به گزارش خبرگزاری آنا، سید رضا رئیس کرمی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، در نشست خبری روز جهانی سالمند با اشاره به روند کاهش رشد جمعیت در کشور و پیامدهای آن بر ساختار جمعیتی، اجتماعی و سلامت جامعه گفت کاهش نرخ رشد جمعیت در سال گذشته برای اولین بار جمعیت زیر یک میلیون نفر را نشان داد و در برخی استان‌ها مانند گیلان رشد جمعیت منفی شده است.
وی بیان کرد: اگر این روند ادامه پیدا کند، با توجه به اینکه در حال حاضر حدود ۱۲ تا ۱۳ درصد جمعیت کشور سالمند هستند، این رقم در سال ۱۴۳۰ به ۲۶ درصد خواهد رسید. رئیس کرمی افزود برخی کارشناسان به دلیل کاهش باروری و همچنین پیک جمعیتی دهه ۶۰، معتقدند این عدد می‌تواند حتی بالاتر هم برود.
تبعات حوزه سلامت با موج سالمندی
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار کرد افزایش جمعیت سالمندان آثار مستقیمی بر حوزه سلامت دارد. او توضیح داد در سنین سالمندی بیماری‌هایی مانند درگیری‌های قلبی، دیابت، سکته‌های مغزی و فشار خون شیوع بیشتری پیدا می‌کنند و به همین دلیل نیاز کشور به تخت‌های بستری و بخش‌های ویژه افزایش می‌یابد.
وی با تأکید بر اینکه هم‌اکنون نیز کشور با کمبود تخت‌های آی‌سی‌یو مواجه است، گفت: قطعاً این کمبودها در آینده تشدید خواهد شد و اگر در حوزه فرزندآوری یک حرکت جهشی صورت نگیرد، این روند می‌تواند شاخص‌های سلامت کشور را تحت‌تأثیر جدی قرار دهد.
اثرات اجتماعی موج سالمندی
به گفته رئیس کرمی، کاهش بعد جمعیتی خانواده‌ها موجب می‌شود بسیاری از سالمندان یا در مراکز نگهداری زندگی کنند یا به تنهایی در خانه‌هایشان باشند و این مسئله آثار اجتماعی و روانی گسترده‌ای به همراه دارد. او تأکید کرد این شرایط می‌تواند به طور مستقیم سلامت جسمی و روانی سالمندان را تحت تأثیر منفی قرار دهد.
کمبود متخصص و آماده نبودن زیرساخت‌ها
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه تشریح کرد: در حوزه تخصصی سالمندی تعداد متخصصان محدود است و نظام سلامت آمادگی پذیرش حجم بالای سالمندان را ندارد. وی همچنین به مشکلات حمل‌ونقل و زیرساخت‌های شهری اشاره کرد و گفت شرایط فعلی کشور برای پاسخگویی به نیازهای خاص جمعیت سالمند مناسب‌سازی نشده است.
ضرورت ورود همه نهادها به موضوع سالمندی
رئیس کرمی با هشدار نسبت به ادامه روند فعلی اظهار داشت: اگر رشد جمعیت به همین نحو ادامه پیدا کند و کشور برای مواجهه با موج سالمندی آماده نشود، در آینده‌ای نزدیک با مشکلات گسترده‌ای در حوزه سلامت و سایر ابعاد زندگی سالمندان مواجه خواهیم شد.
وی تأکید کرد: دانشگاه‌ها، رسانه‌ها، نظام بهداشت و درمان و تمامی بخش‌های مرتبط باید به طور کامل‌تر و جامع‌تر به مسئله سالمندی بپردازند. به گفته او، هم حوزه پژوهشی، هم حوزه بهداشتی و درمانی و هم حوزه آموزشی باید بسترهای لازم برای آماده‌سازی جامعه را فراهم کنند تا خدمات کافی به سالمندان ارائه شود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران در پایان ابراز امیدواری کرد اقداماتی که به مناسبت روز جهانی سالمند انجام می‌شود، آغاز حرکتی مستمر و مشترک میان رسانه‌ها، کادر آموزشی، درمانی و پژوهشی کشور باشد. او گفت ارتقای سطح سواد سلامت جامعه در حوزه سالمندی یکی از مهم‌ترین وظایف است و تنها با همکاری همه‌جانبه می‌توان به شکل مؤثر پاسخگوی نیازهای این جمعیت رو به افزایش بود.
چالش‌ها و فرصت‌های سالمندی در ایران
علیرضا نمازی، مدیر گروه طب سالمندان دانشگاه علوم پزشکی تهران، در ادامه نشست با اشاره به اهمیت موضوع سالمندی در سطح جهان و کشور، گفت: بحث سالمندی یکی از موضوعات روز دنیاست و کشور ما نیز از این قاعده مستثنا نیست. این یکی از پرچالش‌ترین مباحث در سطح دنیا محسوب می‌شود و شرایط و ضوابطی که در این رنج سنی به وجود می‌آید، نیازمند توجه ویژه است.
نمازی با بیان اینکه روند رشد جمعیت سالمندی در کشورهای توسعه‌یافته مانند ژاپن، اروپا، آمریکا و استرالیا شیب ملایمی داشته است، افزود: آن کشورها فرصت داشته‌اند که زیرساخت‌های لازم را آماده کنند، اما در ایران، رشد جمعیت سالمندی به صورت سونامی‌وار و در مدت زمان کوتاه رخ می‌دهد و فرصت کافی برای آماده‌سازی زیرساخت‌ها از دست می‌رود.
وی ادامه داد: بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، سالمند کسی است که وارد سن ۶۵ سالگی شده باشد و طبق آمار، اگر کشوری ۸ درصد جمعیتش بالای ۶۵ سال باشد، سالمند محسوب می‌شود. در حال حاضر ایران وارد مرحله کشور سالمند شده و باید اقدامات لازم انجام شود.
علل افزایش جمعیت سالمند
به گفته نمازی، افزایش طول عمر و پیشرفت علوم پزشکی، بهبود سبک زندگی و تشخیص سریع بیماری‌ها باعث شده که طول عمر افراد افزایش یافته و جمعیت سالمندان بیشتر شود. وی افزود: این افزایش جمعیت سالمند فرصت مغتنمی است که در هفته سالمندی و روز سالمند به آن پرداخته شود تا هر فرد در جامعه بتواند نقش خود را برای کاهش مشکلات و ارائه خدمات به سالمندان ایفا کند.
مدیر گروه طب سالمندان دانشگاه علوم پزشکی تهران چالش‌های سالمندی را به چهار دسته تقسیم کرد: اقتصادی و مالی، بهداشت و درمان، فرهنگی و اجتماعی، و زیرساختی.
وی در خصوص چالش‌های اقتصادی و مالی توضیح داد: یکی از مهم‌ترین مسائل، بازنشستگی و تامین اجتماعی است. استاندارد صندوق‌های بازنشستگی این است که ۸ تا ۱۲ نفر کار کنند تا یک نفر مستمری دریافت کند، اما با کاهش جمعیت جوان، نیروی مولد کمتر می‌شود و درآمدها کاهش می‌یابد در حالی که تعداد سالمندان بیشتری باید حقوق دریافت کنند.
نمازی افزود: سالمندان به دلیل بیماری‌های مزمن و مصرف داروهای متعدد نیازمند خدمات بهداشت و درمان بیشتر هستند، چه در منزل و چه در بیمارستان، و نیاز به مراقبت‌کنندگان و آموزش آن‌ها افزایش می‌یابد.
پیامدهای اجتماعی سالمندی
وی به پیامدهای اجتماعی سالمندی اشاره کرد و گفت: سالمندان فعال نیستند و منابع مالی محدودی دارند. کاهش توانایی‌های فیزیولوژیک و بیماری‌های زمینه‌ای باعث می‌شود که برخی سالمندان خود را کنار بکشند و به تنهایی و انزوا روی بیاورند، که این مسئله زمینه افسردگی و کاهش تعاملات اجتماعی را فراهم می‌کند.
نمازی افزود: یکی دیگر از چالش‌ها در خانواده‌هاست؛ وقتی هر خانواده تنها یک یا دو فرزند دارد، فشار بر والدین میانسال دو برابر می‌شود؛ باید به والدین سالمند خود برسند و همزمان به فرزندان جوان رسیدگی کنند که این فشارها هم مالی است و هم زمانی و روانی.
نمازی همچنین به زیرساخت‌ها و شهرسازی اشاره کرد و گفت: پیاده‌روهای مناسب، ساختمان‌ها، رمپ‌ها، آسانسورها، نور مناسب و امکانات کمکی برای حرکت سالمندان باید فراهم باشد تا از آسیب و سقوط جلوگیری شود. این مسائل در خانه، ادارات و فضاهای عمومی اهمیت فراوان دارد.
مدیر گروه طب سالمندان با تأکید بر جنبه‌های مثبت سالمندی گفت: نباید مشکلات را بزرگ کنیم و ناامید شویم. سالمندان ما کوله‌باری از تجربه هستند و هرچه داریم مدیون زحمات آن‌هاست. باید زیرساخت‌ها و تمهیدات لازم را فراهم کنیم تا سالمندان بهترین زندگی ممکن را داشته باشند و از تجربیاتشان استفاده کنیم.
وی افزود: از نظر روحی و روانی، وجود هر یک از سالمندان برای جامعه بزرگترین نعمت است و باید احترام آن‌ها حفظ شود. فعالیت ما در این حوزه باید به نحوی باشد که سالمندان با عزت و کرامت زندگی کنند و از تجربه و دانششان بهره‌مند شویم.
تمرکز بر توانبخشی سالمندان؛ از پیشگیری تا مراقبت‌های تخصصی
سید احمدرضا خاتون‌آبادی، رئیس دانشگاه توانبخشی و مدیر گروه سالمندشناسی، نیز ادامه با بیان اینکه به دلیل پیشرفت خدمات پزشکی، حضور سالمندان در جامعه افزایش یافته است، افزود: همزمان با افزایش حضور سالمندان، مشکلات مرتبط با سالمندی نیز بیشتر می‌شود. توانبخشی سالمندان بخشی از یک فرآیند کامل درمان است و بدون آن، زحمات پزشکان مختلف اثرگذاری کامل ندارد.
سالمندان مبتلا به اختلالات شدید: افرادی که به اختلالات شدید مانند سکته مغزی یا مشکلات تکلم و گفتاری دچار شده‌اند و وابستگی کامل پیدا کرده‌اند. وی تأکید کرد مراقبت از این گروه نیازمند برنامه‌ریزی اختصاصی و توجه ویژه است.
رئیس دانشگاه توانبخشی ادامه داد: مشکلات فیزیولوژیک، سبک زندگی به هم ریخته، محیط نامناسب خانه‌ها و کمبود امکانات شهری، محدودیت‌های تحرکی و کاهش فعالیت‌های روزمره، همه باعث تشدید مشکلات سالمندان می‌شود. ما باید جایگزین‌ها و برنامه‌هایی برای فعالیت‌های روزمره، بازی‌ها و تمرین‌های شناختی سالمندان طراحی کنیم تا توانمندی‌های ذهنی و جسمی آن‌ها حفظ شود.
خاتون‌آبادی با اشاره به اهمیت بازی‌ها و فعالیت‌های علمی و برنامه‌ریزی شده برای سالمندان گفت: «بازی‌های مختلف، چه در محیط‌های حضوری و چه از طریق اپلیکیشن‌های موبایل، می‌تواند در تقویت توانمندی‌های شناختی و جسمی سالمندان موثر باشد، البته به شرطی که علمی و حساب‌شده طراحی شده باشد.»
تشکیل شورای راهبردی سالمندی
وی خبر داد: دانشگاه علوم پزشکی تهران به دلیل دغدغه‌های مرتبط با بحران سالمندی، شورای راهبردی سالمندی را تشکیل داده است. این شورا شامل چهار کمیته آموزش و اطلاع‌رسانی، پژوهش و فناوری، بهداشت و درمان و توانبخشی و مسئولیت اجتماعی است تا بتوانیم اقدامات عملی و موثری برای سالمندان کشور انجام دهیم.
خاتون‌آبادی در پایان اظهار امیدواری کرد: با همکاری رسانه‌ها و حوزه‌های مختلف دانشگاهی، بتوانیم برنامه‌های توانبخشی و مراقبت از سالمندان را به طور عملیاتی در سطح جامعه اجرا کنیم و خدمت کوچکی به سالمندان کشور ارائه دهیم.
انتهای پیام/