به گزارش پایگاه خبری 598، مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی در یکی از سخنرانی‌های خود به «شرح دعای روز ششم ماه مبارک رمضان» پرداختند که تقدیم شما فرهیختگان می‌شود.

اللَّهُمَّ لاتَخْذُلْنِی فِیْهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِیَتِکَ، وَلا تَضْرِبْنِی بِسِیاطِ نَقْمَتِکَ، وَزَحْزِحْنِیِ فِیْهِ مِنْ مُوجِباتِ سَخَطِکَ، بِمَنِّکَ وَأَیادِیکَ یا مُنْتَهی رَغْبَةِ الرَّاغِبِینَ.»

خدایا در این ماه به خاطر دست زدن به نافرمانیت خوارم مساز، و تازیانه‌های عذابت را بر من مزن، و از موجبات خشمت دورم بدار با منت و بخششت بر من ببخشای‌، ای نهایت آرزوی آرزومندان.»

* شرح بخش اول دعا

بسم الله الرحمن الرحیم؛ در شرح دعای ششم ماه رمضان، ما با مفهوم عمیقی روبرو هستیم: «اللَّهُمَّ لاتَخْذُلْنِی فِیْهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِیَتِکَ؛ خدایا مرا به واسطه تعرض گناه خوارم نکن.»

این جمله بیانگر حقیقتی است که گناه انسان را خوار می‌کند، درحالی‌که عبادت و بندگی موجب عزت انسان می‌شود.

* گناه انسان را پیش همه خوار می‌کند

هنگامی که شخصی اهل طاعت و بندگی می‌شود، همچون نمازشب‌خوان، محبوبیت خاصی می‌یابد. همسرش او را دوست می‌دارد و در جامعه نیز محترم شمرده می‌شود، اما اگر فردی اهل گناه باشد، حتی با وجود تحصیلات عالی همچون لیسانس یا دکترا و پوشیدن بهترین لباس‌ها، در نظر دیگران خوار می‌شود. حتی همسرش نیز به او احترام نمی‌گذارد و در صورت مرگ، کسی برایش فاتحه نمی‌خواند.

بندگی خالصانه موجب می‌شود محبت در دل مردم جای گیرد. ما گاهی افرادی را می‌بینیم که بی‌اختیار دوستشان داریم، مانند پیرمردی نورانی که نود سال سن دارد و همچنان محبوب قلب‌هاست. علت این محبوبیت، اطاعت و بندگی خداوند است.

گناه انسان را پیش همه خوار می‌کند - پیش پدر، مادر، همسر، فرزند و استاد. اما پرهیز از گناه موجب عزت انسان در نظر مردم می‌شود.

قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «إنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا؛ کسانی که ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، خداوند رحمان محبتشان را در دل‌ها قرار می‌دهد».

مردم روحانی نیکوکار و ساده‌زیست را دوست دارند، اما به روحانی دنیاطلب که غرق در تجملات است، احترام نمی‌گذارند.

مردم روحانی ساده و زاهد را چنان دوست می‌دارند که در مراسم تشییع جنازه‌اش، پیاده از مسجد جامع تهران تا محل دفن او را همراهی می‌کنند و قبرش را زیارتگاه قرار می‌دهند.

آیه مذکور را به خاطر بسپارید:«إنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا».

«باور به خدا» نقطه آغاز این مسیر است. از امروز باور کنیم خدایی داریم که ناظر اعمال ماست. این باور عمیق باعث می‌شود از گناه دوری کنیم و در مسیر بندگی گام برداریم.

* شرح بخش دوم دعا

«وَلا تَضْرِبْنِی بِسِیاطِ نَقْمَتِکَ؛ خدایا مرا به تازیانه عذابت نزن».

این عبارت اگرچه به ظاهر نهی است، اما در واقع دعاست. وقتی با خدا سخن می‌گوییم، حتی اگر در قالب نهی باشد، به دلیل جایگاه بلند الهی، این کلام دعا محسوب می‌شود.

همانند فرزندی که از پدرش درخواستی دارد؛ این امر نیست، بلکه تقاضاست. از خداوند می‌خواهیم ما را از عذاب محفوظ بدارد.

بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله و بیماری‌های فراگیر همگی مصادیق «تازیانه عذاب الهی» هستند.

استاد ما نقل می‌کرد که در گلستان، سیلی آمد و مسیرش را تغییر داد تا گروهی خاص را هدف قرار دهد. این حوادث اتفاقی نیستند، بلکه «لشکر حق» هستند که هنگام امتحان الهی به کار گرفته می‌شوند.

همچنان که مولانا گفته: «جمله ذرات زمین و آسمان، لشکر حق‌اند هنگام امتحان».

این نشان می‌دهد که تمام عناصر طبیعت، از زمین گرفته تا موجودات ریز مانند پشه و قورباغه، می‌توانند به فرمان خداوند برای مجازات گناهکاران بسیج شوند.

متأسفانه برخی این حوادث را صرفاً قهر طبیعت می‌نامند، در حالی که اینها همه نشانه‌های الهی هستند.

* قدر رهبر و مملکت اسلامی خودمان را بدانیم

نکته قابل توجه در زلزله بم این بود که مسجد جامع آسیب ندید و هیچ روحانی در آن حادثه از بین نرفت. این نکاتی است که باید به عنوان موعظه به مردم یادآوری شود تا متوجه شوند که عذاب الهی نتیجه گناه است.

نقل شده که تهران نیز قرار بود دچار عذابی شود، اما امام حسین(ع) شفاعت کرد. فرمودند: «برای من بیرق امام حسین(ع) بر سر این حسینیه‌ها، مساجد و خیابان‌ها می‌زنند، عذاب نکن».

این شفاعت باعث شد تهران که به دلیل برخی گناهان مستحق عذاب بود، از آن در امان بماند.

ایران را باید قدر دانست؛ بهترین ممالک دنیاست و اولین حکومت شیعه اثنی عشری که تمام ارکان حکومتش، از رهبری گرفته تا رئیس جمهور و رئیس مجلس، همگی شیعه هستند؛ حتی در عراق و لبنان چنین وضعیتی نیست.

این افتخار به برکت همان دعای پیامبر(ص) در غدیر خم است که فرمود: «اللهم انصر من نصره؛ خدایا یاری کن هر که علی را یاری کند.»

باید قدر ایران، رهبری و مراجع بزرگوار را دانست. ایران در میادین مختلف موفق است و این باعث حسرت دشمنان شده است.

پس معنای این قسمت از دعا این است: «خدایا مرا به تازیانه عذابت نگیر»، زلزله مرا از بین نبرد، رانش زمین مرا نابود نکند.

کلمه «سَوط» در عربی به معنای تازیانه است و این دعا درخواستی برای محفوظ ماندن از عذاب‌های الهی است که به صورت بلایای طبیعی ظاهر می‌شوند.

* شرح بخش سوم دعا

« وَزَحْزِحْنِیِ فِیْهِ مِنْ مُوجِباتِ سَخَطِکَ؛ خدایا از موجبات سخط خودت مرا دور گردان.»

این بخش از دعا به ما می‌آموزد که برخی گناهان موجب غضب و سخط الهی می‌شوند. خداوند متعال نسبت به بندگانش انتظاراتی دارد، به‌ویژه نسبت به افراد آگاه و دانشمند.

وقتی کسی به مقام علم و آگاهی رسیده باشد، مسئولیت بیشتری دارد و توقع خداوند از او بالاتر است.

* مسئولیت افراد آگاه و عالم بسیار سنگین‌تر

در روایت آمده است: «یُغْفَرُ لِلْجَاهِلِ سَبْعُونَ ذَنْبًا قَبْلَ أَنْ یُغْفَرَ لِلْعَالِمِ ذَنْبٌ وَاحِدٌ؛ هفتاد گناه جاهل آمرزیده می‌شود پیش از آنکه یک گناه عالم بخشیده شود».

این حدیث نشان می‌دهد که مسئولیت افراد آگاه و عالم بسیار سنگین‌تر است. مردم عادی گناه می‌کنند و با پشیمانی و توبه بخشیده می‌شوند، اما از عالمان توقع بیشتری می‌رود.

«خدایا مرا دور کن از موجبات سخط خودت، به حق احسان و نعمت‌هایی که به من داده‌ای».

در این بخش از دعای ششم ماه رمضان، سه درخواست مهم مطرح شده است:

۱. خدایا مرا به واسطه گناه خوار نکن

۲. خدایا مرا به تازیانه عذاب نزن

۳. خدایا مرا از آنچه موجب خشم توست دور بدار

* شرح بخش پایانی دعا

سپس دعا چنین ادامه می‌یابد: « بِمَنِّکَ وَأَیادِیکَ یا مُنْتَهی رَغْبَةِ الرَّاغِبِینَ؛ ای خدایی که منتهای رغبت مشتاقان هستی.»

مشتاقان حقیقی تنها به تو رغبت دارند و جز تو را نمی‌خواهند. این عبارت بیانگر نهایت توجه و اشتیاق مؤمن به خداوند است.

* در عذاب های الهی، نیکوکاران نیز در معرض عذاب هستند

ای کاش هر روز هنگام خواندن دعاهای ماه رمضان در مساجد، معنای آنها نیز برای مردم بیان می‌شد تا با حضور قلب و آگاهی کامل دعا کنند و آن را در زندگی خود پیاده سازند.

بلایا و عذاب‌هایی که در دنیا رخ می‌دهد، به سبب گناهان است. به عنوان مثال، در همان شب زلزله بم، گفته شده گناه بزرگی رخ داده بود.

پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «هرگاه خداوند بخواهد قومی را عذاب کند، تنها گناهکاران را عذاب نمی‌کند، بلکه نیکوکاران نیز در معرض آن عذاب قرار می‌گیرند.»

علت این امر آن است که نیکوکاران با گناهکاران خوش و بش می‌کردند و امر به معروف و نهی از منکر نمی‌کردند.

ضرب‌المثل «تر و خشک با هم می‌سوزند»، در اینجا صادق نیست، زیرا نیکوکارانی که در معرض عذاب قرار می‌گیرند، به نوعی در گناه مشارکت داشته‌اند؛ یا با حضور در مجالس گناه یا با سکوت در برابر منکرات.

از خداوند بخواهیم که ما را از عذاب خود محفوظ بدارد، بیماران را شفا دهد و مسلمانان را از گرفتاری‌ها نجات بخشد.

برای دانلود صوت اینجا را کلیک کنید