همشهری آنلاین-یکتافراهانی : تصویری جدید از مریخ در برابر ماست؛ دیگر خبری از بیابان‌های بی‌جان نیست، بلکه ردهایی از رودخانه‌هایی که زمانی جریان داشتند، از دل خاک سرد سیاره نمایان شده‌اند.
سیاره مریخ از دیرباز یکی از بزرگ‌ترین معماهای منظومه شمسی بوده است. این سیاره خشک و سرد، همیشه در نگاه ما بی‌روح و بی زندگی جلوه می‌کرد؛ اما دانش جدید، حقیقتی دیگر را آشکار کرده است.
بازنویسی تاریخ مریخ
تصویربرداری‌های تازه از مدار، از وجود رودخانه‌هایی به طول هزاران کیلومتر در سطح مریخ خبر می‌دهند. رودخانه‌هایی که زمانی با باران یا برف پر شده‌اند و نشان می‌دهند که مریخ، میلیون‌ها سال پیش، ممکن است اقلیمی مرطوب، زنده و حتی میزبان حیات داشته بوده باشد. این کشف، نه‌تنها تاریخ مریخ را بازنویسی می‌کند، بلکه امید دانشمندان به یافتن نشانه‌های حیات را بیش از همیشه زنده کرده است.
بیشتر بخوانید :
رودهایی که زیر خاک نفس می‌کشند
در منطقه‌ای به نام Noachis Terra، ساختارهایی کشف شده‌اند که به‌جای شیار، برجستگی‌هایی در سطح مریخ ایجاد کرده‌اند. این ساختارها که به آن‌ها کانال‌های معکوس گفته می‌شود، در واقع رسوبات باقی‌مانده از بستر رودخانه‌های باستانی‌اند. زمانی آب از این مسیرها عبور می‌کرده، مواد معدنی در آن ته‌نشین می‌شده و باگذشت زمان، خاک اطراف فرسایش‌یافته اما رسوبات مقاوم باقی‌مانده‌اند.
وقتی در مریخ باران می‌بارید
کشف این رودها تنها یک یافته زمین‌شناختی نیست؛ بلکه نشان‌دهنده وجود بارش در مریخ است. چیزی که تا پیش‌ازاین بسیاری از مدل‌های اقلیمی آن را رد می‌کردند. این یافته‌ها حاکی از آن است که درگذشته‌ای دور، مریخ چرخه آبی داشته — باران، رودخانه و احتمالاً دریاچه.
گذشته‌ای متفاوت، مریخی دیگر
پژوهشگران باور دارند این ساختارها قدمتی حدود ۳.۷ میلیارد سال دارند. یعنی زمانی که سطح مریخ هنوز پویا بوده و شرایط برای نگهداری آب مایع فراهم بوده است. کشف این بسترها در ابعادی چنین گسترده (حدود ۱۶ هزار کیلومتر) فرضیات پیشین درباره بی‌جان بودن کامل مریخ را زیر سؤال می‌برد.
آیا حیات در مریخ جریان داشته؟
آب مایع، شرط اول برای شکل‌گیری حیات است. حالا با کشف شبکه‌ای از رودخانه‌ها، این احتمال که میکروارگانیسم‌هایی باستانی زمانی در مریخ زیسته باشند، قوت گرفته است. بسیاری از دانشمندان معتقدند که این مناطق بهترین مکان‌ها برای کاوش‌های آتی در جستجوی آثار زیستی هستند.
مأموریت‌های آینده، نگاهی دوباره به مریخ
این یافته‌ها جهت‌گیری مأموریت‌های آینده ناسا و آژانس فضایی اروپا را نیز تغییر خواهد داد. اگر این مناطق روزی محل جریان رودخانه و باران بوده‌اند، شاید در دل خاک آن‌ها، نشانه‌هایی از حیات پنهان باشد. حفاری در بستر این کانال‌ها ممکن است بزرگ‌ترین کشف تاریخ بشر را رقم بزند.
کشف زندگی در اعماق خاک سرخ
اکنون مریخ دیگر تنها یک سیاره خشک و مرده نیست. رودخانه‌های فراموش‌شده‌اش از گذشته‌ای زنده، مرطوب و پیچیده خبر می‌دهند. گذشته‌ای که شاید حیات را در دل خود پنهان کرده باشد. این کشف، نقطه آغازی تازه برای نگاه ما به سیارات همسایه است؛ نگاهی که نه بر پایه ترس از سکوت، بلکه با اشتیاق کشف زندگی در اعماق خاک سرخ شکل‌گرفته است.