باشگاه خبرنگاران جوان - سید احمد علوی، رئیس کمیته گردشگری و میراث فرهنگی شورای شهر تهران، درباره آخرین وضعیت پروژه «بام ری» اعلام کرد که این طرح با چالش‌هایی از سوی پایگاه ملی ری مواجه شده است. وی با اشاره به ساختار مدیریتی حوزه میراث فرهنگی در شهر ری گفت: دو مجموعه به‌صورت هم‌زمان در حوزه میراث فرهنگی شهر ری فعالیت دارند؛ یکی اداره میراث فرهنگی شهرستان و دیگری پایگاه ملی ری. برخی از اماکن تاریخی تحت نظارت پایگاه ملی هستند و برخی دیگر زیرمجموعه اداره میراث شهرستان قرار دارند.
وضعیت میراثی منطقه بام ری و توافق شهرداری با میراث فرهنگی
علوی در خصوص وضعیت محدوده‌ای که به‌عنوان بام ری انتخاب شده، اظهار کرد: این منطقه جزو محدوده‌های تحت نظارت اداره میراث فرهنگی شهرستان ری است و در این زمینه توافقاتی بین شهرداری منطقه و اداره میراث فرهنگی انجام شده است.
وی تأکید کرد که این منطقه دارای آثار تاریخی ارزشمندی از جمله برج نقاره‌خانه، قلعه اینانچ و یکی از قدیمی‌ترین گورستان‌های شهر ری است که برخی از این آثار ثبت رسمی نشده‌اند.
به گفته رئیس کمیته گردشگری شورای شهر، حدود ۱۵ تا ۲۰ سال پیش کاوش‌هایی در این منطقه انجام شده، اما پس از آن اقدامی برای ثبت یا کاوش‌های تکمیلی صورت نگرفته است. با این حال، در توافق بین شهرداری و اداره میراث فرهنگی شهرستان، مقرر شده است که شهرداری زیرساخت‌های لازم را برای حضور شهروندان در این منطقه فراهم کند، در حالی که بخش‌هایی که ممکن است در آینده مورد کاوش قرار بگیرند، دست‌نخورده باقی بمانند.
اختلاف پایگاه ملی ری و اداره میراث شهرستان بر سر پروژه بام ری
علوی در ادامه به اختلافات موجود میان اداره میراث فرهنگی شهرستان ری و پایگاه ملی ری بر سر این پروژه اشاره کرد و افزود: با وجود همراهی اداره میراث شهرستان در اجرای این طرح، پایگاه ملی ری مخالفت کرده است. این در حالی است که هر دو مجموعه زیرمجموعه میراث فرهنگی هستند، اما به‌جای حل مشکل درون‌سازمانی، پایگاه ملی ری اقدام به شکایت از شهرداری تهران کرده است. اگر پروژه فاقد مجوز بود، می‌توانستند از طریق مراجع قضایی علیه اداره میراث فرهنگی شهرستان یا اداره کل میراث اقدام کنند.
لزوم توجه به تخریب‌های میراثی در شهر ری
رئیس کمیته گردشگری و میراث فرهنگی شورای شهر تهران همچنین از تخریب‌های مداوم در برخی مناطق تاریخی شهر ری انتقاد کرد و گفت: تخریب کوه‌های شهر ری و انتقال خاک آنها به کارخانه سیمان، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به این منطقه وارد کرده است.
وی افزود: اگر میراث فرهنگی دلسوز این منطقه است، چرا در برابر تخریب‌ها اقدامی انجام نمی‌دهد؟ کوه بی‌بی شهربانو و مجموعه‌های تاریخی آن به دلیل برداشت‌های غیرمجاز ترک خورده‌اند. شهرداری و مجموعه‌های دیگر هزینه‌های زیادی برای مرمت این مناطق انجام داده‌اند، اما میراث فرهنگی در این زمینه منفعلانه عمل کرده است.
ضرورت تعیین تکلیف نهایی میراث فرهنگی درباره پروژه بام ری
علوی تأکید کرد که شهرداری تهران آماده همکاری برای حل مسائل میراثی این منطقه است و گفت: مدیریت شهری برای حفظ و احیای میراث تاریخی شهر ری بودجه اختصاص داده است. به‌عنوان مثال، سال‌هاست که تأمین آب برای مجموعه چشمه علی با مشکل مواجه شده، اما این مشکل به دلیل عدم تعیین تکلیف از سوی میراث فرهنگی حل نشده است.
رئیس کمیته گردشگری و میراث فرهنگی شورای شهر تهران تصریح کرد: ما انتظار داریم که میراث فرهنگی پاسخگوی این مسائل باشد و برای تعیین تکلیف پروژه‌های مهمی همچون بام ری، اقدام عاجل انجام دهد.»
میراث فرهنگی مسئول تعیین ارزش بناهاست، نه شهرداری!
رئیس کمیته گردشگری و میراث فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به صدور مجوز تخریب ساختمان سینگر، تأکید کرد که مسئولیت تعیین ارزش میراثی بنا‌ها بر عهده وزارت میراث فرهنگی و اداره کل میراث فرهنگی استان است، نه شهرداری.
مجوز تخریب ساختمان سینگر؛ میراث فرهنگی پاسخگو باشد
وی گفت:ساختمان سینگر یکی از معماری‌های فاخر تهران بوده و در فهرست میراث فرهنگی نیز به ثبت رسیده است. با این حال، مجوز تخریب و نوسازی این بنا صادر شده است. این در حالی است که تعیین ارزش میراثی بنا‌ها وظیفه شهرداری نیست، بلکه این مسئولیت بر عهده وزارت میراث فرهنگی و اداره کل میراث فرهنگی استان است.»
چرا انتقادات به جای میراث فرهنگی متوجه شهرداری می‌شود؟
علوی با تأکید بر لزوم تفکیک مسئولیت‌ها در حوزه حفاظت از میراث فرهنگی افزود:اگر اداره کل میراث فرهنگی یک بنا را واجد ارزش تشخیص ندهد، مالک می‌تواند به شهرداری مراجعه و درخواست صدور مجوز کند. در صورت امتناع شهرداری، مالک این حق را دارد که اقدام به شکایت کند. بنابراین، مطالبه از شهرداری در چنین مواردی اشتباه است و باید نهاد‌های مسئول پاسخگو باشند.
وی ادامه داد: در بسیاری از موارد، نوک پیکان انتقادات به جای آنکه متوجه نهادی باشد که مسئولیت قانونی دارد، به سمت شهرداری نشانه می‌رود. این موضوع جای تأمل دارد و لازم است که نقش و وظایف هر نهاد به‌درستی تبیین تا مسئولیت‌پذیری در حوزه میراث فرهنگی شفاف‌تر شود.
علوی در پایان تأکید کرد که حفاظت از بنا‌های ارزشمند تاریخی مستلزم هماهنگی و پاسخگویی شفاف از سوی میراث فرهنگی است و انتظار می‌رود که در موارد مشابه، تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تری صورت گیرد تا از تخریب بنا‌های فاخر جلوگیری شود.
منبع: شورای شهر