به گزارش خبرگزاری ایمنا، با وجود گذشت قرن‌ها از زمانه زندگی سعدی، آثار او همچنان در زمره ماندگارترین و پرنفوذترین متون ادبیات فارسی قرار دارد؛ شاعر و نویسنده‌ای که قدرت زبان، عمق معنا و درک عمیقش از زندگی انسان، او را به جایگاهی رسانده که با عنوان «استاد سخن» شناخته می‌شود.
لقب «استاد سخن» تنها یک افتخار تاریخی نیست بلکه تأییدی بر جایگاه بی‌مانند سعدی در ترکیب هنرمندانه‌ی زبان، معنا، حکمت و زیبایی است و در این مسیر آثاری چون گلستان و بوستان سندهایی زنده از نوعی تفکر انسانی و تربیتی‌اند که با زبانی ساده و شیوا، اما با محتوایی عمیق و حکیمانه، راه را برای مخاطب روشن می‌کنند.
کمتر شخصیتی در تاریخ ادبیات فارسی وجود دارد که مانند سعدی بتواند هم‌زمان ذهن و دل مخاطب را درگیر کند؛ شاعری که نه‌تنها در عرصه سخن‌وری، بلکه در شناخت انسان، جامعه و روابط انسانی نیز حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. سعدی شیرازی، متفکری است که آثارش از مرز زمان و مکان عبور کرده و هنوز هم در کلاس‌های درس، جمع‌های ادبی و حتی در زندگی روزمره‌ی مردم ایران حضور دارد.
مقایسه گلستان و بوستان؛ دو افق برای تربیت انسان
بر این اساس سعید شفیعیون عضو هیئت علمی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: سعدی، یکی از بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین شاعران تاریخ ادبیات فارسی، جایگاهی بی‌بدیل در میان سخنوران زبان فارسی دارد و آن‌گونه که کارشناسان ادبی تأکید می‌کنند، لقب «استاد سخن» که طی قرون و اعصار به او نسبت داده شده، گویای مقام ممتاز او در تاریخ زبان فارسی است.
وی با بیان اینکه مهم‌ترین ویژگی سعدی که موجب ماندگاری و محبوبیت بی‌نظیر آثارش شده، قدرت سخن‌وری و توانایی خارق‌العاده‌اش در ترکیب زیبایی، معنا و تأثیرگذاری در کلام است، افزود: سعدی با آثاری که هم برای خواص و هم برای عوام قابل درک و لذت‌بردن است، موفق شده در طول قرن‌ها جایگاه خود را در ادبیات فارسی حفظ کند. نوشته‌های او در نهایت فصاحت و بلاغت است و در عین حال از ایجاز و رسایی بالایی برخوردار است.
عضو هیئت علمی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان با تاکید بر اینکه کمتر سخن‌سرایی در تاریخ ادبیات فارسی توانسته به میانگینی از زیبایی، رسایی، هنرمندی و زبان‌پردازی در حد سعدی دست یابد، عنوان کرد: او را می‌توان تجلی تمام‌عیار زبان فارسی دانست، به‌گونه‌ای که اگر تنها سعدی به‌عنوان شاعر این زبان وجود داشت، باز هم زبان فارسی در میان ادبی‌ترین و جاویدان‌ترین زبان‌های دنیا قرار می‌گرفت.
شفیعیون تصریح کرد: در ادامه بررسی آثار سعدی، توجه به دو اثر مهم او یعنی گلستان و بوستان ضروری است. با وجود اینکه هر دو اثر در زمره متون تعلیمی قرار می‌گیرد، اما تفاوت‌هایی اساسی در چشم‌انداز، مخاطب و هدف‌گذاری تربیتی دارند. گلستان به مسائل زندگی روزمره می‌پردازد و تلاش می‌کند خواننده را در بستر شرایط موجود هدایت کند. این اثر می‌کوشد بهترین شیوه زیست را در شرایط موجود به مخاطب بیاموزد.
سعدی؛ شاعر زندگی، مردم و عمل
وی با بیان اینکه در مقابل، بوستان به‌سوی افقی بیرونی و آرمانی‌تر حرکت می‌کند، خاطرنشان کرد: این اثر مخاطب را دعوت می‌کند تا از چارچوب‌های عادی فراتر برود و به زندگی‌ای ایده‌آل و انسانی‌تر بیندیشد؛ اگر گلستان آرمانِ قابل‌دسترس و ملموس برای زندگی روزمره است، بوستان نگاهی است به آرمان‌های متعالی و فراواقعی. گلستان از مخاطب می‌خواهد در شرایطی که هست، بهترین باشد؛ بوستان از او می‌خواهد در کل هستی و ارزش‌ها، بهترین باشد.
عضو هیئت علمی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان با تاکید بر اینکه سعدی از منظر مردم‌شناسی نیز جایگاه ممتازی دارد، بیان کرد: به‌دلیل ماهیت تعلیمی آثارش، او با مخاطب ارتباطی نزدیک برقرار کرده و از زوایای مختلف زندگی انسان سخن گفته است؛ در آثارش انواع طبقات و اقشار اجتماعی دیده می‌شوند. او این شخصیت‌ها را نقد کرده، تحلیل نموده یا با طنز و سرگرمی به آن‌ها پرداخته است. نگاه گسترده و عینی سعدی به زندگی باعث شده آثارش آینه‌ای دقیق از جامعه زمان خود باشند.
شفیعیون گفت: سعدی نسبت به زمانه خود شاعری واقع‌گرا و عمل‌گراست؛ نگاه او به زندگی و انسان بسیار عینی است و در بیانش، تجربه و عقلانیت دیده می‌شود. این رویکرد باعث شده آثارش داده‌محور و دارای اطلاعات اجتماعی، اخلاقی و انسانی ارزشمندی باشند. تسلط او بر هر دو قالب شعر و نثر، دامنه اثرگذاری‌اش را دوچندان کرده است.
بازتاب روزگار مغول؛ پیام صلح در بوستان سعدی
وی خاطرنشان کرد: سعدی در دورانی می‌زیست که مغولان نظم جهانی آن زمان را بر هم زده بودند؛ این دگرگونی باعث شد معیارها تغییر کند و سعدی با درک درست از تحولات، در آثار خود به‌ویژه بوستان، نگاهی صلح‌طلبانه و مداراگر ارائه دهد. او توصیه می‌کند که در برابر خشونت و تهاجم، باید با مدارا رفتار کرد.
عضو هیئت علمی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان در پایان افزود: در بوستان، ابیاتی وجود دارد که صریحاً مخاطب را از خشونت برحذر می‌دارد و به ارزش‌های انسانی و آرامش اجتماعی دعوت می‌کند. سعدی به خوبی دریافته بود که دوران جدیدی در حال شکل‌گیری است و ارزش‌های گذشته دیگر کارایی پیشین را ندارند. به همین دلیل، آثارش همچنان قابل تطبیق با شرایط امروزند و می‌توان از آن‌ها در بازخوانی مفاهیمی چون عدالت، مدارا و صلح بهره گرفت.
به گزارش ایمنا، سعدی نه‌فقط در زمانه خود، بلکه در طول قرون متمادی، الگویی برای زبان، خرد، اخلاق و واقع‌بینی بوده است؛ آثاری چون گلستان و بوستان آیینه‌ای از تجربه‌های انسانی، فرهنگ ایرانی و اندیشه‌ای جهانی‌اند. امروزه، در جهانی که بیش از هر زمان دیگری به مدارا، صلح، گفت‌وگو و اخلاق نیاز دارد، بازخوانی سعدی نه یک بازگشت به گذشته، بلکه گامی به‌سوی آینده‌ای روشن‌تر است. زبانی که سعدی با آن سخن می‌گفت، همچنان زنده است؛ زبانی که مردم را به هم نزدیک می‌کند.