شفقنا – در حالیکه رئیس جمهور آمریکا دونالد ترامپ مدعی است که به دیپلماسی فرصتی دو هفته‌ای داده تا واشنگتن و تهران بتوانند به توافقی در خصوص برنامه هسته‌ای ایران برسند، اما موافقان و مخالفان اقدام نظامی علیه جمهوری اسلامی سخت در تلاش هستند تا کاخ سفید را به سمتی که خود تمایل دارند، رهسپار کنند—و آنچه تا اینجا مشخص است صلح‌طلبان موفق شده‌اند دست‌کم برای مدت دو هفته حمله به ایران را متوقف کنند.

به گزارش سرویس ترجمه شفقنا به نقل از واشنگتن پست، چهار روز پس از آن‌که رئیس‌جمهور ایالات متحده دونالد ترامپ به‌طور ناگهانی نشست سران گروه هفت در کانادا را ترک کرد و در سخنانی جنجالی از غیرنظامیان خواست «تهران را تخلیه کنند» و موجب برانگیختن گمانه‌زنی‌هایی جهانی درباره احتمال جنگ شد، او روز جمعه اعلام کرد که هنوز برای تصمیم‌گیری به زمان بیشتری نیاز دارد.

ترامپ گفت که منتظر است ببیند «آیا عقلانیت جایگزین می‌شود یا خیر». او همچنین از ارائه تعهد به برقراری آتش‌بس در حالی که مذاکرات ادامه دارد، خودداری کرد. ترامپ در حالی که راهی باشگاه گلف خود در نیوجرسی می‌شد، در پاسخ به خبرنگاران بار دیگر بر تهدید ناشی از برنامه هسته‌ای ایران تأکید کرد، اما گفت که درباره واکنش احتمالی ایالات متحده «صحبتی نخواهد کرد».

در واقع، به‌جز گفت‌وگوی کوتاهی پس از پیاده شدن از هواپیمای ایرفورس وان، ترامپ بیشتر روز جمعه را صرف منحرف کردن توجه عمومی از موضوع ایران کرد. او و تیم کاخ سفیدش در شبکه‌های اجتماعی درباره لزوم تصویب لایحه‌ای موسوم به «یک لایحه بزرگ و زیبا» (One Big Beautiful Bill) نوشتند. ترامپ خواستار تعیین یک دادستان ویژه برای تحقیق درباره انتخابات سال ۲۰۲۰ شد، بارها درباره اتهاماتی که وزارت دادگستری در دولت جو بایدن علیه او مطرح کرده پست گذاشت، و نوشت که انتظار دارد به‌زودی به توافقی فدرال با دانشگاه هاروارد برسد.

در روزهای اخیر، نبردی بی‌وقفه برای تأثیرگذاری بر نظر ترامپ در اطراف او در جریان بوده است. به‌گفته افرادی مطلع از مکالمات او ـ که مانند دیگر منابع این گزارش به شرط ناشناس ماندن صحبت کردند ـ ترامپ طبق معمول با افراد مختلفی تماس گرفته یا تماس‌هایی از چهره‌های برجسته با دیدگاه‌های متضاد دریافت کرده است.

این توصیه‌ها از سوی اهداکنندگان مهم مالی، چهره‌های رسانه‌ای راست‌گرا و مقامات منتخب ارائه شده و بر کشمکش‌های درونی ترامپ درباره ایران تأثیر گذاشته‌اند. از یک سو، ترامپ همواره بر این باور بوده که باید از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری کرد. از سوی دیگر، او تلاش کرده از درگیری نظامی پرهیز کند ـ رویکردی که یکی از ارکان مهم جنبش سیاسی‌اش به شمار می‌رود.

روز پنج‌شنبه، ترامپ همان‌طور که معمولاً در مواجهه با گزینه‌های دشوار عمل می‌کند، تصمیم گرفت اندکی زمان بخرد و اعلام کرد که تصمیم‌گیری را تا دو هفته به تعویق خواهد انداخت.

تا این لحظه، به‌نظر می‌رسد کسانی که او را به خودداری از مجوز دادن برای حمله نظامی و صبوری برای ادامه مذاکرات دیپلماتیک ترغیب می‌کنند، موفق شده‌اند نظر او را بیشتر جلب کنند.

روز پنج‌شنبه، ترامپ با استیو بنن مشاور سابقش که همچنان یکی از صداهای پرنفوذ در جناح تندروی «مگا» در حزب جمهوری‌خواه است، ناهار خورد. بنن برای این دیدار، بخش دوم برنامه دو ساعته صبحگاهی خود به نام «اتاق جنگ» (War Room) را لغو کرد. او در بخش اول برنامه‌اش، از «فوریتی ساختگی» که طرفداران تندروی اسرائیل به ترامپ تحمیل می‌کنند، انتقاد کرد.

بنن و جک پوزوبیک ـ چهره تأثیرگذار راست‌گرا که صبح پنج‌شنبه در برنامه «اتاق جنگ» حضور داشت ـ کسانی را که ترامپ را به حمله نظامی به ایران تشویق می‌کردند، به فروشندگان خودروهای دست‌دوم تشبیه کردند که با مطرح کردن محدودیت زمانی، مشتری را وادار به خرید می‌کنند. بنن همچنین روپرت مرداک و مجریان شبکه فاکس نیوز را به شدت مورد انتقاد قرار داده و آن‌ها را به دامن زدن به گفتمان جنگ متهم کرده است.

کمی پس از پایان ناهار ترامپ با بنن، کارولین لویت، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، بیانیه‌ای را خواند که به گفته او «مستقیماً از سوی رئیس‌جمهور» صادر شده بود. پیام اصلی این بود که ترامپ می‌خواهد اجازه دهد مذاکرات بیش‌تر ادامه یابد.

«با توجه به این‌که احتمال چشمگیری برای برگزاری مذاکراتی که ممکن است در آینده نزدیک با ایران انجام شود یا نشود وجود دارد، من طی دو هفته آینده تصمیم خواهم گرفت که اقدام [نظامی علیه تهران] کنم یا خیر.»

بنابر اظهارات فردی مطلع از وقایع آن روز، این بیانیه پیش از دیدار ناهار با بنن آماده شده بود، اما دیدار ترامپ با مشاور سابقش در کاخ سفید در زمانی اتفاق افتاد که بنن، به‌طور خاص در مقام یکی از رهبران جناح ضد مداخله‌گرایی جنبش «مگا» بسیار صریح و فعال ظاهر شده است.

یک روز پیش از آن، چارلی کرک ـ مفسر سرشناس راست‌گرا و از دیگر مخالفان حمله ـ نیز در کاخ سفید با ترامپ دیدار کرده بود.

این فعال ۳۱ ساله به میلیون‌ها دنبال‌کننده‌اش تأکید کرده که به غریزه‌های ترامپ اعتماد دارد، اما هشدار داده که درگیر شدن در یک درگیری نظامی با ایران می‌تواند به جنگی تبدیل شود که بسیار فراتر از آن چیزی است که آمریکا قصد آن را دارد.

آنا کلی، سخنگوی کاخ سفید، در بیانیه‌ای اعلام کرد: رئیس‌جمهور ترامپ هرگز از موضع خود عقب‌نشینی نکرده که ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد و این وعده را در طول کمپین موفق خود و پس از آن به مردم آمریکا داده است. رئیس‌جمهور ذهنی برجسته در حوزه سیاست خارجی دارد که به دیدگاه‌های گوناگون گوش می‌دهد، اما در نهایت تصمیماتی را می‌گیرد که به نظرش برای کشور بهترین هستند.

مخالفت جریان «مگا» با پیوستن ایالات متحده به اسرائیل در درگیری با تهران، در تضادی آشکار با گروهی از جمهوری‌خواهان تندرو است که از ترامپ می‌خواهند به ایران حمله کند و حتی برای «تغییر رژیم» در این کشور تلاش نماید.

این مخالفت در دو روز گذشته با تلاش‌های اروپا برای مذاکره با ایران نیز همراه شده است.

نشست روز جمعه در ژنو با حضور دیپلمات‌های ارشد ایران، بریتانیا، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا بدون دستیابی به نتیجه‌ای مشخص پایان یافت. اروپایی‌ها از ایران خواستند تا با محدودیت‌هایی در برنامه هسته‌ای خود موافقت کند، اما هیئت ایرانی اعلام کرد که تا زمانی که اسرائیل حملات خود را متوقف نکند، حاضر به مذاکره نخواهد بود. با این حال، طرفین توافق کردند که گفت‌وگوها را ادامه دهند.

یک مقام کاخ سفید در گفت‌وگو با واشنگتن پست درباره این نشست گفت: رئیس‌جمهور از تلاش‌های دیپلماتیک متحدان ما که ممکن است ایران را به پذیرش توافق او نزدیک‌تر کند، حمایت می‌کند.

اما ترامپ ارزیابی منفی‌تری داشت. وقتی از او پرسیده شد که مذاکرات اروپا تا چه حد مؤثر بوده‌اند، در فرودگاه نیوجرسی به خبرنگاران گفت: ایران نمی‌خواهد با اروپا صحبت کند. آن‌ها می‌خواهند با ما صحبت کنند.

او افزود: اروپا نمی‌تواند در این مورد کمکی بکند.

ترامپ همچنین برای دومین بار در این هفته اظهار داشت که مدیر اطلاعات ملی‌اش، تولسی گابارد، در ارزیابی‌اش در بهار که گفته بود هیچ شواهدی دال بر ساخت سلاح هسته‌ای توسط ایران وجود ندارد، اشتباه کرده است.

با این حال، موضع ترامپ در روز جمعه همچنان نشان‌دهنده علاقه‌مندی او به ادامه روند دیپلماتیک بود؛ چه از طریق اروپا، چه از طریق ایالات متحده. ترامپ تأکید کرد که مقام‌های آمریکایی «در حال گفت‌وگو با ایران هستند».

استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، در مذاکرات ژنو حضور نداشت، اما به گفته لویت، او همچنان در حال «مکاتبه» با مقام‌های ایرانی است.

این تمایل به ادامه گفت‌وگوها در تضاد با حس فوریتی بود که ترامپ در آغاز هفته از خود نشان داده بود.

دوشنبه شب، زمانی که رئیس‌جمهور برای بازگشت زودتر از موعد از اجلاس گروه هفت در کانادا آماده می‌شد، موافقان جنگ از او می‌خواستند که فرصت را غنیمت شمرده و نه تنها تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهد، بلکه حکومت آن را نیز سرنگون کند.

در همان زمان، ترامپ در شبکه‌های اجتماعی از مردم خواست تا «تهران را تخلیه کنند» و در هواپیمایی که به سمت واشنگتن حرکت می‌کرد، به خبرنگاران گفت که می‌خواهد «پایانی واقعی» برای این مشکل ببیند.

همان شب، سناتور لیندسی گراهام (جمهوری‌خواه از کارولینای جنوبی) در برنامه شان هنتی در شبکه فاکس نیوز ظاهر شد و خواستار آن شد که ترامپ «تمام‌قد وارد عمل شود» تا به اسرائیل برای مقابله با ایران کمک کند. او پرسید که آیا با سقوط جمهوری اسلامی جهان جای بهتری نخواهد بود و آیا وضعیت ایران بهتر نخواهد شد؟

یک روز پیش‌تر، سناتور تد کروز (جمهوری‌خواه از تگزاس) در همان شبکه گفته بود که به نفع ایالات متحده است که «تغییر رژیم» در ایران صورت بگیرد.

ترامپ ساعت ۵ صبح روز سه‌شنبه به واشنگتن بازگشت. او در همان روز با مشاوران خود دیدار کرد و گزینه‌های حمله را بررسی نمود. همان شب، او به دستیاران خود گفت که با طرح‌های حمله بررسی‌شده مشکلی ندارد، اما فعلاً از ارائه تأییدیه نهایی خودداری می‌کند تا ببیند آیا ایران عقب‌نشینی می‌کند یا خیر.

روز چهارشنبه، ترامپ در واکنش به پرسش خبرنگاران درباره موضعش نسبت به ایران، ابراز ناراحتی کرد و با طعنه به یکی از پرسش‌ها گفت: آیا باید به شما بگویم کی می‌خواهیم ایران را بمباران کنیم تا بیایید تماشا کنید؟

با این حال، او در طول روز نشانه‌هایی از تصمیمات خود را بروز داد و به واشنگتن پست گفت که «آخرین اولتیماتوم» را به ایران داده، اما اذعان کرد که هنوز تصمیم نهایی را برای حمله نگرفته است.

عصر چهارشنبه، او نشست دیگری با مشاوران خود در اتاق بحران کاخ سفید برگزار کرد.

با این حال، تا روز پنج‌شنبه، تمرکز به تلاش‌هایی برای مذاکره با ایران معطوف شد. دیوید لامی، وزیر امور خارجه بریتانیا، در واشنگتن با ویتکاف و وزیر خارجه آمریکا، مارکو روبیو، دیدار کرد تا پیش از حضور در مذاکرات روز جمعه در ژنو، هماهنگی‌های لازم را انجام دهند.

و در تماس تلفنی پنج‌شنبه شب میان روبیو و ژان-نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، دو طرف درباره رویکرد برنامه‌ریزی‌شده اروپا بحث کرده و توافق کردند پس از نشست جمعه برای ادامه هماهنگی در مذاکرات، تماس‌های خود را حفظ کنند.

ترامپ روز جمعه به خبرنگاران گفت که مطمئن نیست تا چه مدت اجازه خواهد داد مذاکرات با ایران ادامه پیدا کند.

او گفت: خواهیم دید این بازه زمانی چقدر خواهد بود، اما من برای آنان مدت زمانی تعیین کرده‌ام. و باید بگویم حداکثر دو هفته خواهد بود.

این خبر را اینجا ببینید.