به گزارش خبرنگار ایلنا، کلی پرسوتی یکی از نویسندگان مجله «آرت نیوز» به تازگی گزارشی درباره جِی. اِم. وِی. ترنر، نقاش مهم اما کمتر شناخته شده، نوشته است.
گزارش اینگونه آغاز شده: جوزف ملورد ویلیام ترنر، یکی از مشهورترین هنرمندان تاریخ بریتانیاست که به‌واسطه چشم‌اندازهای نقاشی‌اش شناخته می‌شود؛ آثاری که در قرن نوزدهم، مخاطبان زمانه‌اش را با رنگ و نور افسارگسیخته خود شگفت‌زده و حتی آشفته می‌کرد.
میراث رادیکال او امروزه در قالب «جایزه ترنر»، یکی از مهم‌ترین جوایز هنری معاصر بریتانیا، زنده نگه داشته شده است. تصویر او بر اسکناس ۲۰ پوندی بریتانیا نیز چاپ شده؛ ادای احترامی شایسته به هنرمندی که در آثارش، هرچند گاه با تردید، ظهور سرمایه‌داری و قدرت روزافزون صنعت را ثبت کرده است.
امسال، در ۲۵۰مین سالگرد تولد ترنر، مؤسسات هنری در سراسر جهان به گرامی‌داشت او پرداخته‌اند.
جی.ام.و. ترنر، کولاک برف - قایق بخار دور از دهانه بندر، حدود ۱۸۴۲ مجموعه تیت بریتانیا. ویکی‌مدیا کامنز
از کارگاه‌های طراحی تا اوج آکادمی سلطنتی
ترنر، فرزند یک آرایشگر، در سال ۱۷۸۹ وارد مدرسه آکادمی سلطنتی لندن شد. او ابتدا به طراحی از مجسمه‌های کلاسیک مشغول شد و سپس به طراحی از سوژه‌های زنده روی آورد. مهارت بالای او در طراحی که گاه زیر سایه جسارت رنگ‌گذاری آثار متأخرش پنهان می‌ماند؛ در این دوره شکل گرفت. همچنین مدتی در آتلیه‌های معماران مختلف کار کرد تا تکنیک‌های خود را صیقل دهد.
نخستین موفقیتش در حوزه آبرنگ بود، در زمانی که این مدیوم در بریتانیا در حال رشد و تثبیت قرار داشت. تسلط بر کنترل تُنالیته و بهره‌گیری از شفافیت آبرنگ در آثاری چون صومعه جِدبرو به چشم می‌خورد، جایی که خرابه‌های یک صومعه قرون وسطایی در کنار زنان محلی مشغول به شست‌وشو به تصویر کشیده شده‌اند.
جی.ام.دبلیو. ترنر، کلیسای جدبورگ، حوالی ۱۸۳۲ موزه هنر تافت، سینسیناتی، اوهایو. عکس: تونی والش
در آن مقطع، نقاشی با رنگ روغن والاترین فرم هنری محسوب می‌شد و ترنر با اثر ماهیگیران در دریا نخستین حضورش را با هوشمندی وارد این عرصه کرد. او در این اثر با تقابل نور مهتاب و تاریکی شب، مهارتش را در نمایش حرکت امواج و درک دریای متلاطم نشان داد؛ مفهومی که تا پایان عمرش در آثارش تکرار شد.
ترنر در طول نزدیک به ۶۰ سال فعالیت هنری، بیش از ۵۰۰ تابلوی رنگ‌روغن و هزاران اثر طراحی و آبرنگ خلق کرد. در ۱۸۰۲، به عنوان جوان‌ترین عضو تاریخ آکادمی سلطنتی انتخاب شد. با وجود شهرت فراوان، تنها یک سفارش رسمی سلطنتی دریافت کرد: نبرد معروف ترافالگار.
جی.ام.دبلیو. ترنر، ماهیگیران در دریا، ۱۷۹۶ مجموعهٔ تیت، لندن. ویکی‌مدیا کامنز
ترافالگار؛ شکوه و تردید در قاب نقاشی
نبرد دریایی ترافالگار، نقطه عطفی در جنگ‌های ناپلئونی بود. ترنر در اثر عظیم خود، با انبوهی از دود، بادبان و آشوب، صحنه را به تصویر کشید. اما به دلیل تلفیق لحظات تاریخی متفاوت و غیبت نلسون، برخی منتقدان آن را غیرتاریخی خواندند. در این تابلو، ترنر با نمایش خون‌ریزی در پیش‌زمینه، پرسشی اخلاقی درباره بهای پیروزی مطرح می‌کند.
نگاهی به درون: بریتانیا از منظر طبیعت
با محدود شدن سفرهای خارجی در پی جنگ، ترنر به طبیعت بریتانیا روی آورد. مجموعه مناظر خیال‌انگیز در انگلستان و ولز، بین سال‌های ۱۸۲۷ تا ۱۸۳۸ منتشر شد و جایگاه ترنر را تثبیت کرد. یکی از درخشان‌ترین تصاویر این مجموعه، استون‌هِنج در طوفان است؛ صحنه‌ای که در آن رعد و برق، گله‌ای از گوسفندان و چوپان را در کنار سازه باستانی به لرزه می‌اندازد.
توجه به جانوران و طبیعت زنده
توجه ترنر به حیوانات که در طرح‌های آبرنگی‌اش به‌خوبی پیداست، محور نمایشگاه اخیر «پادشاهی ترنر: زیبایی، پرندگان و جانوران» در اقامتگاه سابقش در توئیکنهام است. این آثار، جلوه‌ای کمتر شناخته‌شده از دقت ترنر به دنیای زنده را آشکار می‌کنند.
ج.ام.و. ترنر، نبرد ترافالگار، ۲۱ اکتبر ۱۸۰۵، ۱۸۲۲ موزه‌های سلطنتی، گرینویچ
صنعتی‌شدن؛ هم سوژه، هم ابزار
قرن نوزدهم با انفجار صنعتی همراه بود و ترنر این تحولات را هم در موضوع و هم در ابزار کارش به کار گرفت. در تابلوی باران، بخار، سرعت – راه‌آهن بزرگ غربی، ترنر قطاری شتابان را در تقابل با خرگوشی کوچک به تصویر کشیده است. آثار او در دهه‌های اخیر به اسناد محیط‌زیستی نیز تبدیل شده‌اند؛ گرچه درباره آگاهی زیست‌محیطی ترنر هنوز اجماع وجود ندارد.
یکی از معاصران مهم ترنر، جان کانستبل بود. تفاوت میان رویکردهای این دو نقاش – عظمت انفجاری ترنر در برابر آرامش تصویری کانستبل – موضوع نمایشگاه «ترنر و کانستبل» در تیت بریتانیاست که از نوامبر برگزار می‌شود.
جی.ام.و. ترنر، استون‌هنج، ۱۸۲۷ تیت، لندن
زیبایی، مواد جدید و منتقدان خشمگین
ترنر از ترکیبات جدید و رنگ‌های صنعتی استفاده می‌کرد که با گذر زمان، برخی از آن‌ها تغییر رنگ داده‌اند. نقاشی‌هایش به دلیل جسارت بصری، مورد انتقاد محافظه‌کاران زمانه قرار گرفتند. برخی منتقدان آثارش را «دیوانگی درخشان» می‌نامیدند. اما جان راسکین، منتقد بزرگ هنری، در دفاع از او نوشت: «ترنر شهابی است در آسمان هنر؛ مسیری که همه تحسینش می‌کنند اما کسی توانایی پیروی از آن را ندارد.»
سر یک حواصیل با ماهی، ۱۸۱۵ فارنلی هال، یورکشایر، بریتانیا/بریجمن ایمیجز/اثر جی.ام.و. ترنر،
هنر، معنویت و عدم قطعیت
راسکین در اثر پنج‌جلدی نقاشان مدرن، ترنر را دارای ذهنی والا و احساساتی عمیق دانست که بیننده را از پستی جدا کرده و با خود به آفاقی بلند می‌برد. ترنر، با حذف جزییات و اجرای شل و باز، مخاطب را وارد فضای مشارکت ذهنی می‌کرد.
نمونه‌ای از این رویکرد در امواج در حال شکست در مارگیت، مطالعه‌ای برای تابلوی «راکت‌ها و نورهای آبی»، مشهود است؛ اثری که با کمترین ضربه‌ها، بیشترین انرژی را منتقل می‌کند.
آتش‌سوزی مجلس اعیان و عوام، ۱۶ اکتبر ۱۸۳۴، ۱۸۳۴–۳۵ موزه هنر کلیولند. عکس: هوارد آگریستی.
شکوه و فاجعه: کشتی برده‌ها
یکی از آثار پرحاشیه ترنر، کشتی برده است که در آن، انسان‌های زنجیرشده در دل دریا رها شده‌اند. این اثر بر اساس حادثه واقعی کشتی زونگ خلق شده و به شدت با مفهوم زیبایی و وحشت بازی می‌کند. برخی منتقدان مدرن، از جمله شاعران معاصر، ترنر را به حذف فردیت قربانیان و تقلیل تراژدی انسانی متهم کرده‌اند.
یک اثر دیگر از جی.ام.دبلیو/۱۸۳۸، نگارخانه ملی، لندن
انتخابی سیاسی یا سکوتی تأمل برانگیز
ترنر به‌ندرت موضع سیاسی مستقیم می‌گرفت. او جهان پرتغییر قرن نوزدهم را با آثارش توصیف کرد، نه قضاوت. در تابلوی نبردناو تیمراِر به آخرین لنگرگاهش کشیده می‌شود، کشتی قهرمانِ ترافالگار با یدک‌کش بخار به سوی اسقاط‌خانه می‌رود؛ استعاره‌ای از گذار عصرها. ترنر با کنار هم نهادن تضادها، صحنه‌ای پویا و پرشکوه از تاریخ ساخت.