به گزارش خبرگزاری ایمنا، کرایوتراپی یا سرمادرمانی یکی از روش‌های رایج برای کمک به ریکاوری و بهبود عملکرد ورزشکاران است که در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است. این روش مبتنی بر قرار دادن بدن در معرض دمای بسیار پایین به مدت کوتاه (به‌طور معمول ۲ تا ۴ دقیقه) است و در کابین‌های تخصصی انجام می‌شود.
کرایوتراپی به عنوان یک روش درمانی مبتنی بر سرما در سال‌های اخیر به طور گسترده‌ای در صنعت ورزش و باشگاه‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. این روش، با استفاده از دمای پایین و سرمای متناسب، بهبود عملکرد و بازیابی ورزشکاران را آسان می‌کند. به طور کلی، کرایوتراپی در باشگاه‌ها به عنوان یک ابزار مؤثر برای بهبود عملکرد و حفظ سلامت ورزشکاران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یکی از کاربردهای اصلی کرایوتراپی در باشگاه‌ها، بازیابی پس از تمرینات شدید است. ورزشکاران پس از تمرینات سنگین و فشار زیاد بر روی عضلات و مفاصل نیاز به بازیابی مناسب دارند و کرایوتراپی با کمک سرما، التهابات عضلانی و بافتی را کاهش می‌دهد و عملکرد بازیابی را ارتقا می‌بخشد. با استفاده از سانترهای کرایوتراپی مجهز در باشگاه‌ها، ورزشکاران می‌توانند به صورت مستقیم با استفاده از سردکننده‌های مخصوص، عضلات خود را سرما بزنند و از فواید بازیابی سریع استفاده کنند.
کرایوتراپی در مقایسه با روش‌های دیگر ریکاوری ورزشکاران مزایای ویژه خود را دارد که موجب می‌شود در مواردی به‌ویژه برای ورزشکاران حرفه‌ای گزینه بهتری باشد. کرایوتراپی می‌تواند تأثیر مثبتی بر انعطاف پذیری عضلات داشته باشد که این موضوع برای ورزشکاران رشته‌هایی با نیاز به تحرک زیاد و گسترده اهمیت زیادی دارد.
فواید کرایوتراپی برای ورزشکاران
کاهش درد و التهاب: سرمای شدید موجب انقباض عروق خونی و بعد از گرم شدن افزایش جریان خون می‌شود. این فرایند به کاهش التهاب و تورم در عضلات و مفاصل کمک کرده و درد ناشی از آسیب‌ها یا تمرینات سنگین را نیز تسکین می‌دهد.
بهبود ریکاوری عضلانی: کرایوتراپی می‌تواند درد عضلانی را کاهش دهد و زمان ریکاوری پس از تمرینات شدید را کوتاه کند. این مزیت به دفع مواد زائد از عضلات و رساندن مواد مغذی کمک می‌کند.
بهبود عملکرد ورزشی: از طریق کاهش التهاب و ریکاوری بهتر ورزشکار می‌تواند تمرینات بعدی را با کیفیت بالاتر انجام دهد.
افزایش انرژی و بهبود خلق‌وخو: امکان ترشح اندورفین و کاهش استرس و خستگی با کرایوتراپی وجود دارد.
افزایش چربی قهوه‌ای و کمک به کنترل وزن: سرمادرمانی به‌طور احتمالی با افزایش چربی قهوه‌ای به سوخت کالری بیشتر منجر می‌شود.
عوارض و محدودیت‌های کرایوتراپی
عوارض خفیف همچون التهاب، قرمزی، درد موقت، بی حسی، سرگیجه یا تهوع ممکن است بروز کند.
ریسک جدی‌تر: سرمازدگی، سوختگی، آسیب پوستی در موارد کم و استفاده غیراصولی.
کاهش اثر تمرین: استفاده مکرر از کرایوتراپی ممکن است سازگاری تمرینی و رشد عضلات را کاهش دهد، چراکه فرآیند التهاب نقش مثبتی در رشد عضله دارد و تکرار زیاد سرمادرمانی می‌تواند این روند را مختل کند.
احتیاط برای بیماران ویژه: افراد با مشکلات قلبی، فشارخون پایین یا بیماری‌های ویژه باید با احتیاط از این روش استفاده کنند.
هدف استفاده ورزشکاران حرفه‌ای ریکاوری سریع‌تر پس از مسابقات و تمرینات سنگین، کاهش ریسک آسیب مجدد و حفظ کیفیت عملکرد در سطح‌های بالا است. حرفه‌ای‌ها به‌طور معمول برنامه دائمی برای بازیابی دارند و کرایوتراپی بخشی از پروتکل روزانه یا چندبار در هفته آنها است.
ورزشکاران مبتدی نیز به‌طور عمده برای کاهش درد یا التهاب پس از تمرینات سنگین و رفع خستگی استفاده می‌شود، اما به‌طور معمول به صورت متناوب کاربرد دارد و ضرورت پزشکی کمتری دارد.
ورزشکاران حرفه‌ای به‌طور منظم و حتی روزانه از کرایوتراپی بهره می‌برند، چون ریکاوری سریع برای ادامه تمرین و شرکت در رقابت‌ها حیاتی است. آماتورها به‌طور معمول در مواقع ویژه همچون بعد از تمرین یا مسابقه سنگین به دنبال کرایوتراپی می‌روند و مصرف زیاد می‌تواند حتی برای رشد عضلانی آنها نیز مضر باشد.
ورزشکار حرفه‌ای به واسطه آمادگی بدنی و زیرنظر بودن توسط تیم پزشکی، زیرساخت بدنی و آگاهی بیشتری از مراقبت‌های لازم دارد و آثار سرما را بهتر تحمل می‌کند، اما ورزشکاران مبتدی ممکن است نسبت به عوارضی همچون کاهش جریان خون یا آسیب پوستی حساس‌تر باشد.
حرفه‌ای‌ها در مراکز مجهز و تحت نظارت متخصص از اتاقک‌های پیشرفته و تجهیزات پزشکی بهره می‌برند. ورزشکاران مبتدی امکان دسترسی به تجهیزات حرفه‌ای ندارند و شاید از روش‌های ساده‌تر همچون حمام یخ استفاده کنند.
کرایوتراپی تأثیر قابل توجهی در کاهش التهاب عضلانی دارد که این یکی از دلایل اصلی استفاده ورزشکاران حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای از این روش برای ریکاوری سریع‌تر پس از تمرینات و مسابقات است. با انجام کرایوتراپی انقباض عروق خونی در محل مورد نظر منجر به کاهش جریان خون و در نتیجه کاهش تورم و التهاب می‌شود. سپس با کاهش سرعت هدایت عصبی سیگنال‌های درد به مغز دردهای عضلانی تسکین پیدا می‌کند.
کرایوتراپی می‌تواند التهاب ناشی از تمرینات شدید و آسیب‌های ورزشی را به خوبی کاهش دهد و در کنار کنترل درد، موجب سریع‌تر شدن بهبود عملکرد عضله شود. این روش به ویژه در ورزشکاران حرفه‌ای که نیاز به بازگشت سریع به تمرینات و رقابت‌ها دارند، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ورزشکاران از روش‌های مختلف سرد کردن بدن برای سریع‌تر شدن ریکاوری استفاده کرده‌اند، اما بسیاری از این روش‌ها همچون غوطه‌ور شدن در وان یخ یا قرار گرفتن در برف، ناراحت‌کننده و ناخوشایند بوده‌اند. با وجود سرمای شدید، کرایوتراپی در مقایسه با سایر روش‌های سرد کردن بدن، ناراحتی کمتری به همراه دارد. به عنوان نمونه، برای کسب فایده‌های مشابه از حمام یخ فرد باید بیش از ۲۰ دقیقه در آب یخ غوطه‌ور بماند، این در حالی است که در کرایوتراپی تنها سه دقیقه کافی است تا همه مزایای آن حاصل شود.
در طول کرایوتراپی، خون از عضلات دور شده و پس از گرم شدن مجدد بدن جریان خون به عضلات بازمی‌گردد این اساس عملکرد کرایوتراپی است. در طول این فرآیند، جریان خون افزایش یافته و اسید لاکتیک انباشته شده در عضلات به طور مؤثر دفع می‌شود. از سوی دیگر کرایوتراپی به دلیل نظارت دقیق توسط متخصص ایمنی بالاتری دارد.
کرایوتراپی می‌تواند بر نوع ویژه‌ای از چربی در بدن انسان به نام چربی قهوه‌ای تأثیر بگذارد. چربی قهوه‌ای یک بافت چربی فعال است که وظیفه اصلی آن تنظیم دمای بدن است. میتوکندری‌های موجود در سلول‌های چربی قهوه‌ای، با سوزاندن چربی به عنوان منبع انرژی، کالری مصرف کرده و گرما تولید می‌کنند.
تولید چربی قهوه‌ای در بدن به طور طبیعی محدود است، اما تحقیقات نشان داده‌اند که قرار گرفتن در معرض سرما می‌تواند موجب افزایش تولید آن شود. کرایوتراپی با ایجاد این شرایط سرمایی به تحریک تولید چربی قهوه‌ای کمک کرده و از این طریق به ورزشکاران در سوزاندن چربی‌های اضافی و کنترل وزن آنها کمک می‌کند.