به گزارش ایسنا، دکتر عبدالحسین بهرامی، رئیس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، در نشست خبری امروز که در معاونت علمی برگزار شد، افزود: در مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان، ستادی را از سال گذشته با تجمیع ستاد کوانتوم، لیزر و فوتونیک و ستاد هوش مصنوعی و رباتیک تشکیل دادیم. به دلیل اهمیت این حوزه‌ها، پیگیری‌هایی در شورای عالی انقلاب فرهنگی و معاونت علمی انجام شد که منجر به تصویب سند ملی کوانتوم در شورای عالی انقلاب فرهنگی شد. این سند در اوایل تابستان امسال توسط ریاست جمهوری، به عنوان رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شد.
بهرامی با بیان اینکه در کنار این سند، سند علوم و توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی نیز در هیئت دولت به تصویب رسید و توسط معاون اول رئیس‌جمهور ابلاغ شد، اظهار کرد: بر همین اساس، لازم بود برنامه‌ریزی ویژه‌ای برای توسعه و کاربرد این دو حوزه در کشور داشته باشیم. مسئولیت ستاد کوانتوم، لیزر و فوتونیک به دکتر وحید جان‌نثاری، از متخصصان این حوزه سپرده شد.
رئیس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی با تاکید بر اینکه در سال ۲۰۲۵، این حوزه‌ها در سطح بین‌المللی نیز مورد توجه قرار گرفته است, ادامه داد: در بند ت ماده ۹۹ قانون برنامه هفتم توسعه، کوانتوم به عنوان یکی از ۶ حوزه اولویت‌دار فناوری‌های نوظهور کشور معرفی شده و مسئولیت توسعه زیرساخت‌های این حوزه به معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان محول شده است.
بهرامی اضافه کرد: از اواسط سال گذشته تاکنون، ۶ جلسه شورای راهبری علوم و فناوری کوانتوم به ریاست معاون علمی برگزار شده و دبیرخانه این شورا در معاونت علمی مستقر است. در این شورا تقسیم کار ملی برای توسعه فناوری کوانتوم تهیه و مقرر شد هر دستگاه یا وزارتخانه بر اساس وظایف تعیین‌شده، نقشه راه خود را تدوین و برای تصویب به شورای راهبری کوانتوم ارائه کند.
نیروی انسانی چالش کوانتوم
وی با اشاره به اهمیت نیروی انسانی در فناوری‌های نوظهور، گفت: یکی از چالش‌های اصلی ما در حوزه کوانتوم کمبود نیروی انسانی متخصص است. حتی در مقایسه با حوزه هوش مصنوعی، تعداد متخصصان کوانتوم کمتر است. برای جبران این خلأ، با همکاری بنیاد ملی علم، برنامه‌ریزی برای حمایت از اساتید، ایجاد کرسی‌های تخصصی در دانشگاه‌ها، ارائه گرنت‌های پژوهشی و ایجاد شبکه همکاری بین دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی انجام شده است.
بهرامی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از محورهای مهم در توسعه کوانتوم، ایجاد و تقویت زیرساخت‌هاست. سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در این حوزه ادامه دارد و اجرای آن در سال جاری و سال‌های آینده توسعه خواهد یافت.
رئیس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، با اشاره به ضرورت ایجاد نیروی انسانی توانمند در حوزه فناوری کوانتوم، گفت: این نیروی انسانی باید در یک بستر و زیرساخت مناسب فعالیت کند تا در نهایت به محصول نهایی و تجاری‌سازی برسیم. در معاونت علمی، از ایده تا محصول، سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و پیگیری فرآیند تجاری‌سازی بر عهده ماست.
وی افزود: در حوزه زیرساخت نیز اقدامات خوبی انجام شده است. یکی از برنامه‌های ما در شورای راهبری قبلی این بود که سه آزمایشگاه آموزشی کوانتوم را در دانشگاه‌هایی که ظرفیت بالقوه دارند، ایجاد کنیم. اختیار انتخاب دانشگاه‌ها را به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دادیم تا معرفی کنند، اما حمایت و تأمین این آزمایشگاه‌ها از محل اعتبارات معاونت علمی انجام خواهد شد.
بهرامی اضافه کرد: علاوه بر این، تلاش می‌کنیم آزمایشگاه‌های پژوهشی کوانتوم را نیز در برخی دانشگاه‌های دارای ظرفیت بالقوه ایجاد کنیم. با توجه به محدودیت منابع، سیاست ما این نیست که اعتبارات حوزه کوانتوم را به‌طور مساوی بین همه دانشگاه‌ها توزیع کنیم، بلکه حمایت‌ها را بر دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی‌ای متمرکز می‌کنیم که ظرفیت بالفعل‌شدن دارند. این شبکه‌سازی می‌تواند نتایج خود را به سایر مراکز علمی و پژوهشی کشور نیز منتقل کند.
رئیس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان تصریح کرد: در این زمینه نیز اختیار عمل به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری داده شده تا با مشورت و هماهنگی این وزارتخانه، حمایت‌ها به شکل هدفمند اجرا شود. این بخش مربوط به زیرساخت است، اما ما سه محور اصلی داریم که شامل سیاستگذاری، توسعه نیروی انسانی، توسعه زیرساخت و در نهایت توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شود.
وی ادامه داد: وقتی سیاستگذاری و زیرساخت آماده می‌شود، نیروی انسانی باید روی این زیرساخت قرار بگیرد تا تحول‌آفرینی کند. خروجی نهایی باید ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیانی باشد که بتوانند نقش‌آفرینی مؤثر داشته باشند.
حمایت از دانش‌بنیان‌ها
بهرامی با تأکید بر اهمیت حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه کوانتوم، گفت: یکی از برنامه‌های جدی ما توسعه بازار این شرکت‌هاست. باید جریان نوآوری را از بخش‌های صنعتی به حوزه‌های اقتصادی اصلی کشور منتقل کنیم و کاربردهای فناوری کوانتوم را در صنایع مختلف به منصه ظهور برسانیم. توسعه بازار فناوری کوانتوم در بخش‌های صنعتی جزء اولویت‌های حمایتی ما برای شرکت‌های دانش‌بنیان است.
وی خاطرنشان کرد: این خلاصه‌ای از اقدامات و برنامه‌ها بود که در این فرصت کوتاه ارائه شد.
پیگیری تصویب و اجرای تقسیم کار ملی کوانتوم
رئیس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی، در ادامه سخنان خود درباره روند شکل‌گیری و پیگیری ستاد کوانتوم و برنامه‌های آتی گفت: فناوری‌های نوظهور می‌توانند دست برتر کشورها را در معادلات قدرت رقم بزنند و به محض اینکه موضوع کوانتوم در کشور مطرح شد، پیگیری‌های لازم توسط رئیس‌جمهور مرحوم جناب دکتر رئیسی آغاز شد.
وی افزود: شورای راهبری کوانتوم در دوران مرحوم رئیسی سه جلسه برگزار کرد و پس از تشکیل دولت جدید و حضور جناب دکتر افشین، معاون علمی رئیس جمهور، این پیگیری‌ها با قدرت بیشتری ادامه یافت؛ تا کنون نیز در دولت جدید سه جلسه دیگر شورای کوانتوم برگزار شده است.
بهرامی خاطر نشان کرد: در یکی از جلسات نیز شورای هماهنگی با حضور و راهبری رییس جمهور، تشکیل و در گام نخست، نظرات ستاد و دستگاه‌های اجرایی، دریافت و یک پایش انجام شد. سپس جلسه هم‌اندیشی شورای راهبری برگزار شد و بعد از آن جلسات کارشناسی تخصصی بین دبیرخانه شورا و دستگاه‌ها ادامه یافت. در ادامه، هر دستگاه برنامه‌های خود را ارائه و بررسی کرد و نهایتاً تقسیم‌کار ملی تهیه شد
وی اضافه کرد: قرار است برنامه تقسیم کار ملی برای دفتر رئیس‌جمهور ارسال و از سوی ریاست جمهور به دستگاه‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط ابلاغ شود.
رئیس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان توضیح داد: بر اساس این تقسیم‌کار ملی که مورد وفاق اعضا است، هر وزارتخانه باید نقشه‌راه عملیاتی خود را برای وظایف پذیرفته‌شده تهیه کند و به شورا ارائه دهد تا در شورای راهبری تصویب شود. سپس بر اساس آن نقشه‌راه، باید بودجه و منابع، ظرفیت‌های سازمانی و سایر ابزارهای لازم تخصیص یابد.
وی با بیان پیگیری برای تأمین منابع، گفت: ما از طریق سازمان برنامه تلاش می‌کنیم منابع پایدار برای این حوزه فراهم شود؛ همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردم، کوانتوم در بند ت ماده ۹۹ برنامه هفتم به‌عنوان یکی از ۶ اولویت تعیین شده و دولت مکلف به حمایت از آن است.
برنامه‌های آموزشی برای تربیت نیروی انسانی
بهرامی درباره برنامه‌های آموزشی و تامین نیروی انسانی تاکید کرد: یکی از برنامه‌های جدی ما، همکاری با وزارت علوم برای ایجاد گرایش‌های کوانتومی در مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری و طراحی زیرشاخه‌های تخصصی در محاسبات، ارتباطات و سایر زمینه‌های مرتبط است. این رشته‌ها بین‌رشته‌ای هستند و دانشگاه‌ها بر اساس ابلاغ وزارت علوم می‌توانند آن‌ها را ایجاد کنند.
وی افزود: وقتی گرایش‌های تحصیلات تکمیلی شکل بگیرد، دانشجویان در مقاطع پایین‌تر نیز به این حوزه علاقه‌مند شده و مسیر پژوهش و انتخاب شغلی خود را به سمت کاربردها و بازارهای آینده هدایت می‌کنند؛ این فرایند خود به توسعه نیروی انسانی و شکل‌گیری بازار کاربردی فناوری کمک می‌کند.
بهرامی گفت: ما در تلاشیم جریان فناوری کوانتوم را وارد بخش‌های صنعتی و اقتصادی کشور کنیم تا نه‌تنها نیروی انسانی رشد کند، بلکه شرکت‌های دانش‌بنیان و زنجیره ارزش ملی از این فناوری منتفع شوند.
بهرامی در بخش دیگری از سخنان خود به وضعیت اعتبارات حوزه کوانتوم اشاره کرد و گفت: حساسیت‌ها و اولویت‌های ما با وجود برخی تغییرات، تخصیص اعتبارات و منابعی که باید از سوی دولت و نهادهای علمی به این حوزه اختصاص می‌یافت، تحت پیگیری و تحقیق قرار می‌گیرد. ولی با وجود منابع محدود، کشورهای رقیب در حوزه کوانتوم ده‌ها میلیون تا میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری می‌کنند، اما ما خوشبختانه به عنصر انسانی و نخبگان ایرانی تکیه داریم که می‌تواند بخشی از محدودیت‌های مالی را جبران کند.
وی با تاکید بر اینکه برای سرمایه گذاری در حوزه زیر ساخت‌های کوانتوم ما اقدام به شناسایی دانشگاه‌های دارای ظرفیت کردیم، یادآور شد: یکی از اهداف تقسیم‌کار ملی رسیدن به خروجی‌های مشخص و کاربردی است و خوشبختانه بیش از ۹۹ درصد در مسیر تحقق این هدف پیش رفته‌ایم.
وی خاطرنشان کرد: در این راستا در فاز اول در ۹ دانشگاه همچون صنعتی شریف، تهران، اصفهان، شیراز، علم و صنعت اقدام به ایجاد آزمایشگاه‌های پژوهشی در حوزه کوانتوم کرده‌ایم.
انتهای پیام