واشنگتن پست نوشت: چهار روز پس از آنکه دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، بهطور ناگهانی نشست رهبران جهان در کانادا را ترک کرد و خواستار «تخلیه تهران» شد ـ اقدامی که موجی از گمانهزنی درباره جنگ به راه انداخت ـ او روز جمعه اعلام کرد که هنوز به زمان بیشتری برای تصمیمگیری نیاز دارد.
به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: ترامپ گفت منتظر است ببیند «آیا مردم به خودشان میآیند یا نه». او همچنین حاضر نشد تعهدی در خصوص آتشبس بدهد، در حالی که مذاکرات همچنان در جریان است. وی در مسیر حرکت به باشگاه گلف خود در نیوجرسی برای یک گردهمایی مالی حزب، بار دیگر تهدید ناشی از برنامه هستهای ایران را یادآوری کرد، اما گفت که قصد ندارد درباره واکنش احتمالی آمریکا حرفی بزند.
با این حال، ترامپ بخش زیادی از روز جمعه را صرف منحرفکردن توجه عمومی از ایران کرد. او و تیم کاخ سفیدش در شبکههای اجتماعی درباره نیاز به تصویب لایحه «One Big Beautiful Bill» پست گذاشتند، خواستار انتصاب دادستان ویژهای برای تحقیق درباره انتخابات ۲۰۲۰ شدند، و بارها درباره اتهاماتی که وزارت دادگستری دولت بایدن علیه او مطرح کرده، نوشتند. ترامپ همچنین گفت انتظار دارد بهزودی درباره پروندهاش با دانشگاه هاروارد توافق فدرالی حاصل شود.
رقابت بر سر نفوذ در گوش ترامپ
در روزهای اخیر، موجی از لابیگری برای تأثیرگذاری بر تصمیم ترامپ پیرامون ایران به راه افتاده است. برخی منابع مطلع گفتهاند که ترامپ مثل همیشه با چهرههای برجسته با دیدگاههای متفاوت تلفنی صحبت کرده است. از یک سو، ترامپ همچنان بر این باور است که نباید اجازه داد ایران به سلاح هستهای دست یابد، و از سوی دیگر، از جنگ پرهیز میکند — موضوعی کلیدی در جنبش سیاسیاش.
او روز پنجشنبه همان کاری را کرد که در مواجهه با گزینههای دشوار همیشه انجام میدهد: زمان خرید. اعلام کرد که دو هفته برای تصمیمگیری مهلت خواهد داد.
تا اینجا، بهنظر میرسد طرفداران پرهیز از مداخله نظامی، که خواستار فرصت بیشتر برای مذاکرات دیپلماتیک هستند، توانستهاند بر او تأثیر بگذارند.
ملاقات با بَنِن و کرک
ترامپ روز پنجشنبه با استفن بنن، مشاور سابق و چهره برجسته جناح تندرو MAGA، ناهار خورد. بنن که ساعت ۱۱ صبح برنامه روزانهاش به نام War Room را نیمهتمام رها کرده بود، در ساعت اول برنامه، فشار حامیان اسرائیل برای حمله به ایران را «فریبکاری» خواند.
او و جک پوزوبیک، چهره رسانهای راستگرا، کسانی را که ترامپ را به اقدام نظامی ترغیب میکنند با فروشندههای خودروهای دستدوم مقایسه کردند که میگویند «فقط همین حالا فرصت خرید دارید!»
بعد از ناهار، کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، بیانیهای را خواند که به گفته او مستقیماً از سوی رئیسجمهور نوشته شده بود: «با توجه به احتمال قابل توجه مذاکراتی که ممکن است بهزودی با ایران شکل بگیرد یا نگیرد، تصمیم نهایی درباره حمله را ظرف دو هفته آینده خواهم گرفت.»
هرچند این بیانیه پیش از ناهار با بنن در حال تهیه بود، اما ملاقات با بنن در حالی انجام شد که او در روزهای اخیر چهرهای فعال در جریان ضدجنگ جناح MAGA بوده است.
روز چهارشنبه نیز چارلی کرک، چهره تأثیرگذار راستگرا، در دیداری اعلامنشده با ترامپ در کاخ سفید حضور یافت. او پیشتر هشدار داده بود که حمله به ایران میتواند به جنگی طولانیتر از آنچه آمریکا انتظار دارد منجر شود.
سخنگوی کاخ سفید، آنا کلی، در بیانیهای گفت: «پرزیدنت ترامپ هرگز از موضع خود مبنی بر اینکه ایران نباید به سلاح هستهای برسد، عقبنشینی نکرده و بارها این وعده را به مردم آمریکا داده است. او ذهنی بزرگ در سیاست خارجی دارد و به دیدگاههای مختلف گوش میدهد، اما در نهایت تصمیمی را اتخاذ میکند که به نفع کشور باشد.»
تضاد دو رویکرد: جنگطلبان جمهوریخواه و ضدجنگهای MAGA
این فشار ضدجنگ در میان هواداران ترامپ در تضاد است با صدای بلند جنگطلبان جمهوریخواه که او را به حمله به ایران و حتی تغییر رژیم ترغیب میکنند.
در همین حال، تلاشهای دیپلماتیک اروپا با ایران هم شدت گرفته است. روز جمعه، وزرای خارجه ایران، بریتانیا، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا در ژنو جلسه داشتند، اما بدون هیچ پیشرفت مشخصی پایان یافت. اروپاییها خواهان محدودیتهای بیشتر بر برنامه هستهای ایران بودند، اما تهران گفت تا زمانی که اسرائیل حملات خود را متوقف نکند، مذاکرهای در کار نخواهد بود. آنها توافق کردند که گفتوگوها را ادامه دهند.
یکی از مقامهای کاخ سفید به واشنگتنپست گفت: «رئیسجمهور از تلاشهای دیپلماتیک متحدانمان که ممکن است ایران را به پذیرش توافق او نزدیکتر کند، حمایت میکند.»
با این حال، ترامپ در ارزیابی خود از این نشست بدبین بود. در پاسخ به پرسشی درباره اثربخشی گفتوگوهای ژنو، گفت: «ایران نمیخواهد با اروپا حرف بزند. آنها میخواهند با ما حرف بزنند… اروپا در این موضوع کمکی نخواهد کرد.»
او همچنین برای دومین بار در این هفته گفت که ارزیابی تولسی گبرد، مدیر اطلاعات ملی، مبنی بر نبود شواهدی از ساخت بمب توسط ایران، «اشتباه» بوده است.
با این حال، ترامپ همچنان تمایل خود به فرصتدادن به مسیر دیپلماتیک را حفظ کرد و تأکید کرد که مقامات آمریکایی «در حال گفتوگو با ایران» هستند.
پیگیریها در واشنگتن و ژنو
«استیو ویتکوف»، نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، در نشست ژنو حضور نداشت، اما به گفته لویت، در تماس با مقامهای ایرانی باقی مانده است.
این علاقه به ادامه مذاکرات، با تضاد آشکار نسبت به لحن جنگطلبانه اوایل هفته همراه بود.
در شب دوشنبه، زمانی که ترامپ زودتر از برنامه نشست G7 را ترک میکرد، جناح مداخلهطلب جمهوریخواهان او را ترغیب میکردند که نهتنها تأسیسات هستهای ایران، بلکه کل رژیم جمهوری اسلامی را هدف قرار دهد.
ترامپ در همان زمان در شبکههای اجتماعی نوشت که مردم باید «تهران را تخلیه کنند» و در هواپیمای ریاستجمهوری به خبرنگاران گفت که خواهان «پایانی واقعی» برای این بحران است.
شب همان روز، سناتور لیندزی گراهام در برنامه فاکسنیوز از ترامپ خواست که «کاملاً درگیر» شود و به اسرائیل برای مقابله با ایران کمک کند. او پرسید: «آیا دنیا بهتر نمیشد اگر آخوندها میرفتند و چیزی بهتر جای آنها می آمد؟»
یک روز پیشتر، سناتور تد کروز نیز در فاکسنیوز گفته بود تغییر رژیم در ایران به نفع آمریکاست.
ترامپ بامداد سهشنبه به واشنگتن بازگشت. همان روز، با مشاوران دیدار کرد و گزینههای حمله را بررسی نمود. شب هنگام به دستیارانش گفت با برنامههای حمله مشکلی ندارد، اما برای دیدن واکنش ایران، فعلاً تصمیم نهایی نمیگیرد.
روز چهارشنبه، وقتی خبرنگاران درباره موضعش نسبت به ایران سؤال کردند، با حالتی طعنهآمیز گفت: «میخواهید به شما بگویم کی میخواهم ایران را بمباران کنم تا بیایید تماشا
کنید؟»
او اما در طول روز سرنخهایی از تفکرش داد و به واشنگتنپست گفت که «اولتیماتوم نهایی» را به ایران داده است، ولی هنوز تصمیم نگرفته که حمله کند یا نه.
بعدازظهر چهارشنبه، او بار دیگر در اتاق بحران کاخ سفید با مشاوران جلسهای داشت.
تا روز پنجشنبه، تمرکز دولت بر مذاکرات با ایران قرار گرفته بود. وزیر خارجه بریتانیا، دیوید لَمی، با ویتکوف و مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، در واشنگتن دیدار کرد تا برای نشست ژنو هماهنگ شوند.
در تماس تلفنی شامگاه پنجشنبه میان روبیو و ژان-نوئل بارو، وزیر امور اروپا و خارجه فرانسه، دو طرف درباره رویکرد اروپا گفتوگو و توافق کردند پس از جلسه جمعه، هماهنگیها ادامه یابد.
روز جمعه، ترامپ در فرودگاه موریستاون به خبرنگاران گفت هنوز مطمئن نیست چه مدت به مذاکرات فرصت خواهد داد: «باید ببینیم این بازه زمانی چقدر خواهد بود، اما من به آنها فرصت دادهام. میگویم دو هفته حداکثر مدت است.»