به گزارش خبرگزاری ایمنا، چاقی و اضافه وزن در دوران کودکی نه‌تنها یک مسئله جسمی، بلکه یک عامل تعیین‌کننده در مسیر رشد و بلوغ است و کودکانی که از سنین پایین با اضافه وزن روبه‌رو هستند، به طور معمول زودتر وارد مرحله بلوغ می‌شوند و این بلوغ زودرس می‌تواند رشد قدی آنها را محدود کند، اما در مقابل، کودکانی که وزن متعادل‌تری دارند، بلوغ دیرتری را تجربه می‌کنند و فرصت بیشتری برای رشد قدی خواهند داشت و این تفاوت‌ها نشان می‌دهد که چاقی می‌تواند مسیر طبیعی رشد را دچار اختلال کند.
چاقی دوران کودکی اغلب به بزرگسالی منتقل می‌شود و در این مرحله، عوارض آن پیچیده‌تر و گسترده‌تر خواهد بود، افراد چاق در بزرگسالی بیشتر در معرض بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع ۲، فشار خون بالا و مشکلات قلبی قرار دارند و این وضعیت در زنان به‌ویژه با توجه به تغییرات هورمونی، بارداری و مصرف بعضی داروها، شدت بیشتری پیدا می‌کند و نیازمند مداخلات پیشگیرانه و درمانی هدفمند است.
در کنار عوامل فیزیولوژیک، داروهای روان‌پزشکی همچون داروهای ضدافسردگی نیز می‌توانند در افزایش وزن نقش داشته باشند و زنان به دلیل تجربه‌های زیستی خاص مانند بارداری، بیشتر در معرض تغییرات وزنی قرار دارند که این تغییرات اگر با سبک زندگی کم‌تحرک و تغذیه نامناسب همراه شوند، می‌توانند به چاقی مزمن منجر شوند که در دوران سالمندی نیز ادامه پیدا می‌کند.
در مردان، چاقی اغلب با سبک زندگی کم‌تحرک و نوع شغل مرتبط است و مشاغلی که نیاز به نشستن طولانی‌مدت دارند یا فعالیت فیزیکی محدودی دارند، زمینه‌ساز افزایش وزن هستند؛ اگرچه مردان ممکن است از نظر متابولیسم و توزیع چربی با زنان تفاوت‌هایی داشته باشند، اما بی‌تحرکی و تغذیه ناسالم می‌تواند آنان را نیز در معرض چاقی قرار دهد.
تأثیر چاقی و اضافه وزن در بلوغ نوجوانان / قد افراد به زمان بالغ شدن آنها ربط دارد؟
پروانه صانعی، دکترای تخصصی علوم تغذیه و عضو هیئت علمی دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه درمان چاقی به ویژه در کودکان، اقدامی بسیار مشکل است، اظهار کرد: زمانی که سن کودک بیشتر می‌شود، چاقی و اضافه وزن در دوران بلوغ او نیز تأثیرگذار خواهد بود؛ کودکانی که دیرتر بالغ می‌شوند، بیشتر قد می‌کشند و وزن مناسب‌تری دارند و کودکانی که از ابتدا چاقی و اضافه وزن را تجربه می‌کنند، زودتر بالغ می‌شوند.
وی با بیان اینکه کودکانی که زودتر به بلوغ می‌رسند، قد کوتاه‌تری خواهند داشت و امکان بروز اضافه وزن و چاقی در آنها بیشتر خواهد بود، افزود: در دوران بزرگسالی نیز چاقی و اضافه وزن افراد تأثیرگذار است و به ویژه این شرایط در زنان بیشتر ایجاد مشکل می‌کند و حتی داروهای مورد استفاده نیز می‌تواند چاقی را برای افراد به ویژه زنان رقم بزند.
دکترای تخصصی علوم تغذیه و عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه تجربه هر بارداری نیز می‌تواند باعث چاقی و اضافه وزن مادر شود، تصریح کرد: مصرف داروهای افسردگی نیز می‌تواند رقم زننده چاقی و اضافه وزن باشد و زنان حتی در دوران سالمندی نیز ممکن است چاقی را تجربه کنند و با توجه به عوارض چاقی و اضافه وزن برای افراد به ویژه زنان، پیشگیری از اضافه وزن و چاقی از اهمیت بالایی برخوردار است.
مردان در مقایسه با زنان، مشکلات کمتری با اضافه وزن و چاقی دارند / الگوی اصلی تغدیه کودک توسط خانواده تعیین می‌شود
صانعی با بیان اینکه عاملی که می‌تواند منجر به چاقی و اضافه وزن مردان در دوران نوجوانی و پس از بلوغ شود، سبک زندگی بدون فعالیت است، ادامه داد: زمانی که مردان مشغول به فعالیت در محیط‌های کاری می‌شوند، ممکن است شغل آنها به‌گونه‌ای باشد که تحرک زیادی نداشته باشند و همین موضوع می‌تواند رقم زننده چاقی و اضافه وزن برای آنها باشد.
وی با بیان اینکه مردان در مقایسه با زنان، مشکلات کمتری با اضافه وزن و چاقی خواهند داشت، گفت: الگوی اصلی تغدیه کودک توسط خود خانواده تعیین می‌شود و در صورتی که والدین فرزند در منزل با شکلات، تنقلات و موارد این چنینی از خود و دیگر افراد پذیرایی می‌کنند، نباید انتظار داشته باشند که فرزند آنها به سمت مصرف میوه و سبزیجات گام بردارد.
دکترای تخصصی علوم تغذیه و عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه در صورتی که خانواده‌ای در طول هفته چندین بار غذاهای تهیه شده خارج از منزل را مصرف می‌کنند، اضافه وزن و چاقی می‌تواند در فرزند نیز بروز کند، اضافه کرد: عادت دادن فرزندان به مصرف فست‌فودهای چندین باره در طول هفته حتی فست‌فودهای خانگی، می‌تواند عاملی برای افزایش وزن کودکان باشد.
رفتارهای تغذیه‌ای کودکان به شدت تحت تأثیر الگوهای رفتاری خانواده است و اگر والدین در خانه از خوراکی‌های پرکالری همچون شکلات و چیپس استفاده کنند، انتظار اینکه کودک به سمت تغذیه سالم حرکت کند، غیرواقعی است، در واقع آموزش تغذیه سالم باید از درون خانواده آغاز شود و با رفتارهای عملی همراه باشد تا کودک بتواند انتخاب‌های غذایی بهتری داشته باشد.
مصرف مکرر غذاهای آماده و بیرون‌بر، به‌ویژه فست‌فودها، یکی از عوامل اصلی افزایش وزن در کودکان است، چراکه این غذاها به طور معمول سرشار از چربی‌های اشباع، نمک و قند هستند و مصرف مداوم آنها می‌تواند به چاقی مزمن منجر شود و حتی فست‌فودهای خانگی اگر بدون کنترل مواد اولیه تهیه شوند، می‌توانند همان اثرات منفی را داشته باشند.
برای مقابله با چاقی به‌ویژه در کودکان، باید رویکردی چندجانبه گرفته شود و آموزش خانواده‌ها، اصلاح الگوهای تغذیه‌ای، افزایش فعالیت بدنی در مدارس و نظارت بر تبلیغات غذایی از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند در سطح جامعه مؤثر واقع شوند و باید باور داشت که چاقی یک مسئله فردی نیست، بلکه پدیده‌ای اجتماعی است که نیازمند همکاری نهادهای آموزشی، بهداشتی و فرهنگی است.