قدس؛رژیم اسرائیل در راستای تحقق برنامه بلندمدت خود برای تجزیه سوریه به تلاش‌های خود برای جذب قومیت‌ها و اقلیت‌ها به‌ویژه اقلیت دروزی در این کشور ادامه می‌دهد.
در حالی که چهره سیاسی دمشق پس از ۸ دسامبر به سرعت در حال تغییر است، بحران‌های مربوط به گروه‌های اقلیت که پویایی سیاسی و اجتماعی سوریه را تشکیل می‌دهند، شروع به نمایان شدن کرده است.
در روزهای اول سقوط دولت بشار اسد، همه نگاه‌ها و مباحث درباره آینده جامعه علوی بود؛ بعدها شرق فرات و مطالبات کردها در دستورکار قرار گرفت و در حالی که تمرکز دولت دمشق در ابتدا بر حل این دو مسئله در ایجاد نظم جدید بود، جنبش‌های دروزی‌محور در منطقه سویدا در جنوب سوریه و بلندی‌های اشغالی جولان فصل تازه‌ای از بحران را برای سوریه رقم زدند.
طرح دروزی‌محور تل‌آویو در خط جولان - سویدا
در روزهای اول دسامبر، همزمان با پیشروی سریع نیروهای تحریرالشام در خاک سوریه، ارتش رژیم صهیونیستی نیز از طریق جبل شیخ به سوریه حمله کرد. اسرائیل با گسترش نواحی اشغالی بلندی‌های جولان و پیشروی به سمت کوه هرمون، با ادعای «حفاظت از دروزی‌های ساکن در منطقه» تلاش کرد دروزی‌ها را به سمت خود جذب کند.
بدیهی است که تل‌آویو درصدد است از مهاجرت احتمالی حدود ۲۵هزار یهودی ساکن جولان اشغالی از منطقه، ناشی از ترس از حضور تحریرالشام جلوگیری کند.
اسرائیل که در حال حاضر قادر به بازگرداندن یهودیان به مناطق شمالی در مرز با لبنان نیست، نمی‌خواهد تغییرات سیاسی غیرمنتظره در سوریه نیز منجر به بحران احتمالی دیگری در جولان شود. علاوه بر این، واضح است که نتانیاهو می‌خواهد با استفاده از بلاتکلیفی در سوریه به جاه‌طلبی‌های اشغالگرانه خود جامه عمل بپوشاند. به همین دلیل، هدف آن برقراری ارتباط با جامعه دروزی با استفاده از نامشخص بودن ماهیت نگرش رژیم جدید سوریه به اقلیت‌هاست.
در همین راستا، رژیم صهیونیستی در ماه دسامبر شروع به پخش ویدئوهایی کرد که در آن بیان می‌کرد دروزی‌های جولان می‌خواهند علیه «دولت جدید جهادی» به اسرائیل بپیوندند. رژیم اشغالگر می‌خواست با جلب حمایت دروزی‌ها در برابر دولت جدید مقابله کرده و اشغال جبل شیخ را دائمی کند، اما به جز چند حمایت مختصر از سوی تعدادی از روستاها، هیچ پاسخی از طرف دروزی‌ها دریافت نکرد.
با این حال، به نظر می‌رسد اسرائیل در حال انجام تحرکات راهبردی جدیدی برای همراه کردن دروزی‌های ساکن بلندی‌های جولان علیه دولت (جولانی) است. اعزام شیخ مؤفک طریف، رهبر مذهبی دروزی‌های اسرائیل از سوی تل‌آویو به آمریکا برای دیدار با رهبران ارشد بین‌المللی ازجمله آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل و درخواست برای حمایت از دروزی‌های سوری از سوی آمریکا، نشان می‌دهد نتانیاهو در تلاش است جای پای خود را در سوریه محکم کند.
از سوی دیگر، تلاش رژیم برای جذب دروزی‌های جولان با پروژه‌های جدید که فرصت‌های شغلی را در بخش‌های کشاورزی و ساختمانی فراهم می‌کند، سبب شده دروزی‌های سوریه که در حال حاضر شرایط مناسب اقتصادی ندارند، بر سر یک دوراهی بمانند.
علاوه بر طرح جولان صهیونیست‌ها، اعتراضاتی که در ماه‌های ژانویه و فوریه از منطقه سویدا در جنوب بلند شد نیز ضرورت توجه بیشتر دولت سوریه به دروزی‌ها را آشکار کرد.
اگرچه مردم سویدا که ۹۰درصد آن‌ها دروزی هستند، اعلام کردند از روز اول با جریان جدید همراه بوده‌اند، اما اظهارات مبهم شیخ «حکمت الهجری» حاکم دینی و از مشایخ طایفه دروزی در سویدا در این جریان و نبود اقدام صریح دولت دمشق در پاسخ به خواسته‌های دروزی‌ها، تل‌آویو را برای تمرکز روی جنوب سوریه حریص‌تر کرد.
در همین راستا، در حالی که کنفرانس گفت‌وگوی ملی سوریه در روزهای اخیر ادامه داشت، نتانیاهو بار دیگر به نمایندگی از دروزی‌های جنوب سخنرانی کرد و گفت: اجازه هیچ تهدیدی از سوی رژیم دمشق علیه جامعه دروزی در جنوب سوریه را نخواهیم داد و تأکید کرد حضور اشغالگرانه اسرائیل در سوریه را دائمی خواهد کرد.
طرح نتانیاهو برای همکاری با دروزی‌ها در چارچوب طرح او برای ایجاد یک منطقه امنیتی بدون سکنه با ایجاد یک منطقه حائل در جنوب سوریه، با همکاری شورای نظامی دروزی که در همان دوره در سویدا ظهور کرد، آشکار شد.
شورای نظامی سویدا که توسط دروزی‌ها از گروه‌های مسلح محلی و با ادعای حفاظت از منطقه و تأمین امنیت تشکیل شده بود، اعلام کرد مذاکرات با رژیم صهیونیستی را برای پاسخ به تهدیدات علیه دروزی‌ها آغاز کرده است.
درست است که واکنش تند دروزی‌ها به تهدیدات نتانیاهو به‌ویژه در سویدا، درعا و حلب و شعارهای آن‌ها مبنی بر اینکه بخشی از سوریه هستند و حاضر به ترک منطقه نیستند، دست تل‌آویو را در حال حاضر در پوست گردو گذاشته است، با این حال، این واقعیت که شورای نظامی سویدا شروع به جذب سرباز کرده و با تأیید رهبر مذهبی «حکمت الهجری» تشکیل شده است، نشان از شکاف در میان دروزی‌ها دارد
واکنش دمشق در برابر طرح تجزیه سوریه؛ انفعال و سکوت
الجولانی از همان زمان که قدرت را در دست گرفت، نگرش عمل‌گرایانه‌ای درخصوص اقلیت‌ها نداشت. هرچند جولانی با «لیس البولوس» یکی از رهبران برجسته دروزی سویدا و نمایندگان ارشد دروزی در کنفرانس گفت‌وگوی ملی دیدار و تلاش کرد به نتانیاهو این پیام را بدهد که با دروزی‌ها متحد هستند، اما در مقام عمل، وعده‌های او بیشتر در حد شعار باقی مانده است.
از طرفی دولت انتقالی سوریه از همان ابتدا تلاش کرده به عنوان دوست اسرائیل جلوه کند و حتی با وجود تجاوز صهیونیست‌ها به خاک سوریه و اشغال مناطقی همچون کوه هرمون (جبل الشیخ) یا بخش‌هایی از استان قنیطره و درعا، در برابر این اقدامات سکوت کرده است؛ سکوتی که به گفته برخی کارشناسان از توافق پشت پرده میان رژیم جولانی و تل‌آویو حکایت دارد.
در این مرحله، دروزی‌ها به دقت واکنش دمشق به خواسته‌های خود را برای تمرکززدایی دنبال می کنند. از سوی دیگر، اگرچه جامعه دروزی مستقیماً خواستار حکومت خودمختار نیستند، اما نگرانی آن‌ها در زمینه تأمین امنیت مانع از آن شده که سلاح‌های خود را به‌طور کامل تسلیم کنند؛ به همین دلیل، ابتدا باید مسئله امنیتی تضمین شده و مطالبات آن‌ها در مدیریت منطقه برآورده شود. اما باید توجه داشت تا زمانی که کنترل دولت جدید بر شرق فرات به‌طور کامل برقرار نشود، دروزی‌ها بر خواسته‌های خود افزوده و دمشق را با مشکل مواجه خواهند کرد.
از جولان تا جرمانا؛ سایه شوم تل‌آویو بر سوریه
اگرچه در وفاداری دروزی‌ها به سوریه در طول تاریخ هیچ شکی وجود ندارد، اما هرگونه اقدام افراطی، جامعه را وارد یک روند ناسازگار و متضاد با دولت جدید می‌کند. بنابراین، مهم است این احتمال در نظر گرفته شود که هرگونه برخورد تند با سویدا سبب می‌شود برنامه‌های نتانیاهو در سوریه به نتیجه برسد و بحران‌های اجتماعی در سوریه رشد کند.
چنان‌که پس از درگیری‌های روزهای اخیر میان نیروهای دولت جدید سوریه و شبه نظامیان فرقه دروزی، موضع‌گیری‌ها در مورد اتفاقات جاری در منطقه «جرمانا» در دمشق، پایتخت سوریه تشدید شده است.
تجزیه سوریه و ایجاد کشور غیرمسلمان در خاورمیانه
اتفاقات اخیر در سویدا و سایر مناطق جنوبی سوریه حاکی از تحولی مهم در فضای سیاسی سوریه و مؤید این مسئله است که تل‌آویو طرح تجزیه سوریه را با ایجاد منطقه حائل دروزی‌نشین با جدیت بیشتری دنبال خواهد کرد؛ طرحی که به نوشته الجزیره از دو سال پیش توسط سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل تدارک دیده شده و شکل‌گیری اعتراضات در سویدا در جنوب سوریه که مهم‌ترین خاستگاه جمعیتی و سیاسی دروزیان در این کشور به‌شمار می‌آید در راستای اجرایی شدن آن است. حملات جنگنده‌های صهیونیستی به «الکسوه» در جنوب غرب دمشق و اظهارات «یسرائل کاتس» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در توجیه این حملات مبنی بر اینکه تل‌آویو نخواهد گذاشت جنوب سوریه همانند جنوب لبنان شود نشان‌دهنده عزم تل‌آویو بر دنبال کردن پروژه تجزیه سوریه است.
در همین زمینه رسانه‌های صهیونیستی در روزهای اخیر از ایجاد نخستین کشور غیرمسلمان در خاورمیانه پس از اسرائیل خبر می‌دهند؛ روزنامه عبری معاریو در گزارشی با اشاره به اینکه دروزی‌ها در حال حاضر با حمایت تل‌آویو و واشنگتن کنترل کامل منطقه سویدا در جنوب سوریه را در اختیار دارند، نوشت: سویدا دست‌کم نیم میلیون نفر جمعیت دارد که بیش از ۸۵درصد ساکنان آن دروزی‌ها و۱۰درصد مسیحی هستند و بدون شک امن‌ترین منطقه برای مسیحیان در سوریه است.
اقدامات ارتش و اظهارات وزیر جنگ رژیم صهیونیستی حکایت از برنامه ویژه تل‌آویو برای جنوب سوریه دارد؛ برنامه‌ای که در آن احتمالاً سه استان درعا، قنیطره و سویدا به منطقه‌ای خودمختار مانند شرق فرات یا اقلیم کردستان عراق تبدیل می‌شود که دروزی‌ها کنترل را در این منطقه به دست خواهند گرفت و از حمایت نظامی رژیم صهیونیستی نیز برخوردار خواهند بود.