گروه ایرنا زندگی - با نزدیک شدن به بهار و و روزهای پایانی سال، زمان خانه‌تکانی برای بسیاری از خانواده‌ها فرامی‌رسد. این سنت تاریخی و فرهنگی، نه تنها فرصتی برای نظافت و نوسازی فضای زندگی است، بلکه به‌عنوان فرصتی برای ایجاد تغییرات مثبت در زندگی و محیط زیست نیز شناخته می‌شود. در این میان، بحران آب و دغدغه‌های محیط زیستی، ضرورت رویکردی پایدار را در فرآیند خانه‌تکانی بیش از پیش نمایان کرده است.
خانه‌تکانی به‌عنوان یک سنت اسلامی و فرهنگی، در بسیاری از کشورها به ویژه در ایران، به‌عنوان فرصتی برای تجدید و نوسازی فضای زندگی شناخته می‌شود. با نزدیک شدن به فصل بهار، نوسازی خانه به منظور استقبال از سال جدید به یک اولویت تبدیل می‌شود. اما با توجه به بحران آب و تغییرات اقلیمی، نیاز به اجرای این فرآیند به‌صورت پایدار و کم‌هزینه از نظر منابع آبی بیش از پیش احساس می‌شود.
بحران آب و نقش آن در خانه‌تکانی
به‌رغم اینکه ایران یکی از کشورهای با منابع آبی محدود است، مصرف آب به‌ویژه در فصل‌های پایانی سال افزایش می‌یابد. بسیاری از خانواده‌ها در فرآیند خانه‌تکانی، آب زیادی مصرف می‌کنند که در برخی موارد، حتی نیاز به شستشوی وسایل و اثاثیه نیز به دلیل عدم برنامه‌ریزی مناسب به بحران آب دامن می‌زند. با در نظر گرفتن این چالش‌ها، توجه به نکات زیر در خانه‌تکانی ضروری است:
اهمیت صرفه‌جویی در آب: مصرف آب در فرآیند خانه‌تکانی می‌تواند به‌صورت چشمگیری کاهش یابد، اگر با آگاهی و برنامه‌ریزی صحیح انجام شود. آب یکی از منابع حیاتی است و حفظ آن در برابر بحران‌های آتی باید در اولویت قرار گیرد. با بهره‌گیری از روش‌های نوین و ساده، می‌توان به نتایج مطلوبی در خانه‌تکانی دست یافت.
بر اساس آمارهای موجود، سرانه مصرف کل آب شرب در ایران ۲۳۵ لیتر به‌ازای هر نفر در شبانه‌روز است. این رقم در برخی کلان‌شهرها مانند تهران به بیش از ۲۴۵ لیتر می‌رسد. همچنین، متوسط مصرف آب یک خانواده چهار نفره ایرانی در روز ۶۲۰ لیتر است.
تأثیر خانه‌تکانی بر مصرف آب
در ایام پایانی سال و هم‌زمان با خانه‌تکانی، مصرف آب در برخی مناطق تا ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش می‌یابد. این افزایش مصرف، فشار مضاعفی بر منابع آبی کشور وارد می‌کند.
ایده‌های نوین برای خانه‌تکانی سبز
۱. برنامه‌ریزی و زمان‌بندی: با تدوین یک برنامه منظم، می‌توان از انجام هم‌زمان چند کار پرمصرف جلوگیری کرد و مصرف انرژی را کاهش داد.
۲. استفاده از مواد شوینده سازگار با محیط زیست: این مواد علاوه بر کاهش آلودگی، نیاز به آب کمتری برای شست‌وشو دارند.
۳. تعمیر و نگهداری تجهیزات: پیش از آغاز خانه‌تکانی، از سلامت شیرآلات و لوله‌ها اطمینان حاصل کنید تا از نشت آب جلوگیری شود.
۴. بهره‌گیری از ابزارهای کم‌مصرف: استفاده از جاروبرقی‌ها و ماشین‌های لباس‌شویی با برچسب مصرف انرژی پایین، به کاهش مصرف برق کمک می‌کند.
۵. جمع‌آوری آب باران: در صورت امکان، می‌توان از آب باران برای شست‌وشوی حیاط و فضای باز استفاده کرد.
۶. خشک‌شویی به‌جای شست‌وشو: برای تمیزکردن پرده‌ها و فرش‌ها، به‌جای شست‌وشوی خانگی، از خدمات خشک‌شویی استفاده کنید که مصرف آب کمتری دارد.
۷. آموزش و آگاهی‌بخشی: اعضای خانواده را نسبت به اهمیت صرفه‌جویی در مصرف آب و برق آگاه کنید و از آن‌ها بخواهید در این مسیر همراهی کنند.
8- نظافت وسایل بدون آب: می‌توان برای نظافت وسایل و پنجره‌ها از دستمال‌های مرطوب و محلول‌های پاک کننده طبیعی که نیاز به آب ندارد، استفاده کرد.
نتایج و تاثیرات مثبت
اجرای خانه‌تکانی با رویکردی پایدار و کم‌مصرف نه‌تنها به حفظ منابع آبی کمک می‌کند، بلکه نشانه‌ای از مسئولیت اجتماعی خانواده‌ها و جامعه در قبال محیط زیست خواهد بود. به‌علاوه، با نوسازی فضاهای زندگی به طرز بهینه، افراد احساس رضایت بیشتری از فضای زندگی خود خواهند داشت.
خانه‌تکانی با صرفه‌جویی در مصرف آب نه‌تنها به حفظ منابع طبیعی کمک می‌کند، بلکه به ما این امکان را می‌دهد تا به‌عنوان یک جامعه، در راستای حفاظت از محیط زیست قدم برداریم. با روش‌ها و تکنیک‌های ذکر شده، می‌توانیم سنت خانه‌تکانی را با هدفی پایدار و مسئولانه ادامه دهیم و خانه‌هایی زیبا و دوستانه‌تر برای خود و نسل‌های آینده بسازیم.