به گزارش خبرگزاری ایمنا، ماهواره مخابراتی «ناهید ۲» که به دست متخصصان ایرانی طراحی و ساخته شده، با هدف توسعه ارتباطات ماهواره‌ای، امروز _جمعه سوم مرداد ۱۴۰۴_ در ساعت ۸:۴۵ با پرتابگر روسی «سایوز» از پایگاه فضایی «واستوچنی» به فضا پرتاب شد. این پرتاب که پس از چند نوبت تأخیر انجام شد، بخشی از یک مأموریت چندماهواره‌ای بود که شامل ماهواره‌های یونیسفر ام -۳، ام -۴ روسیه و ۱۸ ماهواره دیگر از کشورهای مختلف از جمله ایران بود.
نکته قابل توجه در این پرتاب، درج آرم سازمان فضایی ایران روی بدنه پرتابگر سایوز بود؛ نشانه‌ای از مشارکت رسمی ایران در یک پروژه بین‌المللی فضایی. پرتابگر سایوز که پیش‌تر ماهواره‌هایی چون خیام، پارس ۱، کوثر و هدهد را نیز به فضا رسانده، بار دیگر میزبان ماهواره‌ای ایرانی بود.
یکی از چالش‌های اصلی ماهواره‌هایی که قرار است مدت‌زمان طولانی در مدار باقی بمانند، افت ارتفاع تدریجی آن‌هاست که بیشتر به‌علت گرانش زمین رخ می‌دهد، این پدیده باعث می‌شود ماهواره از مدار مطلوب خود خارج شود و در عملکرد آن اختلال ایجاد شود، در همین راستا، طراحی و به‌کارگیری سیستم‌های پیش‌رانش برای اصلاح مدار، تغییر موقعیت یا حتی پایداری وضعیت ماهواره، از الزامات فنی محسوب می‌شود.
متخصصان حوزه فضایی کشور سیستم پیش‌رانش ماهواره مخابراتی ناهید ۲ را به‌صورت بومی طراحی و ساخته بودند.
به‌گفته کارشناسان، ماهواره ناهید ۲ که قرار است مدت ۵ سال در مدار باقی بماند، به‌منظور حفظ ارتفاع و موقعیت مداری، به سیستم پیش‌رانشی مجهز شده که قادر به اصلاح ارتفاع مداری تا ۵۰ کیلومتر است.
سه نوع تراستر و انتخاب نوع مناسب برای ناهید ۲
به‌طورکلی، سه نوع تراستر (سامانه رانش) در ماهواره‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- تراسترهای گاز سرد
- تراسترهای شیمیایی گرم (مایع یا جامد)
- تراسترهای الکتریکی (یونی).
برای ماهواره مخابراتی ناهید ۲ از تراسترهای گاز گرم استفاده شده است؛ نمونه‌ای که به‌طورکامل در داخل کشور توسعه یافته و در آن از اجزای بومی مانند مخزن کامپوزیتی، شیرهای فشار بالا و تراسترهای کنترلی استفاده شده است. این قطعات پیشرفته، با توجه به حساسیت بسیار بالا و سطح فناوری پیچیده‌شان، در سطح بین‌المللی به‌راحتی در دسترس نیستند.
پوشش‌های پلیمری و چسب‌های فضایی؛ فناوری‌های پشتیبان اما حیاتی
کنار سیستم رانش، مجموعه‌ای از فناوری‌های مکمل نیز در ساخت این ماهواره به‌کار رفته است، از جمله آن‌ها می‌توان به پوشش‌ها و چسب‌های پلیمری برای عایق‌کاری حرارتی و عایق رسانا، چه درون موتور و چه در سطح خارجی ماهواره، اشاره کرد. این مواد نیز به‌طورکامل داخل کشور و توسط پژوهشگاه‌های داخلی تولید شده‌اند و بخشی از زنجیره خودکفایی فضایی ایران را تشکیل می‌دهند.
ماهواره‌ای با باتری‌های بومی
ماهواره ناهید ۲ همچنین به باتری‌هایی مجهز است که از سلول‌های لیتیوم یون ساخته‌شده در داخل کشور تولید و در فرم‌های مختلف بسته‌بندی شده‌اند. این باتری‌ها باید در طول عمر ۵ ساله ماهواره، ده‌ها هزار سیکل شارژ و دشارژ را بدون افت محسوس ظرفیت تحمل کنند؛ مسئله‌ای که نیازمند دقت بالا در طراحی و انتخاب مواد اولیه است.
ماهواره ناهید ۲ که با مأموریت مخابراتی طراحی شده، به‌عنوان یکی از نمادهای خودکفایی صنعت فضایی ایران معرفی می‌شود. ساخت داخلی سیستم‌های پیچیده‌ای مانند پیش‌رانش، مخزن گاز، عایق‌های حرارتی، چسب‌ها و باتری‌ها، نشان‌دهنده حرکت تدریجی اما استوار کشور به‌سوی تثبیت جایگاه در زنجیره فناوری‌های پیشرفته فضایی است.