به گزارش قدس خراسان، به دنبال تصمیم دولت برای سروسامان دادن به وضعیت حضور اتباع افغانستانی در ایران، مرز دوغارون این روزها شرایط پر رفت و آمدی از حضور مهاجران افغانستانی‌که این بار به سمت افغانستان در حال بازگشت هستند را تجربه می‌کند. شرایطی که از ابتدای تیرماه شلوغی این مرز را دوچندان کرده و به واسطه آن، برای نخستین بار پای والی هرات را به اردوگاه سفیدسنگ فریمان که اردوگاه پذیرش و رد اتباع افغانستانی در این شهر در طول سال‌ها میزبانی است، باز کرد.
والی هرات سحرگاه روز گذشته با هیئتی سیاسی و اقتصادی وارد مرز دوغارون شد و در ابتدای ورود خود به این معبر، مورد استقبال امیرالله شمقدری معاون امنیتی و انتظامی استانداری خراسان رضوی، حسین جمشیدی فرماندار تایباد و سایر اعضای شورای تأمین این شهرستان قرار گرفت و پس از یک جلسه گفت‌وگو با تجار ایرانی و صرف صبحانه در منطقه تجاری دوغارون، به سرعت راهی اردوگاه سفیدسنگ شد. با توجه به مدت زمان کوتاهی که والی هرات در مرز دوغارون حضور داشت و فقط با تجار ایرانی جلسه برگزار کرد این حضور در مرز، بیشتر رنگ و بوی اقتصادی پیدا کرد.
امروز هیچ مشکلی در روابط ایران و افغانستان وجود ندارد
والی هرات حین خروج از منطقه تجاری دوغارون در گفت‌وگویی کوتاه در جمع خبرنگاران گفت: «امروز شماری از هموطنان ما که در ایران بودند به کشور خود برمی‌گردند و موضوع دیگر، اجلاس اقتصادی میان دو ولایت هرات و خراسان است».
نوراحمد اسلام جار در زمینه خروج اتباع از ایران و تأثیر آن بر روابط دو کشور افزود: «امروز هیچ مشکلی در روابط ایران و افغانستان وجود ندارد».
حدود ساعت ۱۰ صبح، هیئت ایرانی و افغانستانی وارد سفیدسنگ فریمان شدند. روزهای شنبه، روز بعد از تعطیلی جمعه است و در عمل پذیرشی از شهرهای دیگر برای خروج اتباع افغانستانی در اردوگاه سفیدسنگ وجود نداشت و برخی نیز همان ابتدای صبح از اردوگاه خارج شده بودند، در نتیجه اردوگاه خلوت بود. با این حال، والی هرات ضمن بازدید از بخش‌های مختلف اردوگاه، با چند افغانستانی حاضر در آنجا به گپ و گفت پرداخت که یکی از این افراد که در حال حاضر به صورت غیرمجاز در ایران است، در مقابل والی هرات اذعان کرد: «هیچ اردوگاهی مانند اردوگاه مشهد (سفیدسنگ فریمان) نیست؛ این واقعیت و حقی است که باید گفته شود. رئیس اردوگاه برای ما به عنوان مهاجران افغانستانی ارزش بسیاری قائل بوده و پیگیر مسائل مردم است».
ما خدمات ایران در جایگاه میزبانی را نادیده نمی‌گیریم
والی هرات در این مکان نیز باوجود هماهنگی‌های به عمل آمده، گفت‌وگویی با خبرنگاران نداشت و به جای او، رئیس نمایندگی وزارت خارجه حکومت سرپرست افغانستان در ولایت هرات با خبرنگاران صحبت کرد. محمد اسماعیل سلیم هدف از این بازدیدها را بررسی خروج مهاجران افغان از جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد و ادامه داد: به دنبال صحبت با مسئولان جمهوری اسلامی ایران در مشهد هستیم تا با همکاری این کشور مشکلات اخراج مهاجران افغانستانی را کمتر و حل کنیم.
رئیس نمایندگی وزارت خارجه حکومت سرپرست افغانستان در ولایت هرات درباره خدمات جمهوری اسلامی ایران در طول ۴۶ سال گذشته نیز گفت: در مجموع، هیئت‌های بلندپایه امارت اسلامی افغانستان که به جمهوری اسلامی ایران سفر کردند، سپاسگزاری‌های خاصی از ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران داشته‌اند، ما خدماتی را که ایران در جایگاه میزبانی برای مهاجران افغانستانی در حدود چهار دهه گذشته انجام داده نادیده نمی‌گیریم.
سلیم با بیان اینکه ما سپاسگزار حکومت و ملت جمهوری اسلامی ایران هستیم، ادامه داد: ما خواهان این هستیم زمانی که اخراج صورت می‌گیرد نیز ایران به ادامه خوبی‌هایی که در گذشته با ملت و مهاجران افغانستان داشته، بپردازد و در اخراج نیز حقوق انسانی را در نظر بگیرد تا حقوق بشر زیر پا نرود و افراد محترمانه و با عزت به وطن خود برگردانده شوند.
وی با اشاره به گزارش‌های مهاجران از روند اخراج، بیان کرد: مشکلاتی در روند اخراج وجود دارد که امید داریم در این سفر با مسئولان ذی‌ربط جمهوری اسلامی ایران در این مورد صحبت شود و راه حل‌های مناسبی برایشان پیدا کنیم.
برنامه‌ریزی برای خروج عزتمندانه
پس از آن، مدیرکل اتباع و مهاجران خارجی خراسان رضوی نیز در حاشیه بازدید والی هرات از اردوگاه سفیدسنگ گفت: با توجه به استقبال گسترده عزیزان افغانستانی برای بازگشت به کشور خود و اجرای طرح تعیین تکلیف دارندگان برگه‌های سرشماری، حجم بسیاری از اتباع افغانستانی تمایل به بازگشت به کشور خود را دارند و بسیاری از این افراد نیز به صورت خودمعرف و خودانگیخته به اردوگاه‌های ما مراجعه کردند.
جعفر سیدآبادی ادامه داد: براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته و تأکید استاندار محترم، تلاش شد در استان خراسان رضوی همه دستگاه‌های خدمت‌رسان، تشکل‌های فرهنگی و گروه‌های جهادی پای کار بیایند و بتوانند یک خروج عزتمندانه را برای این عزیزان رقم بزنند.
سهم مرز دوغارون از خروجی‌های کشور ۷۵درصد است
وی با اشاره به اینکه خروج اتباع نسبت به گذشته شدت بیشتری پیدا کرده، افزود: مسئولان افغانستان و والی محترم هرات در سفری که استاندار خراسان رضوی به نقطه صفر مرزی داشت تقاضا کردند از روند خروج اتباع در خراسان رضوی به عنوان معبر خروجی بازدیدی داشته باشند، ما هم استقبال کردیم و باتوجه به اینکه سال‌ها در کشور خود افتخار میزبانی این عزیزان را داشتیم، شرایط را فراهم کردیم تا این بازدید صورت بگیرد، چرا که جمهوری اسلامی ایران و مسئولان استان برای تکریم این عزیزان در طول این سال‌ها که با افتخار در کشور ما زندگی کردند، تلاش بسیاری داشتند.
مدیرکل اتباع و مهاجران خارجی خراسان رضوی با بیان اینکه بسیاری از این افراد در کنار مردم و ملت ما سال‌ها به خوبی زندگی کردند، گفت: امروز هم که بنا شده برای ساختن کشور خود به افغانستان مراجعه کنند این خروج یک خروج عزتمندانه باشد و ما بتوانیم در استان خراسان رضوی به عنوان الگویی در کشور، یک خروج عزتمندانه همراه با تکریم را برای آن‌ها رقم بزنیم.
سیدآبادی درباره آخرین آمار از اتباعی که تا امروز از مرز دوغارون خارج شدند، ادامه داد: مرز دوغارون مرز شلوغی است و در طول این مدت بیشترین خروجی را نیز داشته است، سهم مرز دوغارون از خروجی‌های کشور ۷۵درصد است و تا روز گذشته حدود ۶۸۵هزار نفر از این مرز خارج شدند که این آمار در قیاس با سال گذشته با کل آمار سال ۱۴۰۳ برابری می‌کند.
پیش‌بینی عبور یک‌میلیون افغانستانی از مرز محقق شد
وی با بیان اینکه این آمار نشانگر شوق بازگشت برای خود افغانستانی‌هایی است که سال‌ها در کشور ما حضور داشتند، خاطرنشان کرد: باتوجه به برنامه‌ریزی انجام شده از طریق تعیین تکلیف دارندگان برگه‌های سرشماری و همچنین استقبالی که خود عزیزان افغانستانی برای بازگشت دارند پیش‌بینی ما این بود این رقم از یک‌میلیون نفر در کل کشور عبور کند که همین اتفاق نیز افتاده و احتمال دارد روز به روز هم افزایش پیدا کند.
مدیرکل اتباع و مهاجران خارجی خراسان رضوی با اشاره به تمدید روند اخراج تا شهریور ماه گفت: با توجه به شرایط فوق‌العاده‌ای که در کشور اتفاق افتاد، ضرب‌الاجل ۱۵ تیر را به نوعی تمدید کردیم تا عزیزانی که تاکنون موفق نشده‌اند برگه خروج از کشور بگیرند تسهیلاتی توسط دفاتر خدمات و اشتغال اتباع خارجی برایشان فراهم شود که در یک نوبت‌بندی مناسب بتوانند از کشور خارج شوند.
ضرب‌الاجل تشویقی
سیدآبادی درباره نگرانی اتباع مجاز در بحث بازگشایی مدارس نیز گفت: بر اساس تفاهمی که میان مرکز اتباع وزارت کشور و وزارت آموزش و پرورش صورت گرفته، ابلاغیه‌ای از سوی مرکز برای ما ارسال شده و ما نیز دستورالعمل خود را به دفاتر خدمات اشتغال اتباع خارجی ارسال کردیم، اتباعی که مجاز هستند، با برگه‌های حمایت تحصیلی به مدارس معرفی می‌شوند. این برگه‌ها در داخل دفاتر ما تهیه شده و در اختیار عزیزان قرار می‌گیرد تا بتوانند ثبت‌نام خود را در مدارس همچون سال‌های گذشته به‌خوبی انجام دهند.
وی همچنین درباره افرادی که به دنبال بازگشت قانونمند به ایران هستند افزود: ضرب‌الاجلی که اعلام کردیم برای این بوده مشوقی برای بازگشت قانونمند عزیزان افغانستانی باشد تا اگر این بزرگواران در موعد مقرر و در زمان‌بندی مشخص از کشور خارج شدند، بتوانند از تسهیلات بازگشت بهره‌مند شوند، لذا براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته پس از اینکه این عزیزان از کشور خارج شدند بر مبنای نیازمندی‌ها و ملاحظاتی که وجود دارد بخشی از این عزیزان می‌توانند طبق فرایندهای قانونی برای کار و اشتغال به کشور ما برگردند.
ضرورت ایجاد مسکن و شغل پایدار برای وطنداران بازگشته به وطن
خواهی نخواهی میزبانی نزدیک به ۵۰ ساله ایرانی‌ها از برادران و خواهران افغانستانی با شرایطی که تاکنون وجود داشته، رو به پایان است و از این به بعد تحت ضوابط و قوانین خاصی این افراد می‌توانند در ایران حضور داشته باشند. نکته مغفول مانده در این وضعیت آنجاست همان‌طور که ایران در تلاش است اتباع افغانستانی را عزتمندانه راهی دیار خود کند، دولت افغانستان نیز باید تلاش خود را برای ایجاد شغل پایدار و مسکن برای حفظ این نیروی انسانی انجام دهد تا این افراد بتوانند زندگی خود را در شهر و دیار خود تشکیل داده و دوباره مجبور به مهاجرت نشوند.
مرز دوغارون در حال حاضر به عنوان یک نقطه حساس در تحولات ایران و افغانستان عمل می‌کند و بازگشت افغانستانی‌ها به کشور خود، نشان‌دهنده یک تغییر بزرگ در وضعیت اجتماعی و اقتصادی منطقه بوده که نیازمند توجه و برنامه‌ریزی مناسب از سوی مسئولان و نهادهای مرتبط در دو کشور است تا شرایط ثبات سیاسی و اقتصادی و همچنین نیروی انسانی و کار در منطقه دچار چالش نشود.
همچنین عصر روز گذشته رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در استان خراسان رضوی و رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه حکومت سرپرست افغانستان در هرات طی نشستی خبری اهداف این سفر را تشریح کردند.