به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ نشست خبری نمایشگاه «به گزارش زنان؛ آثار هنرمندان زن نوگرای ایران به روایت موزه هنرهای معاصر تهران» صبح امروز یکشنبه ۲۹ تیرماه ۱۴۰۴ در محل موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد.
در این مراسم رضا دبیری‌نژاد، رئیس موزه هنرهای معاصر تهران به همراه کیوریتور‌های نمایشگاه از جمله توکا ملکی، سجاد باغبان ماهر، افسانه کامران حضور داشتند و درباره روند شکل‌گیری، اهداف و جزئیات این نمایشگاه سخن گفتند.
در ابتدای این برنامه رضا دبیری‌نژاد درخصوص ایده این نمایشگاه توضیح داد: ایده این نمایشگاه از آغاز سال جاری یعنی از اواسط نمایشگاه پیکاسو آغاز شد و هسته اولیه آن را تشکیل دادیم اما متاسفانه موضوع جنگ این نمایشگاه را متوقف کرد.
وی ادامه داد: تاکیدی داشتیم که از گنجینه موضوع هنرهای معاصر بهره بگیریم و بر این اساس بود که گنجینه را بررسی کردیم. ابتدا مبنای اولیه یک و دو زن هنرمند بودند اما متوجه شدیم که آثار بسیاری از زنان داریم که هرگز همگی این آثار هرگز با هم در معرض دید مخاطبان قرار نگرفته‌اند.
رئیس موزه هنرهای معاصر گفت: بیش از ۲۷۰ اثر از زنان در گنجینه موزه را بررسی کردیم که از دل آن‌ها کیوریتور‌ها آثاری را انتخاب کردند. نام زنان کمی را در هنرهای تجسمی می‌بینیم و معمولا زنان گمنام بوده‌اند اما در دوره معاصر حضور زنان پررنگ‌تر شده و زنان نقشی اساسی‌تر داشته‌اند و نمایشگاه «به گزارش زنان» تلاشی برای بازخوانی حافظه موزه‌ای است.
دبیری‌نژاد درباره انتخاب آثار در این نمایشگاه بیان کرد: هیچ هنرمندی را حذف نکردیم و آثار ۶۵ هنرمند زن را در گنجینه داشتیم که از هر هنرمند اثری در نمایشگاه داریم. همچنین توکا ملکی را هم به عنوان رئیس افتخاری موزه در روز افتتاحیه نمایشگاه منصوب کردیم.
رئیس موزه هنرهای معاصر تهران در ادامه درباره فعالیت‌های جانبی این نمایشگاه توضیح داد: روز پنجشنبه این هفته در گالری‌های خانه هنرمندان ایران و روز جمعه در گالری‌های تهران، نمایشگاه‌هایی را با موضوع هنرمندان زن خواهیم داشت. در کنار نمایشگاه موزه هنرهای معاصر تهران نشست‌هایی را با موضوع زنان هنرمند برگزار می کنیم که مسئولیت آن را افسانه کامران برعهده خواهد داشت.
ملکی: بیش از نیمی از آثار زنان در گنجینه موزه تاکنون دیده نشده‌اند
توکا ملکی، کیوریتور نمایشگاه درخصوص نگاه پژوهشی خود به تاریخ هنر گفت: کار من بیشتر بر پایه پژوهش است و باور دارم برای نوشتن تاریخ هنر باید از مناظر مختلفی به موضوع نگاه کرد و روایت‌های گوناگونی ارائه داد. یکی از این مناظر، بدون شک جایگاه زنان در هنر است. متاسفانه به دلایل مختلف، آثار زنان در نمایشگاه‌های ایران کمتر دیده شده‌اند.
وی ادامه داد: شاید تنها نام هفت یا هشت هنرمند زن در فضای عمومی هنر ایران شنیده شده باشد اما با بررسی گنجینه موزه دریافتیم که تعداد قابل‌توجهی از آثار موجود متعلق به زنان است. در واقع، بیش از نیمی از آثار گنجینه تاکنون هیچ‌گاه در معرض دید عموم قرار نگرفته‌اند.
ملکی درباره ساختار نمایشگاه توضیح داد: در این نمایشگاه، تقسیم‌بندی مشخصی بر اساس شاخصه‌های فنی و جریان‌های اصلی هنر نوگرا صورت گرفته است. بخش نخست به پیشگامان اختصاص دارد؛ زنانی که از نخستین هنرجویان هنر نوگرای ایران بوده‌اند. قدیمی‌ترین اثر موجود در این بخش متعلق به شکوه ریاضی است.
وی افزود: بخش دوم به پرتره اختصاص دارد و به چگونگی مواجهه زنان هنرمند با مفهوم چهره‌نگاری در آثارشان می‌پردازد. بخش سوم که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است به هنر انتزاعی اختصاص دارد؛ جریانی که نام‌هایی چون بهجت صدر و منیر فرمانفرمائیان در آن شاخص‌اند. بخش چهارم به مناظر و طبیعت و بخش پنجم به جزئیات زندگی روزمره زنان هنرمند می‌پردازد.
کیوریتور نمایشگاه در پایان به سابقه شکل‌گیری گروه‌های هنری اشاره کرد و گفت: تجربه تشکیل گروه‌های هنری در میان زنان چندان گسترده نبوده و تنها معدودی از این گروه‌ها توانسته‌اند فعالیتی بلندمدت داشته باشند. در این میان، گروه دنا تنها گروهی است که تعداد زیادی از زنان هنرمند در آن فعالیت مستمر داشته‌اند که در این نمایشگاه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
کامران: پژوهش‌های مرتبط با آثار زنان ماهیتی بینارشته‌ای دارند
در ادامه نشست افسانه کامران با اشاره به روند مطالعات دانشگاهی در زمینه هنر زنان گفت: پژوهش‌هایی که درباره آثار هنرمندان زن صورت می‌گیرد معمولا ماهیتی بینارشته‌ای دارند. در سال‌های اخیر، توجه به این حوزه افزایش یافته و علاقه دانشجویان به مطالعه آثار زنان هنرمند به‌ویژه در قالب پایان‌نامه‌ها و تحقیقات دانشگاهی چشمگیر بوده است.
وی افزود: در نشست‌هایی که در قالب این نمایشگاه برگزار خواهد شد، قصد داریم به موضوعاتی چون تاریخ‌نگاری هنر زنان، هویت و بازنمایی، شیوه‌ها و رسانه‌ها، حرفه زنان هنرمند و روایت‌های آنان بپردازیم.
باغبان ماهر: ۶۰ اثر برای نخستین‌بار در معرض دید قرار می‌گیرد
سجاد باغبان ماهر، کیوریتور دیگر این نمایشگاه، درباره ابعاد اجرایی این رویداد توضیح داد: در مجموع، ۱۲۱ اثر در سالن‌های نمایشگاه ارائه شده که از این میان، حدود ۶۰ اثر تاکنون در هیچ نمایشگاهی به نمایش گذاشته نشده‌اند.
وی با اشاره به سیاست‌های اجرایی در موزه‌پردازی این نمایشگاه اظهار داشت: نوع چیدمان آثار تا حدودی رویکردی دایرة‌المعارفی دارد اما تصمیم گرفتیم بخش‌هایی از آن را به گالری‌ها واگذار کنیم تا مشارکت نهادهای مستقل هنری نیز در آن پررنگ باشد.
باغبان ماهر در پایان گفت: از گالری‌ها دعوت کردیم تا آثار زنان هنرمند فعال را به نمایش بگذارند و در نتیجه ۱۲ گالری در این پروژه مشارکت دارند. در مجموع ۱۴ رویداد و نمایشگاه در قالب این برنامه برگزار خواهد شد که هرکدام بخشی از جریان هنر زنان نوگرای معاصر را منعکس می‌کنند. هفت رویداد در خانه هنرمندان ایران و هفت رویداد دیگر در موزه هنرهای معاصر تهران برپا خواهد شد.
انتهای پیام/