به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، نشست سران سازمان همکاری شانگهای در حالی در چین برگزار شد که فضای بین‌المللی به شدت تحت تأثیر تشدید رقابت و تقابل میان آمریکا از یک سو و کشورهایی چون چین، روسیه، ایران و حتی هند از سوی دیگر قرار دارد.
در این نشست، شعار «حفظ روح شانگهای: سازمان همکاری شانگهای در حرکت» به‌عنوان محور اصلی اجلاس معرفی شد. این شعار بر اهمیت تقویت همکاری‌های چندجانبه، مقابله با یکجانبهگرایی و ترویج توسعه پایدار در منطقه تأکید داشت. در عین حال رهبران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در سخنرانی‌های خود بر لزوم تقویت همکاری‌های اقتصادی، امنیتی و فرهنگی میان کشورهای عضو تأکید کردند و بر اهمیت مقابله با چالش‌های مشترک نظیر تروریسم، تغییرات اقلیمی و نابرابری‌های اقتصادی تأکید نمودند.
بیشتر بخوانید:
اجلاس شانگهای 2025 فرصتی برای مقابله با یکجانبهگرایی آمریکا
سازمان همکاری شانگهای که در سال ۲۰۰۱ با محوریت همکاری‌های امنیتی، اقتصادی و سیاسی تأسیس شد، امروز به یکی از مهم‌ترین نهادهای چندجانبه منطقه‌ای تبدیل شده است. این سازمان متشکل از کشورهای عضو اصلی نظیر چین، روسیه، هند، پاکستان، ایران، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان است و علاوه بر آن، شماری از کشورهای ناظر و شریک گفت‌وگو نیز در فعالیت‌های آن مشارکت دارند.
بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که گردهمایی چنین کشورهایی در یک چارچوب چندجانبه، حامل پیام آشکاری از شکل‌گیری محورهای تازه‌ی همکاری و موازنه‌سازی در برابر فشارهای غرب است.
در این چارچوب، حضور فعال ایران و برگزاری سلسله دیدارهای مهم از سوی رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان، جایگاه ویژه‌ای داشت. او در حاشیه اجلاس شانگهای با مقامات چین، روسیه و پاکستان دیدار و گفت‌وگو کرد؛ دیدارهایی که هر کدام در شرایط حساس کنونی، حامل پیام‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی خاصی برای آینده روابط ایران با این کشورها و برای موقعیت منطقه‌ای تهران بوده‌است.
اکنون ایران در شرایطی قرار دارد که روابط ایران با تروئیکای اروپایی در مسیر بحرانی قرار گرفته، تهدید به تحریم‌های جدید و حتی فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» دوباره بر سر تهران سنگینی می‌کند و در کنار آن، اسرائیل با حمایت مستقیم غرب لحن تهدیدات خود علیه ایران را تندتر کرده است و بنابراین حضور فعال جمهوری اسلامی در اجلاس شانگهای اهمیت مضاعفی یافت.
گفتنی است شی جین پینگ در این اجلاس اعلام کرد: «من مایلم یک ابتکار عمل در زمینه حکومتداری جهانی ارائه دهم و با همه کشورها همکاری کنم تا به طور مشترک یک سیستم بین‌المللی عادلانه‌تر و منصفانه‌تر ایجاد کنیم و جامعه‌ای با آینده‌ای مشترک برای بشریت پرورش دهیم».
طبق این ابتکار، همه ملت‌ها - صرف نظر از اندازه، قدرت یا ثروتشان - باید از مشارکت و فرصت‌های برابر در حکومت جهانی برخوردار باشند. شی جین پینگ تأکید کرد: «ما باید دموکراتیزه کردن روابط بین‌الملل را ترویج دهیم و نمایندگی و صدای کشورهای در حال توسعه را تقویت کنیم».
در عین حال نیز رئیس‌جمهور ایران در نشست سران سازمان همکاری شانگهای در چین گفت که به باور او، این سازمان باید همزمان برای «صلح‌آفرینی» و توسعه همکاری‌های اقتصادی گام‌های عملی بردارد.
دیدار رئیس‌جمهور ایران با دبیرکل سازمان ملل
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان، عصر دوشنبه در جریان سفر خود به چین با آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد دیدار و گفت‌وگو کرد.
پزشکیان در این دیدار با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران همواره به دنبال صلح و آرامش بوده و هست و این رژیم صهیونیستی بود که جنگ را به ما تحمیل کرد، از مواضع گوترش در قبال جنایات این رژیم علیه مردم فلسطین و همچنین حمله اخیر به ایران قدردانی کرد.
وی در عین حال خواستار موضع‌گیری صریح‌تر سازمان ملل شد و تأکید کرد: انتظار داریم سازمان‌های بین‌المللی و در رأس آنها سازمان ملل متحد، اقدامات عملی و جدی‌تری در قبال جنایات و آتش‌افروزی‌های رژیم صهیونیستی در منطقه داشته باشند.
رئیس‌جمهور کشورمان با اشاره به اینکه حمله اخیر رژیم صهیونیستی در شرایطی رخ داد که ایران در حال مذاکره با آمریکا بود، خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران از ابتدای استقرار یکی از قربانیان اصلی تروریسم بوده و تعداد زیادی از مقامات و بزرگان ما در اقدامات تروریستی به شهادت رسیده‌اند. امروز رژیم صهیونیستی هر کس را که بخواهد، در هر نقطه‌ای از منطقه، به نام دفاع از خود ترور می‌کند.
پزشکیان همچنین نسبت به عملکرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتقاد داشت و گفت: جمهوری اسلامی ایران تحت شدیدترین و پرتعدادترین نظام بازرسی‌های آژانس بود، اما متأسفانه این سازمان حتی حاضر نشد حملات رژیم صهیونیستی به تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را محکوم کند.
وی افزود: در واکنش به اقدامات غیراطمینان‌بخش مدیرکل آژانس، مجلس شورای اسلامی قانون تعلیق همکاری با این سازمان را تصویب کرد، با این حال ایران اختیار تصمیم‌گیری در این زمینه را به شورای عالی امنیت ملی سپرده تا همچنان مسیر تعامل و دیپلماسی باز بماند.
در این دیدار، دبیرکل سازمان ملل نیز با تأکید بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران گفت: شخصا متقاعد شده‌ام که ایران به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست و برخورداری از برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز، حق شماست و آن را به رسمیت می‌شناسم. گوترش همچنین نسبت به خطر فعال شدن مکانیسم ماشه و اسنپ‌بک ابراز نگرانی کرد و تصریح نمود که این موضوع را با کشورهای اروپایی عضو برجام در میان گذاشته و خواستار همکاری بیشتر آنها با ایران شده است.
دیدار پزشکیان با رئیس جمهور چین:
در دیدار حدود ۲۰ دقیقه‌ای مسعود پزشکیان با مقامات چین گفت‌وگوها بر چند محور راهبردی متمرکز بود که تصویر روشنی از اولویت‌های سیاست خارجی ایران در شرایط حساس کنونی ارائه می‌داد. پزشکیان ابتدا با تأکید بر ضرورت مقابله با یکجانبهگرایی غرب و تقویت چندجانبه‌گرایی، جایگاه نشست شانگهای را فرصتی برای افزایش همکاری‌های منطقه‌ای و کاهش اثر فشارهای سیاسی و اقتصادی غرب معرفی کرد.
همزمان، وی پیشنهاد ایجاد سازوکارهای مالی مشترک از جمله «حساب‌ها و تسویه‌های ویژه شانگهای»، استفاده از ارزهای ملی به جای دلار و تشکیل صندوق سوآپ ارزی چندجانبه را مطرح کرد تا ظرفیت‌های مالی میان اعضای سازمان گسترش یابد و اثر تحریم‌ها کاهش پیدا کند.
علاوه بر این، رئیس جمهور ایران بر اهمیت نقش راهبردی ایران در کریدورهای ترانزیتی و تعاملات اقتصادی منطقه‌ای تأکید کرد و با اشاره به زیرساخت‌هایی مانند بندر چابهار و مسیرهای حمل‌ونقل بین ایران و دیگر اعضای شانگهای، دیدار را فرصتی برای توسعه همکاری‌های عملی اقتصادی و امنیتی توصیف کرد که همزمان می‌تواند جایگاه ایران را در عرصه بین‌المللی تقویت کند.
دیدار پزشکیان با پوتین:
پزشکیان همچنین دیداری دو ساعته با پوتین-رئیس جمهور روسیه- نیز داشته است. مسعود پزشکیان در دیدار با ولادیمیر پوتین بر اهمیت روابط راهبردی تهران و مسکو تأکید کرد و گفت: اجرای توافقنامه جامع بلندمدت ایران و روسیه و همچنین همکاری در قالب اتحادیه اقتصادی اوراسیا می‌تواند به گسترش و تسریع روابط دو کشور کمک کند. او افزود که شخصا پیگیر اجرای توافقات و رفع موانع موجود است و همکاری‌های علمی، دانشگاهی و تبادل تجربیات را بستر مهمی برای توسعه روابط همه‌جانبه دانست. پزشکیان همچنین به تلاش آمریکا برای تحکیم یکجانبهگرایی اشاره کرد و گفت شانگهای فرصتی برای تقویت چندجانبه‌گرایی است.
پوتین نیز در این دیدار ضمن ارسال سلام به رهبر انقلاب، روابط دو کشور را دوستانه و رو به گسترش خواند و بر اهمیت اجرایی شدن توافق جامع بلندمدت تأکید کرد. او گفت: حجم مبادلات تجاری دو کشور در ماه‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته و اجرای موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا نقش مهمی در افزایش همکاری‌ها خواهد داشت.
پوتین همچنین به رشد تعداد دانشجویان ایرانی در روسیه، همکاری‌های فرهنگی و افزایش سفرهای گردشگری اشاره کرد و افزود که تماس‌های منظم تهران و مسکو در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی ادامه دارد. او بر تداوم همکاری در حوزه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران نیز تأکید کرد. در کل، هر دو طرف این دیدار را فرصتی برای تحکیم روابط استراتژیک و مقابله با فشارهای یکجانبه‌گرایانه غرب دانستند.
دیدار با نخست وزیر پاکستان
مسعود پزشکیان همچنین در چین با مقامات پاکستانی نیز دیدار داشته است. او بر گسترش همکاری‌های ایران و پاکستان برای صلح، ثبات و رفاه منطقه‌ای تأکید کرد و گفت هیچ فاصله‌ای میان مردم دو کشور وجود ندارد. او خواستار وحدت کشورهای اسلامی در حل مشکلات مشترک، تسلیت بابت قربانیان سیل پاکستان ابراز کرد و بر همکاری علمی برای مقابله با تغییرات اقلیمی تأکید داشت. همچنین جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و سکوت جامعه جهانی را محکوم کرد.
پزشکیان گفت: اینکه جوامع اسلامی با فقر و درگیری و مشکلات متعدد مواجه باشند، برای بنده قابل پذیرش نیست؛ چرا ما نباید بتوانیم در زمینه حل مشکلات با یکدیگر همکاری داشته باشیم.
شهباز شریف نیز ضمن قدردانی از همدردی ایران با سیل زدگان، با بیان اینکه ایران و پاکستان به عنوان دو عضو از بلوک اسلامی منطقه می‌توانند با یکدیگر همکاری داشته باشند، سفر اخیر پزشکیان به پاکستان را مثبت خواند و بر ضرورت ادامه همکاری‌ها، اتخاذ موضع واحد علیه جنایات اسرائیل و حمایت از حقوق فلسطین تأکید کرد.
با این اوصاف باید گفت نشست شانگهای نه تنها فرصتی برای تبیین سیاست‌های چندجانبه‌گرایانه ایران بود، بلکه نشان داد که جمهوری اسلامی ایران قصد دارد جایگاه خود را در تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی مستحکم‌تر کند و در مقابل فشارها و تهدیدهای خارجی از موضع فعال و تأثیرگذار برخوردار باشد.
خبرنگار: ماری ملکی
انتهای پیام/