حسین سیمایی صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در اولین نشست خبری خود با خبرنگاران به سوالات خبرنگاران حوزه آموزش عالی پاسخ داد.
وی در آغاز سخنان خود ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای دفاع مقدس گفت: متاسفانه جنگ دومی به ما تحمیل شد و طی ماه‌های گذشته جمعی از دانشمندان حوزه آموزش و دانشگاههای خود را از دست دادیم. ما خوشحالیم که در تاریخ خودمان هیچ وقت به کشوری تجاوز نکردیم. جنگ در اسلام همواره دفاعی است و به همین دلیل ما هرگز شروع کننده جنگ نبودیم. امیدواریم خداوند شر جنگ طلبان را از سر دنیا کم کند. البته ما جنگ بلد هستیم، ولی جنگ طلب نیستیم.
وی در ادامه به حضور پارک‌های علم و فناوری در کشور اشاره کرد و گفت: این پارک‌ها از دهه ۷۰ در کشور با پارک علم وفناوری اصفهان کلید خورد و امروز بالای ۵۰ پارک در کشور فعالیت دارند. این پارک‌ها سال گذشته ۱۲۹ همت درآمد داشتند. در پارک‌ها محیطی پرانرژی و فعال حاکم است که باید آنها را دید و به نسل جوان معرفی کرد. پارک‌ها اکوسیستمی هستند که تکنولوژی را توسعه می‌دهند.
سیمایی صراف ، با اشاره به سیر آموزش عالی و تبدیل آن به علم و فناوری گفت: دانشگاهها در نسل اول آموزش محور بودند و بیشتر آموزش حکم‌فرما بود. تا سال ۵۷ این روند در دانشگاهها حاکم بود. بعد از آن نسل دانشگاه پژوهش محور ایجاد شد دانشگاهها به مرتبه بالاتر صعود کردند و تحصیلات تکمیلی به دانشگاهها اضافه شد. در نسل سوم دانشگاه کارآفرین ایجاد شد که در آن ایده‌ها به محصول تبدیل می شدند. لذا پسوند علم و فناوری به وزارت علوم اضافه شد وپارک‌های علم و فناوری ایجاد شدند.
وی دانشگاه مسئولیت پذیر را دانشگاه نسل چهارم معرفی کرد و گفت دانشگاه در نسل چهارم باید نسبت به مسائل جامعه و دنیا متعهد و مسئولیت پذیر باشند. چنین دانشگاههایی با ایجاد احساس مسئولیت نسبت به مسائل کشور اساتید و دانشجویان را برای حل مسایل کشور به میدان می آورند. تعداد چنین دانشگاههایی در کشور کم است و شما رسانه‌ها باید ان را به جامعه معرفی کنید.
وزیر علوم در پاسخ به سوالی درباره سند آمایش آموزش عالی گفت: این سند سالها روی میز وزارت است. هدف از آمایش هدفمند کردن است. گاهی گفته می شود ما دو هزار وسیصد دانشگاه داریم که عدد بزرگی است. تعداد دانشگاههای دولتی ما ۱۰۵ عدد است. دانشگاه آزاد حدود ۴۰۰ یا ۵۰۰ واحد دارد. دانشگاه علمی وکاربردی هم واحدهای مختلفی دارند. دانشگاه به مفهوم واقعی در کشور ما حدود ۱۱۰ عدد است. تعداد کل دانشگاههای کشور با واحدهای دانشگاهی حدود هزار و هشتصد است. البته ما باید به سمت کیفی سازی برویم و به معنی واقعی انها را آمایش کنیم. تمام پرونده آمایش ما آماده است و به شورای عالی انقلاب فرهنگی تحویل داده می‌شود.
سهمیه‌های کنکور در آستانه نظم جدید
سیمایی صراف در پاسخ به پرسشی درباره ساماندهی سهمیه‌های کنکور گفت: هدف اصلی رئیس‌جمهور از پیگیری این موضوع، تحقق عدالت آموزشی و ایجاد برابری در دسترسی به امکانات آموزشی است. در طول سالها، سهمیه‌های متنوعی شکل گرفته که برخی دیگر کارکرد اولیه خود را از دست داده و تنها نامشان باقی مانده است.
به گفته وزیر علوم، موضوع ساماندهی سهمیه‌ها خواست شخص رئیس‌جمهور نیز هست.
وی همچنین افزود: با همکاری وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد، مطالعات گسترده‌ای برای اصلاح و بهبود این وضعیت انجام شده است. تاکنون سه بار پیشنهادهای مربوطه به رئیس‌جمهور ارائه شده و در آخرین مرحله، نقطه نظرات ایشان به‌طور کامل اعمال شده است. اکنون سهمیه‌ها از نظم قابل قبولی برخوردار شده‌اند که پس از انتشار، نتایج آن مشهود خواهد بود. این پیشنهاد باید در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شود.
سیمایی صراف افزود: برای یکپارچه‌سازی فرآیند، نیاز به تفاهم بین دستگاهی وجود دارد تا تصویب سهمیه‌ها صرفاً توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام شود، چرا که در حال حاضر، برخی سهمیه‌ها توسط نهادهایی همچون مجلس یا مراجع دیگر تعیین می‌شود.
وزیر علوم ابراز امیدواری کرد با همکاری همه نهادها، پس از چند دهه، ساختار سهمیه‌ها با واقعیت‌های امروز جامعه منطبق و مشکلات موجود برطرف شود.
انعقاد ۱۲ هزار قرارداد بین دانشگاهها و صنعت
وزیر علوم در پاسخ به سوالی درباره ارتباط دانشگاه و صنعت گفت: پیوند دانشگاه با صنعت از مطالبات جدی مقام معظم رهبری است تا تحقیقات دانشگاهی صرفاً در کتابخانه محدود نشود و به عرصه عمل و توسعه صنعتی برسد. برای این منظور، سامانه‌ای با عنوان «نیازها و ایده‌ها» طراحی شده که در آن شرکت‌ها نیازهای خود را ثبت می‌کنند و پژوهشگران شناسایی می‌شوند. با این حال، هنوز چالش اصلی این است که نیازمندان و توانمندان یکدیگر را پیدا نمی‌کنند تا نیازها به پروژه‌های دانشگاهی تبدیل شود.
به گفته وزیر علوم، تاکنون در سامانه «نان» ۲۲ هزار و ۵۸۵ نیاز ثبت شده، اما در سال ۱۴۰۳ تنها ۳۳ مورد و در سال ۱۴۰۴، ۱۳۷ مورد از این نیازها منجر به قرارداد با دانشگاه شده‌اند که به هیچ وجه قابل قبول نیست، هرچند روند رو به رشد است. همچنین در سامانه «ساطعه» ۱۴ هزار و ۶۷۰ نیاز ثبت شده که منجر به حدود ۲۰۰ قرارداد شده است.
وی تصریح کرد: اکنون حدود ۱۲ هزار قرارداد میان دانشگاهها و بخش صنعت منعقد شده است. این رقم مربوط به دانشگاههای دولتی با ۳۵ هزار عضو هیئت علمی است که نشان می‌دهد تقریباً یک‌سوم هیئت علمی با صنعت همکاری دارند؛ نسبتی که نسبت به استانداردهای جهانی عدد پایینی نیست.
وزیر علوم با اشاره به نقش پارک‌های علم و فناوری، این مراکز را نماد پیوند وثیق دانشگاه و صنعت دانست و گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان عمدتاً یا مستقیماً از دل دانشگاه شکل گرفته‌اند یا توسط فارغ‌التحصیلان دانشگاهی ایجاد شده‌اند که اکنون به تولیدکنندگان موفق تبدیل شده‌اند. ارزش فعالیت این شرکت‌ها به ۱۲۹ همت رسیده است.
سیمایی صراف بیان داشت: در حوزه آموزش تخصصی برای صنعت، ۸۴۳۰ دانشجوی کارشناسی ارشد و ۵۷۷ دانشجوی دکتری تخصصی به شیوه استادمحور مشغول به تحصیل هستند و دوره‌های پسا دکترا در حوزه صنعت راه‌اندازی شده است. همچنین با مجوز مقام معظم رهبری، ۵۰۰ امریه سربازی برای محققان پسا دکترا که در صنعت فعالیت می‌کنند، اختصاص یافته است.
وزیر علوم درباره آخرین تغییرات رخ داده در حوزه رفاهیات دانشگاهها و دانشجویان گفت: دانشجو نباید دغدغه‌ای جز تحصیل داشته باشد اما فضای دانشگاهی ما متناسب با این موضوع نیست. خوابگاه‌های ما همه ساله تعمیر و بازسازی می‌شوند اما بسیاری از دانشگاهها فرسوده شدند و ما دوست داریم بهتر از این باشند.
وی با اشاره به موضوع مهم تغذیه افزود: ما تغذیه و خدمات را کمونیستی اداره می‌کنیم یعنی مسؤلیت خدمات را برعهده می‌گیریم اما زمینه رضایت را فراهم نمی‌کنیم. سال گذشته ۱۱ همت در این زمینه بودجه هزینه کردیم یعنی ۲۲ درصد بودجه آموزش عالی صرف تغذیه شده اما متاسفانه به گونه‌ای مدیریت می‌کنیم که هزینه بالا و فایده پایین است. دنبال برون سپاری موضوع تغذیه دانشجویان هستیم و دوست داشتیم امسال قدم‌های خوبی در این بخش برداریم. هر چند اقدامات ما در این حوزه تا چیزی که مورد نظر بود فاصله دارد ولی اقدامات خوبی صورت گرفت. در این راستا امسال در دو دانشگاه یکی از صنایع معروف سرویس ارائه خواهد داد.
وزیر علوم گفت: در ۱۷ دانشگاه رستوران مکمل راه‌اندازی شده که از امسال شروع به کار می‌کند و امیدوارم بتوانیم مدیریت کمونیستی را تغییر دهیم. البته همواره در برابر تغییرات مقاومت‌هایی صورت می‌گیرد ولی باید کار شروع شود تا مقاومت‌ها هم کاسته شود. البته از ظرفیت دانشجویان هم باید بهره برد.
وزیر علوم در پاسخ به سؤالی درباره اقدامات فرهنگی دانشگاهها و این ادعا که تشکلهای دانشجویی و انجمن ها نتوانستند چندان فعال شوند، افزود: اگر اقدامات فرهنگی این دوره را با دوره‌های قبل مقایسه کنید متوجه می‌شوید که ما فرهنگ را زینت المجالس ندیدیم، از نظر ما رویدادهای فرهنگی دانشجویی بسیار مهم است.
وی ادامه داد: گفتار این دوره به ویژه بر روی موضوع فرهنگ در دانشگاهها و فعالیتهای فرهنگی در دانشگاه است. خود من با تشکلها و انجمن‌های مختلف نشستهای مختلفی داشتم و رویدادهای مختلف فرهنگی را در دانشگاه برگزار کردیم. تعداد تشکل‌هایی که بازگشایی شدند قابل توجه بوده، هیئت‌های نظارت تغییر کرده و رویکرد عدالت، وفاق، مسئولیت اجتماعی و کرامت که رویکرد دولت چهاردهم است در دانشگاه منعکس شده است.
سیمایی صراف با بیان اینکه کشور ما در حال توسعه است و توسعه هم با توسعه علمی انجام می‌شود، گفت: دولت‌ها همیشه از دانشگاه تقاضا کردند که مشکلات را حل کنند، گاهی شروع خوبی بین دانشگاه و دولت بوده اما کار خاصی انجام نشده اما در دولت چهاردهم از دانشگاهها خواستند که طبق مدل جدید با دولت همکاری کنند.
وی گفت: بر این اساس قرار شده که نمایندگان دولت در مراحل تحقیقات و پژوهش یک سیاست علمی ، حضور داشته باشند تا دانشگاه به طور کاربردی در کنار دولت باشد.
وی ادامه داد: درباره موضوع آب نیز دانشگاهها در حال بررسی هستند تا این موضوع از جنبه‌های مختلف مورد تحقیق قرار بگیرد. دانشگاه تهران با همکاری دستگاه‌های مرتبط در حال انجام این تحقیقات هستند تا نسخه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت ارائه دهند. البته تاکنون چند نسخه سیاستی ارائه شده و دولت هم راه حل‌ها را به اجرا گذاشته است.
وی افزود: آقای دکتر پزشکیان از رابطه دانشگاه و دولت کوتاه نیامده و من به صورت هفتگی به شخص رئیس جمهور درباره پروژه آب گزارش می‌دهم.
وزیر علوم درباره صندلی‌های خالی در دانشگاهها گفت: صندلی‌هایی در دانشگاه خالی شده زیرا نرخ رشد جمعیت دانشجویی کاهش یافته و مطالبات تحصیل هم کاهش یافته است. در نسل ما تنها راه موفقیت دانشگاه رفتن بود اما نسل امروز این را می‌داند که تنها راه موفقیت دانشگاه رفتن نیست. البته ما نیازمند دانشگاههای پیشرو و باکیفیت هستیم که از صندلی‌های خالی می‌توانیم در این راستا فرصت سازی کنیم.
وزیر علوم درباره امنیت دانشگاهها گفت: ما باید امنیت داخل دانشگاه را تامین کنیم، درباره خارج از دانشگاه نیز بعد از قصه پرغم امیرمحمد خالقی کارگروهی تشکیل دادیم و دانشگاهها مکلف شدند که در محدوده خودشان تامین روشنایی کنند.
بازگشت همه دانشجویان اخراجی به دانشگاه
سیمایی صراف در ادامه و در خصوص بحث عفو رهبری برای دانشجویان اخراجی گفت: کسانی که از دانشگاه اخراج شدند بیش از ۳۰۰ نفر بودند که از تحصیل محروم شده بودند همه بازگشتند و در این زمینه دیگر پرونده ای نداریم.
وی همچنین افزود: دانشگاه خانه احزاب نیست و دانشجو نباید ابزار احزاب باشد. البته همه ما اذعان داریم که دانشجو باید نسبت به سرنوشت کشور حساس باشد. ضمن این که ما برای خط مشی دانشگاه ها همکاری خوبی با نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه ها داریم و بستر برای جنب و جوش دانشجویان فراهم است.