به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه کشور، پیش از ظهر امروز در نشست خبری همایش بین‌المللی "یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم" و "نکوداشت حضرت آیت‌الله‌العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی" که در محل کتابخانه و موزه ملی ملک تهران برگزار شد، با تبریک دهه کرامت و میلاد فرخنده امام رضا(ع) به تبیین جایگاه رفیع حوزه‌های علمیه در جهان اسلام و نقش ممتاز حوزه علمیه قم در تحولات یک قرن اخیر پرداخت.
وی در آغاز با اشاره به هویت تمدنی، تاریخی و علمی حوزه‌های علمیه، تصریح کرد: حوزه، نهادی علم‌پایه، اخلاق‌مدار، مردم‌گرا و سیاست‌ورز است که قرن‌ها در نقاط گوناگون ایران، عراق و دیگر کشورهای اسلامی با همین هویت در خدمت علم، اندیشه و جامعه بوده است. اگر این مؤلفه‌های اساسی هویتی حفظ نشود، حوزه از مسیر خود منحرف خواهد شد.
آیت‌الله اعرافی نخستین ویژگی بنیادین حوزه را "دانش‌بنیانی" آن دانست و گفت: حوزه از بدو پیدایش، مهد پرورش بزرگ‌ترین اندیشمندان بوده و در تاریخ اسلام، حوزه و دانشگاه از هم تفکیک‌ناپذیر بودند و تمام علوم، از حکمت تا طب و نجوم، در بستر حوزه‌ها آموزش داده می‌شد.
وی دومین رکن هویت حوزه را اخلاق، معنویت و حکمت عملی دانست و افزود: در سده اخیر، عالمان و عارفان بزرگی از حوزه‌های علمیه برخاسته‌اند که در عرصه تهذیب نفس و اخلاق، پیشگام بوده‌اند.
سومین مؤلفه از نظر مدیر حوزه‌های علمیه، ارتباط مردمی و اجتماعی روحانیت است. مدیر حوزه‌های علمیه کشور گفت: حوزه بدون مردم هیچ است. روحانیت از دل مردم برمی‌خیزد، برای مردم کار می‌کند و با مردم معنا می‌یابد. عالمان دین باید در برابر مردم متواضع و خادم باشند و همواره خود را بدهکار مردم بدانند.
آیت‌الله اعرافی سپس به نقش حوزه‌های علمیه در عرصه سیاست اشاره کرد و گفت: حوزه، همیشه در کنار ملت‌ها و پیشگام نهضت‌های بزرگ بوده است. عالمان دینی در برابر استعمار، استبداد و جریان‌های ضد استقلال کشورها ایستادند که اوج آن را در انقلاب اسلامی ایران می‌توان مشاهده کرد. قم و نجف، دو قله رفیع این مبارزات بودند.
وی در ادامه با اشاره به نقش تاریخی ایران در پذیرش، توسعه و گسترش معارف اسلامی گفت: ایران، چه در دوره پیش از اسلام و چه پس از آن، همیشه مهد اندیشه بوده و نه تنها منفعل نبوده، بلکه فعالانه در تولید دانش دینی، گسترش معارف و ترویج حکمت اسلامی نقش‌آفرینی کرده است. در کنار بغداد، حله، جبل‌عامل و نجف، همیشه حضور اندیشمندان ایرانی پررنگ بوده است.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با تمرکز بر سده اخیر، به‌ویژه تأسیس حوزه علمیه قم پرداخت و گفت: قم، در روزگاری دشوار و بحرانی در سال ۱۳۰۱ هجری شمسی توسط حضرت آیت‌الله حائری یزدی تأسیس شد؛ دورانی که ایران در معرض حملات فکری و سیاسی از سوی قدرت‌های استعماری بود. ایشان با درایت و حکمت، حوزه را در شرایط سخت بنا نهادند تا چراغ علم و دیانت خاموش نشود.
آیت‌الله اعرافی افزود: در قرن اخیر، به‌ویژه در نیم قرن گذشته، حوزه قم به جایگاه ویژه‌ای در تولید گفتمان سیاسی مبتنی بر اندیشه اسلامی دست یافته و نظریه ولایت فقیه و مردم‌سالاری دینی که در نهایت به انقلاب اسلامی منجر شد، در همین بستر رشد کرد. امام خمینی (ره) درخشان‌ترین چهره این نهضت بود.
وی گسترش علوم اسلامی و رشد کمی و کیفی آن در حوزه علمیه قم را از برکات بزرگ این نهاد دانست و اظهار داشت: درخت‌واره علوم اسلامی با طراحی ۱۶ حوزه دانشی و بیش از ۴۰۰ گرایش علمی شکل گرفته است که بخشی از آن در نمایشگاه جانبی همایش به نمایش گذاشته خواهد شد.
آیت الله اعرافی همچنین با اشاره به گسترش معارف اسلامی به زبان فارسی و ده‌ها زبان دیگر گفت: قم، امروزه دارای شعاع بین‌المللی است و حوزه‌های علمیه در بیش از ۱۰۰ کشور جهان، با بهره‌گیری از ذخایر علمی ایران و قم، فعالیت می‌کنند. قم به پایگاه جهانی علوم اسلامی بدل شده است.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور نقش بانوان در گسترش علوم دینی را بسیار مهم دانست و افزود: امروزه بیش از ۵۰۰ مدرسه علمیه ویژه خواهران در داخل و ده‌ها مرکز در خارج از کشور فعال هستند و زنان در مسیر ارتقاء علمی و معرفتی پیشگام‌اند.
آیت‌الله اعرافی با اشاره به تعامل میان حوزه و دانشگاه نیز خاطرنشان کرد: از زمان تأسیس دانشگاه تهران، ارتباط میان حوزویان و دانشگاهیان دغدغه بزرگان بوده و این مسیر با تلاش‌هایی نظیر رفت‌وآمدهای علامه طباطبایی و شهید مطهری، نهادینه شده و تا امروز ادامه یافته است.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور درباره همایش پیش‌رو گفت: همایش بین‌المللی یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم، با مشارکت گسترده علما، مراجع و پژوهشگران داخلی و خارجی برگزار می‌شود. تاکنون ۲۵ جلد اثر پژوهشی در ۲۰ حوزه علمی آماده شده که در همایش رونمایی خواهد شد. همچنین قریب به ۳۰ ویژه‌نامه علمی و تخصصی منتشر شده است.
وی افزود: در این همایش چهار تن از مراجع عظام یا پیام خواهند داد یا حضور می‌یابند. آیات عظام مکارم شیرازی و نوری همدانی پیام خواهند فرستاد و آیات عظام جوادی آملی و سبحانی سخنرانی خواهند داشت.
مدیر حوزه‌های علمیه در پایان ابراز امیدواری کرد که این همایش گامی مؤثر برای بازشناسی رسالت حوزه و آغاز مرحله‌ای نوین در تحول و پاسخ‌گویی به نیازهای روز جهان باشد. وی بر ضرورت تعمیق ارتباط حوزه با مردم، نسل جوان و تحولات علمی و دانشی معاصر تأکید کرد و گفت: حوزه باید با جسارت وارد آینده شود و همچنان پرچمدار علم، اخلاق، معنویت و عدالت باقی بماند.
.............
پایان پیام/ ۲۱۸