گروه اقتصادی: وحید شقاقی شهری، اقتصاددان، با اشاره به تورم های اخیر در برخی کالاهای اساسی، با تاکید بر اینکه اقتصاد ایران درگیر ساختارهای رانتی، غیررقابتی و غیرشفاف است، گفت: این وضعیت هم تولید را زمین‌گیر کرده و هم تورم در کالاهای اساسی را تشدید کرده است. او با انتقاد از سیاست‌های دستوری و روزمرگی دولت، ادامه داد: در اقتصادی که بهره وری پایین است و فضای رقابتی وجود ندارد، نه تنها تولیدکننده متضرر است، بلکه مصرف کننده هم از سیاست‌های دولت بی‌نصیب می‌ماند؛ تنها دلال ها و واسطه ها سود می برند.
ضعف بهره‌وری و جهش‌های ارزی، قیمت کالاها را افزایشی کرده‌اند
وحید شقاقی شهری، اقتصاددان در گفت و گو با جماران، ضمن اشاره به تورم های اخیر در برخی کالاهای اساسی با بیان اینکه اقتصاد ایران در زنجیره تولید تا توزیع با مشکلات ساختاری مواجه است، اظهارداشت: نظام رقابتی در صنعت حاکم نیست و زیست در یک اقتصاد رانتی نفتی غیررقابتی موجب شده به دلیل ضعف نظام بهره وری، مکرر هزینه های تولیدی افزایش یابد. از طرف دیگر، جهش های ارزی نیز موجب شده هزینه واردات مواد اولیه و واسطه نیز روندی افزایشی داشته باشد. در این شرایط، وقتی نااطمینانی‌های اقتصادی نیز تشدید می شود، سوءاستفاده نیز مزید بر علت شده و قیمت کالاها و محصولات نهایی روند افزایشی به خود می‌گیرند.
زنجیره توزیع شفاف نیست؛ احتکار در شرایط بحرانی شدت می‌گیرد
وی با بیان اینکه از آنجا که زنجیره توزیع نیز شفاف نیست، لذا پدیده احتکار هم در شرایط ویژه رخ می دهد و این عوامل دست به دست می دهند تا به ویژه در شرایط بحرانی، قیمت ها از تعادل بازاری خارج می‌شوند و افزایش شدید پیدا می کنند، تاکید کرد: قیمت‌گذاری های دستوری نیز صرفا به تولیدکنندگان آسیب می رساند، در حالیکه سود نصیب دلال ها و واسطه ها می شود و مصرف کنندگان نهایی نیز هیچ اثری از سیاست قیمت گذاری‌های دستوری ملاحظه نمی کنند، جز اینکه تولیدکننده متضرر می شود و دلال متنفع.
اقتصاد دستوری و شبه‌دولتی با قحطی، احتکار و فساد همراه است
دولت درگیر روزمرگی است و عزم اصلاحات ساختاری دیده نمی‌شود
اقتصاد ایران نیازمند تصمیمات سخت برای حذف قیمت‌گذاری‌های دستوری است
این استاد اقتصاد به ریشه‌های بنیادین معضلات اقتصادی کشور پرداخت و یادآور شد: در اقتصادی که بازار حاکم نیست و قیمت گذاری دستوری است و تولید در شرایط رقابتی وجود ندارد، چنین اقتصادی همواره با پدیده افزایش هزینه تولید، کاهش کیفیت و رانت گریبانگیر است. متاسفانه اقتصاد ایران نیازمند تصمیمات سخت در جهت حذف قیمت‌گذاری های دستوری و ایجاد فضای رقابتی است. با این حال، دولت درگیر روزمرگی است و فرصت و عزم جهت این اصلاحات ساختاری و نهادی مشاهده نمی شود. بدیهی است یک اقتصاد دستوری و انحصاری و شبه دولتی و دولتی با قحطی های موقتی و احتکار و فساد مواجه خواهد بود.
هشدار درباره پیامدهای فعال شدن مکانیسم ماشه
شقاقی شهری همچنین در خصوص وضعیت بین‌المللی و تهدیدهای ناشی از بازگشت تحریم‌ها هشدار داد و گفت: در مجموع، چنانچه مکانیسم ماشه فعال شود باید پذیرفت تحریم‌های اقتصادی رسمیت بین‌المللی می یابد و بهانه به دست برخی کشورهای اروپا و آمریکا خواهد افتاد تا دامنه و گستره تحریمی را شدت ببخشند و شرایط سخت تر خواهد شد.
رانت ارزی باید کاهش یابد و بخش خصوصی مجال حضور در اقتصاد پیدا کند
او با تاکید بر ضرورت تغییر رویکرد در سیاست‌گذاری های اقتصادی دولت، توضیح داد: دولت سیاست روشنی برای اصلاحات ساختاری و نهادی ارائه نداده و همچنان درگیر روزمرگی است، در حالی که تحریم های اقتصادی از یک طرف و تشدید بحران های متعدد از جمله آب و فرونشست زمین و ریزگردها و وضعیت صندوق های بازنشستگی و بحران انرژی از سوی دیگر اقتضا می کند دولت دست به تصمیمات سخت بزند، به‌طوری که فضای اقتصاد کلان را برای حضور بخش خصوصی مهیا سازد و محیط رقابت و کسب وکار را احیاء کند و هزینه‌های تولید را کاهش دهد. دولت باید از قیمت‌گذاری‌های دستوری دست بکشد و رانت نظام ارزی را کاهش دهد.
تداوم وضعیت فعلی رکود تورمی را تشدید می‌کند
شقاقی شهری اضافه کرد: در حال حاضر تولید صرفا با اخذ رانت دوام دارد، به طوری که واردات با ارز توافقی و فروش با ارز آزاد موجب شده دست و پا شکسته تولید پیش برود، ولی قطعا این وضعیت معیوب دوام نخواهد داشت. هنوز دولت و تیم اقتصادی دولت دست به اصلاحات ساختاری و نهادی نزده اند و درگیر روزمرگی هستند که بسیار خطرناک است. هیچ گونه برنامه تحول رفاهی و حمایتی در کنار اصلاحات ساختاری در بخش انرژی و حمایت جدی از بخش خصوصی واقعی مشاهده نمی شود و درگیر یک اقتصاد شبه دولتی رانتی نفتی غیررقابتی هستیم که صرفا بر رانت ارزی استوار است. تداوم این وضعیت غیرممکن است و به رکود تورمی موجود دامن خواهد زد.