به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، در روزهای اخیر نشستی در ابوظبی پایتخت امارات بین رهبران سیاسی دو کشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان با هدف پایان دادن درگیری چهار دهه‌ای دو کشور انجام شد و گمانه‌زنی‌هایی در خصوص توافق بر سر کلیات کریدور جعلی زنگزور بین دو کشور به دست آمده است. اگرچه هنوز هیچ یک از طرفین به صورت رسمی این موضوع را تایید نکرده‌اند، اما برخی منابع مدعی توافق دو کشور در این زمینه هستند.
بیشتر بخوانید:
جمهوری آذربایجان انگیزه‌های پنهانی برای ایجاد کریدور جعلی زنگزور دارد/ لزوم افزایش بازدارندگی ارمنستان در برابر باکو
در این رویداد غیرمنتظره که ابهامات زیادی در خصوص زمان و مکان برگزاری آن وجود دارد، نیکول پاشینیان -نخست وزیر ارمنستان- و الهام علی‌اف -رئیس جمهور آذربایجان- روز پنجشنبه پس از ماه‌ها تلاش در ابوظبی با یکدیگر دیدار کردند و مذاکراتی برای دستیابی به یک توافق نهایی صلح انجام دادند.
برخی رسانه‌های بین المللی مدعی هستند که دولت ترامپ تلاش‌های زیادی برای تحمیل این توافق به ویژه به طرف ارمنستانی انجام داده تا از آن به عنوان یک دستاورد در حوزه سیاست خارجی استفاده کرده و در عین حال نفوذ برخی بازیگران موثر از جمله ایران و روسیه را در این منطقه کاهش دهد. گفته می‌شود که دو کشور ارمنستان و آذربایجان پذیرفته‌اند که این مذاکرات دوجانبه ادامه یابد و حتی برخی طرف‌ها از احتمال برگزاری دور بعدی در آمریکا خبر داده‌اند.
تلاش برای حذف روسیه و ایران از قفقاز
یکی از مهمترین نکات این نشست غیبت و بی‌اطلاعی بازیگران ذینفع در قفقاز بود. منطقه قفقاز جنوبی از دیرباز در حوزه نفوذ روسیه قرار داشته و کشورهای غربی با همراهی برخی بازیگران منطقه‌ای تلاش زیادی برای قطع دسترسی روسیه در این منطقه انجام داده‌اند. البته از این واقعیت نیز نباید صرف نظر کرد که روسیه پس از آغاز جنگ اوکراین به دلیل اختصاص دادن اولویت اصلی خود به پیروزی در این جنگ، تقریبا به طور کلی از تحولات قفقاز غافل شد و به تعهدات خود در قبال ارمنستان توجهی نکرد؛ موضوعی که به اعتقاد گروهی از کارشناسان نقش اساس در تضعیف و شکست ایروان در جنگ دوم قره‌باغ داشت.
جمهوری اسلامی ایران نیز در این مدت تلاش‌های زیادی برای ایجاد صلح بین طرفین انجام داد اما به نظر می‌رسد طرف آذربایجانی بدون توجه به حسن نیت تهران و کمک‌هایی که در گذشته از ایران دریافت کرده بود، با تحریک برخی بازیگران خارجی نیات خود را در این منطقه پیش می‌برد. یکی از مهمترین نقاط اختلاف بین ایران و جمهوری آذربایجان، تلاش برای ایجاد کریدور جعلی زنگزور بود که کارشناس منطقه این طرح را در راستای جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای باکو و آنکارا ارزیابی می‌کنند.
ترکیه پیشران اصلی ایجاد کریدور جعلی زنگزور
نقش ترکیه در تحولات اخیر قفقاز و تحریک جمهوری آذربایجان غیرقابل انکار است و به اعتقاد برخی منابع در واقع ترکیه بازیگر اصلی این طرح هست و تلاش زیادی برای وارد کردن آمریکا به این موضوع انجام داده است. نکته دیگر، اشتباهات راهبردی دولت ارمنستان است و برخی بر این باورند که گرایشات غربگرایانه نخت وزیر فعلی ارمنستان راه را برای تحقق اهداف ترکیه و جمهوری آذربایجان فراهم کرده است. با این حال، به نظر می‌رسد ایجاد کریدور جعلی زنگزور در بلند مدت منافع ملی خود ارمنستان را نیز تهدید خواهد کرد و از همین رو است که کارشناسان و سیاستمداران دلسوز ارمنستانی با پذیرش چنین طرحی مخالفت می‌کنند.
گزارشات اخیر نشان می‌دهد بر اساس گفتگوهای انجام شده در ابوظبی، رهبران سیاسی دو کشور در خصوص شیوه‌های مختلف مدیریت کریدور تجاری مورد نظر بحث کرده و یکی از گزینه‌های مطرح شده شامل مدیریت و نظارت بر این کریدور از طریق شرکتی آمریکایی به عنوان طرف ثالث است که این مسئله منافع روسیه و ایران را به طور جدی تهدید خواهد کرد. گفته می‌شود از برخی امتیازات تجاری و همچنین عادی سازی روابط با ترکیه برای ترغیب نمایندگان ارمنستان برای پذیرش این طرح استفاده شده است.
جمهوری اسلامی ایران از مدت‌ها پیش ضمن مخالفت با ایجاد هرگونه تغییر ژئوپلیتیکی در منطقه تاکید کرده که حاکمیت هرگونه مسیر مواصلاتی بین جمهوری آذربایجان به نخجوان و ترکیه که از خاک ارمنستان می‌گذرد باید در اختیار ایروان باشد و این موضوع در واقع نگاهی بلندمدت به حفظ منافع ملی و امنیت ملی این کشور با توجه به شناخت از سایر بازیگران است؛ موضوعی که به نظر می‌رسد خود دولت ارمنستان هنوز خطرات آن را جدی نگرفته است.
محاصره ژئوپلیتیکی، ژئواکونومیکی و ترانزیتی ایران
علاوه بر این، بدیهی است که اجرای چنین سناریویی ارمنستان را از روسیه و حتی ایران دور خواهد کرد و در مقابل پای آمریکا و ناتو را به منطقه باز خواهد کرد که خطری جدی برای تهران و مسکو محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد برخی تحولات اخیر بین روسیه و آذربایجان نیز برای زمینه سازی اهداف باکو بوده است. در هفته‌های اخیر جمهوری آذربایجان پس از تعطیل کردن دفتر اسپوتنیک روسیه در باکو و دستگیری شهروندان روسیه زمینه را برای بی‌توجهی هر چه بیشتر روسیه از یک طرف انجام داد و در طرف دیگر، نخست وزیر ارمنستان همزمان با جنگ 12 روزه ایران با رژیم صهیونیستی دیداری با مقامات ترکیه انجام داد که احتمالا بی‌ارتباط با تحولات اخیر نبوده است.
کارشناسان از مدت‌ها پیش هشدار داده‌اند که ایجاد کریدور جعلی زنگزور به آن شکل که مد نظر ترکیه و جمهوری آذربایجان است، ایران را در یک محاصره ژئوپلیتیکی، ژئواکونومیکی و ترانزیتی قرار می‌دهد و علاوه بر آن، ضمن باز کردن پای رژیم صهیونیستی، ناتو و دیگر دشمنان ایران به مرزهای شمالی، تهدیدات امنیتی بسیار جدی برای کشور ایجاد می‌کند. تردیدی وجود ندارد که بازیگران پشت پرده اجرای این طرح خواب‌های بسیار آشفته‌ای برای آینده قفقاز دیده‌اند که مهمترین هدف آن حذف روسیه و ایران از منطقه است.
انتهای پیام/