به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خرم‌آباد، اعظم روانشاد روز سه‌شنبه در آیین «قلم برای قلم»؛ پاسداشت نویسنده پیشکسوت لرستانی «محمدرضا رشیدی» که به مناسبت هفته قلم در تالار شهید آوینی برگزار شد با اشاره به اینکه این برنامه در ادامه سلسله برنامه‌های فرهنگی و هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان به پاس قدردانی از زحماتی یکی از نویسندگان و پیشکسوتان استان تدارک دیده شده است، افزود: «محمدرضا رشیدی» نویسنده آثاری همچون «تاریخ ایل بیرانوند»، «فرهنگ رشید» و «جغرافیای کاربردی فرهنگی آبادی‌های بیران و باجول» است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان افزود: این کتاب‌ها که اغلب در حوزه تبارشناسی تالیف شده‌اند، از اهمیت ویژه‌ای در شناخت ریشه‌ها، پیشینه‌ها و ساختارهای خویشاوندی جوامع انسانی برخودارند.
روانشاد با بیان اینکه این آثار با بررسی دقیق منابع تاریخی، شفاهی و اسناد مکتوب به پژوهشگران و علاقه‌مندان امکان می‌دهند تا سیر تحول اجتماعی، فرهنگی و هویتی گروه‌ها و خانواده‌ها را بهتر درک کنند، افزود: انتشار کتاب‌هایی در این حوزه موجب حفظ میراث معنوی و فرهنگی اقوام مختلف شده و پلی میان گذشته و حال ایجاد می‌کند تا هویت جمعی جوامع مستحکم‌تر شود.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به ضرورت تجلیل از اهالی قلم گفت: این امر از رسالت‌های اصلی و مهم این اداره کل است و گرامی‌داشت پیشکسوتان و اهالی فرهنگ در واقع احترام گذاشتن به فرهنگ خودمان است و این حداقل کاری است که ما برای قدردانی از زحمات این اساتید انجام می‌دهیم.
روانشاد با بیان اینکه انسان در جغرافیای دنیا عمر محدودی دارد؛ افزود: یکی از عواملی که نام او را ماندگار می‌کند، تالیف آثار ارزشمند است.
وی ادامه داد: شاید در نگاه اول تالیف؛ در کسوت یک جلد و چند ورق جلوه کند؛ اما وقتی به عمق پدید آمدن یک اثر می‌نگریم می‌بینیم بخشی از عمر مولف با چه مشقت‌هایی همراه بوده آنجا که تنظیم اندیشه و تبدیل به ایده و سپس انتشار کتاب چه رنج‌هایی را همراه داشته است.
وی اظهار امیدواری کرد: در سایه آموزه‌های ماندگار عاشورا و با تاسی از سیره روشن‌فطرت سیدالشهدا (ع) در مسیر خدمت به مردم عزیز کشور و استان، تقویت وحدت و انسجام ملی و حفظ استقلال و عزت ایران گام‌هایی استوارتر و الهام‌بخش و ماندگار برداریم.
آثار «محمدرضا رشیدی» هویت و فرهنگ ایل بیرانوند را مستند کرد
رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی غرب کشور با اشاره به هویت‌بخشی آثار «رشیدی» به ایل بزرگ بیرانوند و جامعه لک‌زبان، جایگاه علمی و تلاش‌های شخصی او را ستود و افزود: «محمدرضا رشیدی» عمر خود را صرف پژوهش و تحقیق درباره تاریخ، فرهنگ و زبان مردم لرستان کرده و باوجود مشکلات محیطی و نبود حمایت کافی، با پشتکار فردی و علاقه ذاتی به دانش توانسته آثار علمی ارزشمندی خلق کند.
رئیس انجمن ایرانی تاریخ گفت: کتاب چهار جلدی «تاریخ ایل بیرانوند» یکی از دستاوردهای مهم رشیدی است که با استخراج خاطرات و روایات شفاهی از ۷۰۰ نفر از بزرگان ایل و جمع‌آوری اسناد مکتوب، هویتی جامع از این ایل ارائه شده است.
رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی غرب کشور از دیگر آثار ماندگار رشیدی، فرهنگ دوجلدی زبان لکی دانست و افزود: این اثر با صرف ۱۰ سال تلاش، دِین خود را به جامعه لک‌زبان ادا کرده و به‌عنوان اولین اثر تطبیقی در کشور در حوزه زبان لکی مطرح شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه ادامه داد: تالیف جغرافیای فرهنگی و کاربردی آبادی‌های بیران و باجول جایگاه ویژه‌ای در مطالعات بومی منطقه پیدا کرده است.
بهرامی سه ویژگی شخصیتی رشیدی را شامل اخلاق خوش و مهربانی، خودساختگی و باورمندی به تلاش و کار علمی را عامل موفقیت و تأثیرگذاری او دانست و تاکید کرد: استاد رشیدی بدون تحصیلات رسمی عالی؛ ولی با دانش و تجربه میدانی، الگویی برای پژوهشگران و سرفصل الهام‌بخشی برای جامعه علمی لرستان است.
بهرامی از حمایت‌های اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان لرستان و همه دست‌اندرکاران برگزاری آیین تقدیر کرد و ضمن آرزوی سلامتی برای وی و تداوم فعالیت‌های پژوهشی او را خواستار شد و بر ضرورت حفظ و گسترش میراث علمی این پژوهشگر لرستانی تاکید کرد.
پاسداشت «محمدرضا رشیدی»؛ فراخوانی برای نهضت تاریخ‌نگاری نوین در لرستان
عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان و یکی از همکاران نگارش تاریخ ایل بیرانوند در این مراسم با اشاره به جایگاه این اثر در اعتلای مطالعات مردم‌شناسی و تاریخی منطقه لرستان، از لزوم ادامه نهضتی علمی برای بازخوانی و ثبت دقیق تاریخ و فرهنگ ایلات لر یاد کرد.
فیروز آزادی گفت: کتاب چهارجلدی «تاریخ ایل بیرانوند» حاصل بیش از ۲۵ سال تلاش گروهی نویسندگان، محققان و به ویژه زحمات بی‌دریغ محمدرضا رشیدی بوده است.
وی با بیان اینکه انجام کار پژوهشی جمعی در ایران به ویژه در عرصه فرهنگ و تاریخ بسیار دشوار است، افزود: ما سعی کردیم با استفاده از متدهای دانشگاهی به پرسش‌های اصلی تاریخ ایل بیرانوند در محدوده هزار تا ۱۳۲۰ پاسخ بدهیم و ساختاری دانشگاهی برای این مجموعه فراهم کنیم.
آزادی با اشاره به حضور شخصیت‌هایی چون مرحوم مجتبی مقدسی و دیگر همکاران، گردآوری اسناد و تنظیم نصت‌نامه‌ها را جزو دشوارترین بخش‌های کار دانست که چندین بار بازنویسی و اصلاح شدند و تاکید کرد: اگر امروز اثر ارزشمندی درباره ایل بیرانوند داریم، حاصل کار عالمانه و مصاحبه‌های میدانی و دقت گروه پژوهشی و راهنمایی بزرگان از جمله آقای رشیدی است.
این استاد دانشگاه با ابراز خرسندی از اینکه این اثر جامع می‌تواند راهگشای پژوهش‌های جدید درباره ایلات لر و فرهنگ لرستان باشد، از کمبود توجه پژوهشگران به تاریخ معاصر ایل‌ها انتقاد و گفت: این کتاب مقدمه‌ای برای آثار بعدی و پایه‌ای برای ادامه مسیر پژوهشی به همت نسل‌های آینده است.
وی با اشاره به جلد چهارم کتاب و پرداختن به روابط بیرانوند با سایر ایلات و قومیت‌های غرب ایران را گامی تازه دانست و افزود: امیدوارم این نهضت تاریخ‌نگاری در لرستان گسترش یابد و پژوهشگران با استفاده از چارچوب و پیشینه فراهم‌شده به اصلاح و تکمیل تاریخ ایل‌ها بپردازند.
آزادی با بیان دغدغه‌هایی در مورد عکس‌ها و اسناد کتاب یادآور شد: انتخاب تصاویر صرفاً بر اساس امکانات موجود بوده و نباید مبنای قضاوت اهمیت افراد باشد و معتقدم مشارکت خوانندگان و نقد و نظر آن‌ها موجب اصلاح و پویایی اثر خواهد بود.
این پژوهشگر لرستانی از همکاری و نقش‌آفرینی همه شخصیت‌ها و پژوهشگران حاضر در نگارش این اثر تقدیر کرد و گفت: جلدهای بعدی کتاب با اصلاحات و تکمیل مستندات محتوایی منتشر خواهند شد تا پژوهشگران بتوانند شناخت علمی و تاریخی دقیق‌تری از ایل بیرانوند و تاریخ لرستان به دست آورند.
لزوم بهره‌گیری از تجربیات بزرگان فرهنگ و ادب لرستان
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد نیز در این جلسه با اشاره به نقش بی‌بدیل «محمدرضا رشیدی» در اعتلای فرهنگ و دانش بومی، از تواضع و تلاش‌های وی تقدیر کرد.
مسعود سپه‌وندی گفت: آثار ارزشمند استاد رشیدی در حوزه‌های مختلف، به علت تواضع و دوری ایشان از هیاهوی غیرعلمی، کمتر از آنچه باید شناخته شده اما عمیقاً بر فرهنگ لرستان اثرگذار بوده است.
وی گفت: جناب «رشیدی» از معدود کسانی هستند که همچون گوهرهای ناشناخته در گوشه‌ای بدون خودنمایی، کارهای مهمی را سامان داده است.
سپه‌وندی با استناد به اشعار بزرگان ادب فارسی، تاکید کرد: که نفع علمی و معنوی رشیدی به جامعه می‌رسد و باید بیش از پیش قدردان وی بود.
وی خطاب به جوانان لرستانی، «محمدرضا رشیدی» را الگوی ادب و دانش دانست و بر بهره‌گیری از تجربیات ارزشمند بزرگان فرهنگ و ادب لرستان تأکید کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد لرستان ابراز امیدواری کرد که ادامه‌دهنده راه استادانی چون رشیدی و ترویج‌دهنده ارزش‌های علمی و فرهنگی بومی استان باشیم.
به گزارش ایبنا؛ در این مراسم سیدیدالله ستوده مدیرمسئول انتشارات شاپورخواست و ناشر آثار محمدرضا رشیدی نیز در سخنانی با اشاره به روند آشنایی خود و چاپ و نشر این آثار بر لزوم حمایت از این آثار تاکید کرد. در این مراسم برخی از افراد شرکت‌کننده از ایل بیرانوند نسبت به خرید و حمایت از آثار «محمدرضا رشیدی» از انتشارات شاپورخواست اعلام آمادگی کردند و در پایان از آثار وی رونمایی و تجلیل به عمل آمد.
محمدرضا رشیدی متولد ۱۳۲۵ است که سال‌ها در حوزه تاریخ و فرهنگ لرستان پژوهش‌های مختلفی انجام داده و تا کنون کتاب‌های فرهنگ رشید (مقایسه زبان باستان با زبان لکی همگون استان‌های غرب و جنوب غربی) (لرستان، کرمانشاهان، ایلام) ۲ جلدی، جغرافیای کاربردی - فرهنگی آبادی‌های بیران و باجول لرستان و تاریخ ایل بیرانوند تحولات سیاسی، اجتماعی این ایل از آغاز تا سقوط پهلوی در دوره ۳ جلدی را با بیش از ۲۵ سال تحقیق و پژوهش به رشته تحریر درآورده است و جلد چهارم این مجموعه نیز در دست چاپ است.
این کتاب تلاشی است که یک تک‌نگاری ژرف از تاریخ حیات ایلی لرستان و یکی از ایلات بزرگ این خطه به عمل آمده و نمونه مناسبی از اهتمام برای ثبت و ضبط و گردآوری آگاهی‌های جامعه ایلی به شمار می‌رود و دستمایه‌ای ارجمند برای تحقیقات و پژوهش‌های لرستان‌شناسی است.
∎