمدتقی خوانساری ملقب به «اراکی» حدود ده سال از تورم حادّ کف دست رنج می‌برد که نه دارویی کارگر بود و نه وضو می‌توانست به‌جا آورد؛ تا آنکه پس از توسل قلبی به حضرت معصومه (س)، به او الهام شد که دستکش دست کند و بیماری او برطرف شد.
یا نقل شده حاج آقا تقی کمالی (از خدام حرم) در سال ۱۳۰۲ق در محضر آن بانوی بزرگ سختی معیشت خود را عرضه داشت. بلافاصله ناگهان کیسه‌ای محتوی چهار تومان نقره به او رسید که مرادش ادا شد و توانست قرض‌های خود را پرداخت کند.
این نمونه‌ها تنها قطعه‌ای کوچک از گنجینه کرامات حضرت معصومه (س) است که نسل به نسل نقل شده و نشان از عنایت خاص آن بانوی فرهیخته به زائران و پیروان اهل‌بیت(ع) دارد.