اقتصادآنلاین، مهرین نظری: ChatGPT که توسط OpenAI توسعه یافته، پرکاربردترین مدل هوش مصنوعی مولد در جهان محسوب می‌شود. این مدل در دو نسخه رایگان (GPT-3.5) و پولی (GPT-4) ارائه شده و قابلیت‌هایی مانند تولید متن دقیق، پردازش درخواست‌های پیچیده و تعامل هوشمندانه با کاربران را دارد. موفقیت این مدل تا حدی بوده که بسیاری از کسب‌وکارها، آن را به عنوان ابزاری برای تولید محتوا، خدمات مشتریان، تحلیل داده و حتی برنامه‌نویسی مورد استفاده قرار می‌دهند.
گوگل با معرفی مدل Gemini قصد دارد در این رقابت سهم قابل توجهی از بازار را به دست آورد. این مدل که قبلاً با نام Bard شناخته می‌شد، دارای قابلیت‌هایی فراتر از پردازش متن است و به صورت چندوجهی طراحی شده است. این یعنی علاوه بر متن، توانایی تحلیل تصویر، ویدیو و صوت را نیز دارد. گوگل بر روی این ویژگی تأکید زیادی دارد و معتقد است که Gemini به زودی بهترین مدل برای پردازش داده‌های چندرسانه‌ای خواهد شد.
در طرف دیگر، چین با توسعه مدل DeepSeek در تلاش است تا وابستگی خود را به مدل‌های غربی کاهش دهد. این مدل که در سال ۲۰۲۴ معرفی شد، به عنوان اولین هوش مصنوعی متن‌باز چینی در مقیاس بزرگ شناخته می‌شود و هدف آن رقابت با مدل‌های آمریکایی است. DeepSeek هنوز در مراحل اولیه توسعه است، اما دولت چین و شرکت‌های بزرگ فناوری در این کشور سرمایه‌گذاری سنگینی برای بهبود آن انجام داده‌اند.
دقت و قدرت پردازش زبان؛ چه کسی برتر است؟
یکی از مهم‌ترین معیارهای سنجش یک مدل هوش مصنوعی، دقت در پردازش زبان و توانایی درک متون پیچیده است. بر اساس آزمایش‌های انجام‌شده، ChatGPT همچنان بالاترین دقت را در تولید متن و درک مفاهیم دارد. این مدل نه‌تنها می‌تواند مقالات طولانی، توضیحات فنی و متون خلاقانه تولید کند، بلکه در زمینه پاسخ‌دهی به سؤالات علمی و برنامه‌نویسی نیز عملکرد قابل قبولی دارد.
Gemini با وجود چندوجهی بودن، در برخی موارد دقت کمتری نسبت به ChatGPT دارد. این مدل گاهی اطلاعات نادرست ارائه می‌دهد یا در تحلیل برخی متون پیچیده دچار خطا می‌شود. البته گوگل اعلام کرده که نسخه‌های آینده Gemini با بهبود پردازش زبان، می‌توانند رقابت نزدیک‌تری با ChatGPT داشته باشند.
DeepSeek به دلیل محدودیت‌های داده‌ای، هنوز به اندازه دو رقیب دیگر پیشرفته نیست. به دلیل قوانین چین، داده‌های آموزشی این مدل محدودتر از ChatGPT و Gemini است و همین موضوع باعث شده که در برخی موارد دقت آن کاهش یابد. البته این مدل همچنان در حال بهبود است و انتظار می‌رود در آینده بتواند در بازار چین جایگاه قوی‌تری کسب کند.
امکان تحلیل چندرسانه‌ای؛ آیا گوگل پیشتاز است؟
یکی از نقاط قوت اصلی Gemini نسبت به ChatGPT و DeepSeek، توانایی آن در پردازش چندرسانه‌ای است. این مدل علاوه بر پردازش متن، می‌تواند تصاویر، ویدیو و صوت را تحلیل کند و این ویژگی آن را به گزینه‌ای جذاب برای شرکت‌هایی تبدیل کرده که به تحلیل محتوای چندرسانه‌ای نیاز دارند.
در مقابل، ChatGPT بیشتر بر روی پردازش متن متمرکز است و قابلیت تحلیل تصویر و ویدیو را به‌طور گسترده پشتیبانی نمی‌کند. اگرچه OpenAI نیز در حال توسعه مدل‌هایی برای تحلیل محتوای چندرسانه‌ای است، اما هنوز به سطح Gemini نرسیده است.
DeepSeek نیز در این بخش ضعیف‌تر از دو رقیب خود عمل می‌کند و در حال حاضر بیشتر بر پردازش زبان طبیعی و تحلیل متون تمرکز دارد.
داده‌های آموزشی و سانسور اطلاعات؛ محدودیت‌ها کجاست؟
یکی از بحث‌های مهم درباره مدل‌های هوش مصنوعی، نوع و گستردگی داده‌های آموزشی آن‌ها است. ChatGPT تا سپتامبر ۲۰۲۳ به‌روزرسانی شده و به اطلاعات جدیدتر از آن تاریخ دسترسی ندارد. این موضوع باعث می‌شود که در برخی موارد، پاسخ‌های آن بر اساس داده‌های قدیمی ارائه شود.
Gemini به داده‌های زنده محدودتری دسترسی دارد و گوگل در برخی موارد به دلیل سیاست‌های شرکت، اطلاعات خاصی را فیلتر می‌کند. همین مسئله باعث شده که کاربران در برخی موضوعات نتوانند به پاسخ‌های بی‌طرفانه و دقیق دسترسی داشته باشند.
DeepSeek به دلیل قوانین سخت‌گیرانه چین، بیشترین محدودیت را دارد. داده‌های آموزشی این مدل به شدت کنترل می‌شود و بسیاری از موضوعات حساس سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در آن سانسور می‌شوند. به همین دلیل، این مدل بیشتر برای کاربران داخلی چین مناسب است و استفاده از آن در سطح بین‌المللی، با محدودیت‌های زیادی مواجه است.
کدام مدل برای کسب‌وکارها مناسب‌تر است؟
انتخاب بهترین مدل هوش مصنوعی بستگی به نیازهای کاربران و کسب‌وکارها دارد. اگر تمرکز یک شرکت بر تولید محتوا، برنامه‌نویسی و پردازش متن‌های پیچیده باشد، ChatGPT بهترین گزینه خواهد بود. این مدل دقت بالایی در تولید متن دارد و بسیاری از شرکت‌ها از آن برای اتوماسیون خدمات مشتریان، تولید مقالات و تحلیل داده‌ها استفاده می‌کنند.
Gemini برای شرکت‌هایی که به پردازش چندرسانه‌ای نیاز دارند، گزینه مناسب‌تری است. توانایی این مدل در تحلیل ویدیو و تصویر، آن را به ابزاری کاربردی در حوزه بازاریابی دیجیتال، تحلیل داده‌های بصری و تشخیص اشیا در تصاویر تبدیل کرده است.
DeepSeek به عنوان یک مدل چینی، بیشتر برای کسب‌وکارهای فعال در چین یا شرکت‌هایی که با بازار این کشور ارتباط دارند مناسب است. این مدل می‌تواند راهکاری جایگزین برای استفاده از مدل‌های غربی در چین باشد، اما به دلیل محدودیت‌های داده‌ای، هنوز فاصله زیادی با ChatGPT و Gemini دارد.
آینده هوش مصنوعی چگونه خواهد بود؟
هوش مصنوعی مولد در حال تغییر شیوه کار و زندگی ما است و رقابت بین ChatGPT، Gemini و DeepSeek نشان می‌دهد که این فناوری هنوز در مراحل اولیه توسعه خود قرار دارد. OpenAI همچنان پیشرو در پردازش زبان طبیعی است، گوگل با Gemini به سمت تحلیل چندرسانه‌ای حرکت کرده و چین با DeepSeek به دنبال استقلال از مدل‌های غربی است.
در آینده، انتظار می‌رود که این مدل‌ها با بهبود داده‌های آموزشی، افزایش دقت پردازش و توسعه قابلیت‌های جدید، رقابت را به مرحله‌ای تازه برسانند. انتخاب بهترین مدل بستگی به نیاز کاربران دارد، اما آنچه مسلم است، این است که هوش مصنوعی به زودی بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره و کسب‌وکارها خواهد شد.