به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فناوری‌های قرن بیست و یکم، نقش تعیین‌کننده‌ای در آیندهٔ جهان ایفا می‌کند. مقام معظم رهبری در بیانات متعدد خود بر اهمیت این فناوری و لزوم تلاش جدی برای قرارگرفتن ایران در میان ده کشور برتر دنیا در این حوزه تأکید کرده‌اند. این گزارش تحلیلی با استناد به بیانات ایشان، اهمیت هوش مصنوعی در پیشرفت کشور و وظایف دانشگاه‌ها در این زمینه را بررسی می‌کند.
جایگاه جهانی و رقابت بین‌المللی
مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از نخبگان و استعدادهای برتر علمی کشور در آبان ١٤٠٠ اشاره کردند که امروز کشورهایی مانند آمریکا، چین و برخی کشورهای آسیایی و اروپایی در رده‌های بالای فناوری هوش مصنوعی قرار دارند، اما ایران در این زمینه عقب‌تر است. ایشان تأکید کرده‌اند که باید تلاش کنیم تا حداقل در میان ده کشور برتر دنیا در حوزهٔ هوش مصنوعی قرار بگیریم.
این موضوع نشان‌دهندهٔ اهمیت هوش مصنوعی در رقابت‌های جهانی و لزوم سرمایه‌گذاری جدی در این حوزه است که به‌واسطه اهمیت بالای مسئله و قرارگرفتن در میان ده کشور برتر، ایشان به طور ویژه افق کشور در مسئله را تعیین کرده‌اند چراکه بیانات کلی از قبیل پیشرفت و حرکت در مسیر هوش مصنوعی به‌خوبی نمی‌تواند اهمیت مسئله را بازگو کند اما بیان ده کشور برتر خود نان از اهمیت خاص مسئله دارد.
پیشگیری از عقب‌ماندگی تاریخی
ایشان در دیدار با مسئولان و محققان ستاد توسعه علوم‌شناختی در سال ١٣٩٧ با اشاره به تاریخ انقلاب صنعتی، هشدار داده‌اند که ملت‌هایی که در آغاز انقلاب صنعتی عقب ماندند، سرنوشتشان استعمارزدگی، فقر و ذلت بود. امروز نیز اگر در زمینهٔ علوم و فناوری‌های جدید مانند هوش مصنوعی تلاش نکنیم، ممکن است سرنوشت مشابهی در انتظارمان باشد.
این بیانات نیز نشان‌دهندهٔ این است که هوش مصنوعی نه‌تنها یک فناوری پیشرفته، بلکه یک ضرورت راهبُردی برای حفظ استقلال و پیشرفت کشور است.
چراکه خطر عقب‌ماندگی در مسئله مطرح است هشداری که باید از تجربه استفاده کرد و به مسئلهٔ هوش مصنوعی صرفاً به پیشرفت علمی کشور ننگریست بلکه اهمیت مسئله کلان‌تر از اینم موارد هست و مسئله هویت و استقلال کشور مطرح است چراکه حضرت آقا در مثالشان از استعمارزدگی و فقر و ذلت تعبیر کردند که این موارد همگی در پی ازبین‌رفتن هویت و استقلال کشورها ایجاد می‌شود.
تأثیر هوش مصنوعی بر سیاست خارجی
مقام معظم رهبری در مراسم سی و چهارمین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی در سال ١٤٠٢ بر لزوم برخورد فعال و اثرگذار با تحولات جهانی، از جمله پیشرفت‌های علمی مانند هوش مصنوعی، تأکید کرده‌اند. ایشان معتقدند که غفلت از این تحولات می‌تواند به ضرر کشور تمام شود.
این موضوع نشان‌دهندهٔ این است که هوش مصنوعی نه‌تنها در حوزهٔ علمی و اقتصادی، بلکه در حوزهٔ سیاسی و بین‌المللی نیز اهمیت بالایی دارد مسئله‌ای که مجدد در این بیانات کاملاً هویدا است که هوش مصنوعی صرفاً نقش پیشرفت علمی برای کشور نیست بلکه مسئله فراتر از اینها، هویت در آینده هویت کشور را در معادلات جهانی تعیین می‌کند.
نقش دانشگاه‌ها در پیشبرد هوش مصنوعی
تولید علم و فناوری
دانشگاه‌ها به‌عنوان مراکز اصلی تولید علم و فناوری، نقش کلیدی در پیشرفت هوش مصنوعی دارند.
دانشگاه‌ها باید با ایجاد رشته‌ها و دوره‌های تخصصی در زمینهٔ هوش مصنوعی، تربیت نیروی انسانی متخصص و انجام پژوهش‌های کاربردی، به پیشرفت این فناوری کمک کنند.
همکاری با صنعت و دولت
دانشگاه‌ها باید با صنعت و دولت همکاری نزدیکی داشته باشند تا تحقیقات علمی به فناوری‌های عملی و قابل‌استفاده تبدیل شود. این همکاری می‌تواند منجر به ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌های فعال در حوزهٔ هوش مصنوعی شود.
فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی
دانشگاه‌ها می‌توانند با برگزاری کارگاه‌ها، سمینارها و دوره‌های آموزشی، سطح آگاهی جامعه را در مورد اهمیت هوش مصنوعی افزایش دهند. این اقدامات می‌تواند به جذب بیشتر دانشجویان و محققان به این حوزه کمک کند.
همچنین، دانشگاه‌ها باید با ترویج روحیهٔ جهادی و تلاش بی‌وقفه، دانشجویان و محققان را به سمت پیشرفت در این حوزه سوق دهند.
نتیجه‌گیری
هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فناوری‌های عصر حاضر، نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشرفت کشور دارد. مقام معظم رهبری با تأکید بر لزوم قرارگرفتن ایران در میان ده کشور برتر دنیا در این حوزه، اهمیت این فناوری را برای حفظ استقلال و پیشرفت کشور نشان داده‌اند. دانشگاه‌ها به‌عنوان مراکز اصلی تولید علم و فناوری، وظیفهٔ سنگینی در این زمینه دارند. با تلاش‌های مستمر و همکاری با صنعت و دولت، دانشگاه‌ها می‌توانند به پیشرفت کشور در حوزهٔ هوش مصنوعی کمک کنند و ایران را در جایگاه شایستهٔ خود در جهان قرار دهند.