به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، دعا به تعبیر امام خمینی (ره) یکی از نعمت‌های خداوند بر انسان است، دعا کردن نیز شکرانه این نعمت است، نکته مهم در این میان آن است که علاوه بر شناخت و درک این نعمت زوایای آن را بشناسیم. امام خامنه‌ای در بسیاری از بیانات خود همواره بر التزام به دعا کردن تاکید دارند. ایشان توصیه دارند چه در امور جزئی و چه در امر کلی نباید از دعا کردن غافل شد. 

مجموعه بیانات امام خامنه‌ای در خصوص مفهوم و معنای دعا در کتاب «دعا از منظر حضرت آیه الله العظمی سید علی خامنه‌ای مدظله‌العالی رهبر معظم انقلاب اسلامی» گدآوری و تدوین شده که قسمت سوم آن را در ادامه می‌خوانید:

ارتباط بین صبر  و صلاه

صحیفه سجادیه مبارکه یکی از بهترین ذخایر معنوی ماست، اگر بتوانیم از این استفاده کنیم. من توصیه می‌کنم که ارتباطات بچه‌ها با خدا، ارتباطاتِ با توجّه و باحالی باشد؛ بخصوص نماز‌ها را با حال بخوانند. دعا که می‌خوانند، با حال و با توجّه بخوانند و بدانند با چه وجودی حرف می‌زنند و چه می‌خواهند و بدانند این خواست، پاسخ دارد. 

در قرآن، به ما گفته شده است: «ادعُونی أستجِب لکُم»؛ مرا بخوانید تا به شما پاسخ دهم. یکجا دارد: «و سئلُوا اللّه مِن فضلِهِ»؛ از فضل خدا طلب کنید و بخواهید. اینها وعده‌های الهی است و وعده‌های الهی، صادق‌ترین وعده‌هاست. ذکر «الله» را در فضای جامعه زیاد کنید. ماه رمضان، وقت این‌گونه دعا کردن است. منافاتی هم ندارد. همان دعایی که در آن، حاجت خود را می‌خواهید، آن دعا را با توجّه، با تضرّع و با حضور قلب بخوانید و دلتان را به خدا نزدیک کنید. من و شما به این احتیاج داریم. برادر و خواهر من! از دعا غفلت نکنید.

ملتی که راه دشواری را در پیش روی خود دارد و می‌خواهد کار بزرگی را انجام دهد، در کنار کار و تلاش و مجاهدت، لازم است که باب گشاده‌ای برای دعا و توجّه به پروردگار و استمداد از خداوند قرار دهد. طلبه باید با دعا، با ذکر و با مناجات انس پیدا کند. جامعه اسلامی باید جامعه دعا و تضرّع و انابه إلی اللّه باشد. ذکر الهی را خیلی باید مغتنم بشمرید. همین نماز جمعه شما مصداق ذکر الهی است. «فاسعوا إِلی ذِکرِ اللّهِ». در اینجا آنچه بر دل شما، بر زبان شما، بر حرکات شما باید غالب باشد، یاد خداست. دل به یاد خدا، زبان متذکر به نام مقدّس پروردگار، حرکات دست‌وپا و جسم هم حرکاتی در جهت یاد پروردگار و اطاعت اوامر الهی. این چیزی که مورد نیاز یکایک ماست، همین است.

یکی از وظایف ما در ماه رمضان، دعا کردن است. در این خصوص عبارتی را از بزرگی نقل کرده‌اند. نمی‌دانم روایت از معصوم علیه‌السلام، است یا عبارتی از غیر معصوم. هرچه هست، عبارت حکمت‌آمیزی است. می‌گوید: «أنا مِن أن أُسلب الدُّعاء أخوفٌ مِن أن أُسلب الإِجابهً»؛ «از اینکه دعا از من گرفته شود بیشتر می‌ترسم تا اینکه اجابت از من گرفته شود.»

گاهی حال دعا از انسان گرفته می‌شود. این، علامتِ بدی است. اگر دیدیم در وقت دعا، در وقت تضرّع و در وقت توجّه و تقرّب، هیچ نشاط و حوصله دعا نداریم، علامتِ خوبی نیست. البتّه درستش هم می‌شود کرد. انسان می‌تواند با توجّه، با التماس و با خواستن، حال دعا را به‌طورجدی از خدا بگیرد.

مسئولان قضائی کشور، خودشان را بی‌نیاز از دعا و نافله و ذکر و توجّه و توسّل و گریه و انابه به پروردگار ندانند؛ نگویند حالا ما که مشغول خدمت به مردم هستیم؛ دعا را کسی بخواند که خیلی کار ندارد! نه اصل کار این است. اگر این نباشد، آنجا بی‌پشتوانه‌ایم. در روایت وارد شده است که «ألدُّعاءُ مُخُّ العِبادهً»؛ مغز عبادت، یا به تعبیر رایج ماها، روح عبادت، دعاست. دعا یعنی چه؟ یعنی با خدای متعال سخن گفتن؛ درواقع خدا را نزدیک خود احساس کردن و حرف دل را با او در میان گذاشتن. دعا یا درخواست است، یا تمجید و تحمید است، یا اظهار محبت و ارادت است؛ همه اینها دعاست. دعا یکی از مهم‌ترین کار‌های یک بنده مؤمن و یک انسان طالب صلاح و نجات و نجاح است.

«ألدُّعاءُ مُخُّ العِبادهً» مغز هر عبادتی، دعاست. عبادات برای همین است که بتواند انسان را در مقابل خدای متعال خاشع و دلش را نیز مطیع و تسلیم کند. این اطاعت و خشوع در مقابل خداوند هم از نوع تواضع و خشوع و خضوع انسان‌ها در مقابل یکدیگر نیست؛ بلکه به معنای خشوع و خضوع در مقابل خیر مطلق، جمال مطلق، حُسن مطلق و فضل مطلق اوست.

باید ما از امیرالمؤمنین این را درس بگیریم؛ یاد خدا و توجّه به ذکر و مناجات الهی، مهمی‌ترین علاجی است که امیرالمؤمنین برای این کار دارد. در دعای سحر روز جمعه ـ که مستحب است ـ دعایی کوتاه، اما بسیار خوب است. اگر توفیق پیدا کردید، حتماً این دعا را بخوانید. اوّل درخواست‌هایی از خدا می‌شود و بعد این عبارت می‌آید: «إِلهِی ذطُمُوحُ الآمالِ قد خابت إِلّا لدیک و معاکِفُ الهِممِ قد تعطّلت إِلّا علیک»؛ «خدایا! آرزو‌های سرکش و بزرگ و خواسته‌های عظیم، محکوم به نومیدی هستند؛ مگر وقتی‌که با تو مطرح شوند.» کاروان طلب‌های ما، از راه رفتن، محکوم به باز ماندند؛ مگر وقتی‌که در خانه تو بیایند.

اما ارتباط بین صبر و صلاهً. البتّه صلاهً را به مفهوم عام صلاهً بگیرید؛ یعنی توجّه، ذکر، خشوع؛ و الا صورت نماز درحالی‌که خالی از ذکر باشد، مورد نظر نیست؛ لذا در آن آیه شریفه هم که راجع به صلاهً فرموده، بعد می‌فرماید: «و لذِکرُ اللّهِ أکبرُ». «إِنّ الصّلاهً تنهی عنِ الفحشاءِ و المُنکر». این، یک خاصیت صلاهً است؛ اما بزرگ‌تر از نهی از فحشا و منکر، نفس ذکر خداست که در صلاهً وجود دارد. این صلاهً یعنی آن ذکر، توجّه، خشوع، ارتباط قلبی با خدا، در استحکام صبر تأثیر دارد.

انتهای پیام/ 161