پدیده استفاده از برق رایانه‌ای برای استخراج رمزارز که سال‌ها گریبان صنعت برق ایران را گرفته، این‌بار با کشف و ضبط نزدیک به ۱۷ هزار و ۵۰۰ دستگاه ماینر غیرمجاز و برآورد مصرفی نزدیک به ۲۴۰۰ مگاوات وارد فاز بحران شده است. مسئولان توانیر اعلام کرده‌اند این حجم مصرف معادل حدود ۴٫۵ تا ۵ درصد از کل تولید انرژی کشور و نزدیک به ۲۰ درصد از ناترازی شبکه است که فشار مضاعفی بر تامین برق صنایع و مصرف‌کنندگان وارد می‌کند.
افزایش کشفیات و ابعاد مصرفی
معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر خبر داده که در پنج ماه نخست امسال، آمار کشف و ضبط دستگاه‌های استخراج غیرمجاز نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود پنج برابر شده و تاکنون بیش از ۱۷ هزار و ۵۰۰ دستگاه شناسایی و جمع‌آوری شده است. برآورد‌ها نشان می‌دهد مصرف این دستگاه‌ها حدود ۲ هزار و ۴۰۰ مگاوات است؛ رقمی معادل بار مصرف یک کلان‌شهر که اثر مستقیم روی توازن عرضه و تقاضا دارد.
نسبت به کل تولید و نقش در ناترازی شبکه
توانیر اعلام کرده این مصرف معادل تقریبی ۴٫۵ تا ۵ درصد از کل انرژی تولیدی کشور است و حدود ۲۰ درصد از ناترازی برق کشور را تشکیل می‌دهد؛ یعنی بخشی از خاموشی‌ها و محدودیت‌های تامین در فصل گرم به‌صورت مستقیم با فعالیت ماینر‌های غیرمجاز مرتبط است.
دلیل جذابیت اقتصادی و ریسک زیرزمینی شدن
طبق اظهارات مسئولان، ارزان بودن هزینه برق در ایران، کشور را به یکی از ارزان‌ترین مقاصد جهانی برای استخراج رمزارز تبدیل کرده است و فاصله چشمگیر هزینه‌های عملیاتی با برخی کشورها، انگیزه فعالیت‌های زیرزمینی و غیرقانونی را افزایش داده است؛ به‌عنوان نمونه در گزارش‌ها هزینه استخراج یک بیت‌کوین در ایران رقمی بسیار پایین، حدود ۱۳۲۰ دلار عنوان شده که این اختلاف را توضیح می‌دهد.
مصرف روزانه هر دستگاه ماینر
معاون توانیر می‌گوید هر دستگاه ماینر روزانه حدود ۸۰ کیلووات‌ساعت برق مصرف می‌کند و به‌واسطه نیاز به تجهیزات خنک‌کننده و نصب غیرحرفه‌ای، اخیراً بیش از ۲۱ مورد آتش‌سوزی در منازل و اماکن تجاری به خاطر فعالیت ماینر‌ها گزارش شده است؛ حوادثی که خسارات مالی و خطر جانی به همراه داشته‌اند.
آثار حقوقی و انتظامی
برخورد‌های قضایی و انتظامی نیز در جریان است؛ در برخی پرونده‌ها خسارات ناشی از مصرف غیرقانونی برق به‌قدری بالا اعلام شده که منجر به مصادره املاک و منازل متخلفان شده است و مقامات از تشدید پیگرد و افزایش همکاری عمومی برای گزارش پلن‌های غیرمجاز خبر داده‌اند.
اقدامات پیشنهادی و فراخوان گزارش مردمی
برای مقابله با این پدیده، وزارت نیرو و توانیر مردم را به همکاری در گزارش‌دادن مراکز غیرمجاز فراخوانده‌اند و برنامه‌هایی برای افزایش پاداش گزارشگران و تقویت بازرسی‌ها در دستور کار است. در عین حال مسئولان هشدار داده‌اند که استمرار استخراج غیرمجاز می‌تواند تامین برق بیمارستان‌ها، صنایع حیاتی و کشاورزی را به مخاطره بیندازد.
استخراج غیرمجاز رمزارز دیگر یک مشکل جزئی نیست؛ با اعداد و ارقامِ کشفیات و مصرفِ کنونی، این پدیده به عاملِ اثرگذار بر توازن شبکه تبدیل شده است. کاهش این معضل نیازمند ترکیبی از تشدید نظارت، همکاری مردمی در گزارش‌دهی و اصلاح سیاست‌های تعرفه‌ای و نظارتی است تا از فشار بر شبکه و خطرات ایمنی جلوگیری شود.
انتهای پیام/