به گزارش ایرنا، ایرانیان گذشته رسم و هنر و آیین و شغلهای متفاوتی تعریف و نسل به به نسل چرخاندهاند و تفکر در مورد هر کدامشان قصه هوشمندی و درایت گذشتگانمان را روایت میکند. ایرانیان هنرمند فرش دستبافی خلق میکردند که در کنار چشم نوازی رنگها و انتقال طراوت زندگی به بیننده با اعداد و ارقام و نقشه راهی همراه بود که آوازه فرش ایرانی را جهانی میکرد.
سپس همین ایرانیان هنرمند، با ذکاوت خود و البته ارزش قائل بودن برای دستبافتهها جراحی بر پیکر زخم خورده قالی را شروع کردند.
اوایل شاید به وصله پینه کردنهای جزئی ختم میشد، اما بعدترها با هنرمندی افرادی همچون استاد جواد زعفرانچی این جراحی شکل منسجمتر و دقیقتری به خود گرفت و به یک کار تخصصی تبدیل شد.
گذشتگان تکههای خراب شده فرش را در حقیقت طبق نقشه و رنگ فرش دوباره میبافتند و بعد از اتمام کار فرشی سالم تحویل داده میشد که در کنار هنرمندی و ظرافت این اقدام نشان میدهد گذشتگان تا چه حد برای کار هنری ارزش قائل بودند و وسایل را به راحتی از چرخه مصرف خارج نمیکردند.
احترام ایرانیان باستان به طبیعت را از همین ابداعها میتوان به خوبی درک کرد، چراکه آنها از وسیلهها و لوازم به درستی استفاده و بعد از تخریب اصلاح انجام میدادند که اصراف نکنند و از وسیله خلق شده با اقلام طبیعی بیشترین استفاده را داشته باشند.
شغل رفوگری چرخید و چرخید تا به امروز رسیده است، روزگاری رفوگری در استان مرکزی به عنوان استانی پررونق در زمینه فرش دستباف اوقات خوشی داشت، اما امروز این شغل کمرنگ شده است و شاید اگر گذشتگان ما با آن تفکر امروز میزیستند برای بروزرسانی این شغل، حمایت از فرش دستباف و ترمیم بافته شدههای قبلی چاره سازی میکردند که هم شغل و هم هنر در کنار هم حفظ شوند.
بازار اراک که در جای جای آن ردپای فرش دستباف دیده میشود و هنوز هم حجرههای فرشفروشی رونق خودشان را دارند مامن تعدادی از رفوگران چیره دست و البته قدیمی است که روزگار گذشته کار و بارشان رونق بیشتری داشت.
استاد رفوگر "باقر روزبهانی" که حدود 56 سال در سرای نوذری بازار اراک روزگار رفوگری را میگذراند حدود 70 سال سن دارد و میگوید: 12 سال از استادان این حرفه آموختم و توانستم استاد شوم، روزگاری کار رفوگری فرش دستباف رونق داشت، اما امروز حتی رفوگری هم به سمت فرش ماشینی رفته است.
وی که با ذوق و سلیقه حجره سنتی خود را کاملا سنتی چیدمان کرده است با همان شور و شعف از مراحل رفوگری فرش میگوید و اینکه چطور نخ به نخ تار و پود فرش اصلاح میشود و در نهایت قابی از یک فرش دستباف اصلاح شده مقابلمان قرار میدهد که نمیتوانی تشخیص بدهی کدام قسمت فرش اصلاح شده که این دقت و چیرهدستی استاد را نشان میدهد.
استاد رفوگر ادامه میدهد: رونق کار هنوز هم برای چند نفری که سالها در همین بازار مشغول به کار هستیم بد نیست، اما متاسفانه نسل جوان به دلیل نامعلوم بودن آینده شغلی و از طرفی طولانی بودن پروسه یادگیری تمایلی به آموختن این حرفه ندارند.
استاد رفوگر "محمدخندان" نیز همینطور که مشغول به فعالیت است میگوید: از سن هفت سالگی با پدرم همراه میشدم و رفوگری پدر من را نیز ترغیب و علاقهمند به این حرفه کرد و حدود 70 سال است که رفوگری انجام میدهم.
او بیان میکند: رفوگری سراسر هنر و تخصص است، اما باید بپذیریم با این شیوه برای جوانان رغبتی ندارد چراکه آینده شغلی مشخصی ندارد و نمیتوان انتظار داشت که نسل جوان زندگی خود را صرف یادگیری این حرفه و برگزیدن شغلی با آینده نامشخص کند به همین دلیل این حرفه رونق گذشته را ندارد.
استاد نقشهکش "رضا حمیدی" که در همان سرای نوذری مستقر است و او هم حدود 60 سال به کار نقشهکشی فرش دستباف مشغول است، میگوید: کار نقشهکش و روفوگر به یکدیگر مرتبط است و روفوگر طبق نقشه فرش باید رفوگری را انجام دهد و هرچقدر که نقشه را بهتر شناسایی کند رفوگری را دقیقتر انجام میدهد به همین دلیل باید نقشهخوان متبحری باشد.
این استاد یادآور میشود که نقشهکشی به شیوه قدیمی بسیار کمرنگ و شیوههای جدیدتری جایگزین شده است، اما برای حفظ نقشههای اصیل ایرانی که برخی از این نقشهها مختص استان مرکزی است باید اقدام جدی شود و باید در نظر داشت این نقشهها صرفا حفظ یک تاریخ نیست، هرکدام از این نقشهها با تفکر خاص خود کشیده شده است و بازی فرش بافته شده طبق نقشهها، با ذهن قابل چشمپوشی نیست و در نهایت حس آرامش و زندگی را در محیط زیست مردم منتقل میکند که این تاثیر روحی روانی در محیط خانه حائز اهمیت است.
به گزارش ایرنا، رفوگری فرش دستباف با همه فلسفههای این حرفه در حال خاموشی است و قطعا نمیتوان انتظار داشت که یک جوان آینده شغلی خود را صرفا برای حفاظت از زنده نگه داشتن یک حرفه به خطر بیندازد، نیاز است رفوگری دقیقی برای حرفه رفوگری فرش به دستان مسئولین تصمیمگیرنده و البته با همکاری هنرمندان صاحب نظر این حرفه انجام که این حرفه به شیوه جدید تعریف شود.
زنده نگه داشتن این شغل در کنار حفظ بخشی از تاریخ و حفاظت از فرش دستباف یک نوع صرفهجویی است، باتوجه به اینکه فرش دستباف از تار و پود طبیعی تهیه میشود مانند فرش ماشینی با نخ پلاستیکی تاریخ مصرف ندارد و رفوگری آن به استفاده طولانیتر از یک کالا ختم میشود که این خود جلوگیری از اصراف، آموختن استفاده درست از کالا به نسل بعد و نیز حفظ یک اثر هنری است.