به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین اختتامیه «چهل‌ودومین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و سی‌ودومین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» با حضور رئیس جمهور، اهالی قلم و اصحاب فرهنگ و دانش در تالار وحدت برگزار شد.
صالحی ضمن خیرمقدم به اهالی قلم در این آیین خطاب به رئیس جمهور گفت: کتاب در ایران موسوم دارد؛ در هفته کتاب به مناسبت روز کتابدار و روز کتابگردی و در دیدار با استادان فرهنگ ایران‌زمین، در خدمت شما بودیم. امروز نیز این افتخار را داریم که به‌مناسبت کتاب سال در خدمت شما هستیم.
وی افزود: مبدا، میوه و ریشه حوزه فرهنگ، کتاب است. کتاب، مبدا تمدن‌سازی است. تمدن‌ها ایده‌ها خود را کتاب برمی‌آورند. وقتی می‌خواهند به ثمر بنشینند با کتاب‌ها به ثمر می‌نشینند و این مسیر را ادامه می‌دهند. تمدن بی‌کتاب نداریم. هر تمدن بشری که به تمدن رسیده است، با کتاب آغاز کرده است و تا زمانی بالنده بوده که کتاب داشته و وقتی به افول گراییده است، که کتاب را فراموش کرده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، افزود: خوشبختانه در فضای انقلاب اسلامی، شاهد این هستیم که جریان تالیف و قلم، جریان رو به‌رشدی بوده است و از این جهت متنعمیم و باید شکرگزار باشیم.
وی ادامه داد: در دهه ۵۷ تا ۶۷ تعداد کتاب‌ها در یک‌سال، شامل چاپ نخست و تجدید چاپ، ۳۵ هزار کتاب بود اما در دهه چهارم انقلاب اسلامی، از ۸۷ تا ۹۷، به ۷۲۶ هزار عنوان کتاب رسیده است؛ بنابراین رشد ۲۰ برابری داشته است. این اتفاق محصول یک فرآیند بوده، که جریان دانش و علم، مسیر رشد کمی و تا حدودی کیفی را طی کرده است.
صالحی گفت: حوزه عدالت جنسیتی در حوزه پدیدآورندگان با گذشت بیش از ۴ دهه از انقلاب، مسیر خود را به‌خوبی طی کرده است. سال ۱۳۵۷ پدیدآورندگان مرد، ۳۰ برابر خانم‌ها بودند، یعنی یک سی‌ام زن بودند اما در سال ۱۴۰۲ در تالیف، از ۹۴ هزار پدیدآورنده چاپ نخست و تجدید چاپ، حدود ۴۵ هزار و ۵۰۰ مرد و ۳۳ هزارو ۷۰۰ زن بودند؛ به‌عبارت دیگر ۵۷ درصد مرد و ۴۳ درصد زن بودند. در ترجمه ۸ هزار و ۱۳۴ نفر مرد و ۶ هزار و ۵۰۰ نفر خانم بودند؛ به‌عبارت دیگر نسبت ۵۶ به ۴۴ درصد. این آمارها نشان می‌دهد که فضای کشور، در مسیر همگرایی و همراهی بهتر عدالت جنسیتی، در حوزه پدیدآورندگان حرکت کرده؛ این آمارها خبرهای حوزه خوب حوزه فرهنگ است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: در حوزه کودک و نوجوان نیز از بین ۱۰ ناشر، هشت ناشر، خصوصی هستند که بیش از ۲۳۰ عنوان، کتاب منتشر کرده‌اند. این نشان می‌دهد، بار صنعت نشر ایران بر دوش ناشران خصوصی سنگینی می‌کند؛ نباید صنعت نشر ایران را فراموش کرد، بار قابل توجهی از فرهنگ ایران‌زمین بر دوش ناشران خصوصی قرار گرفته است؛ بنابراین باید ترکیب اقتصاد فرهنگ را در بخش ناشران خصوصی جدی گرفت.
وی گفت: به نظر من، مسیری را که طی کرده‌ایم و روندهای گوناگونی که طی شده است، گستره‌هایی که زمینه دانش عمومی و دانش دانشگاهی در ایران پدید آورده است، فرصت‌هایی را برای حوزه فرهنگ به‌ویژه برای فرهنگ مکتوب پدید آورده است، اما در کنار این نکات طبعاً تقاضاهایی هم هست.
صالحی افزود: طبیعتاً هزینه‌های عرضه فرهنگ مکتوب زیاد و زیادتر شده است و سبد فرهنگی خانوار به دلایل مختلف، پایین و پایین‌تر آمده است، پیشنهادی که ناشران و مولفان داده‌اند وبه‌نظر می‌رسد، می‌شود با نگاه حضرتعالی به آن توجه عدالت‌گرایانه کرد، این است که علاقه‌مندان به کتاب را از دسترسی به کتاب محروم نکنیم؛ قیمت کتاب بالا رفته است، هزینه‌ها بالاست؛ اینکه بنیه خرید کتابخانه‌های عمومی، کتابخانه‌های مدارس و کتابخانه‌های دانشگاهی و همه مراکزی که می‌توان حداقل حضور کتاب و تامین منابع روز، فرصتی را برای علاقه‌مندان به کتاب ایجاد کند؛ این رویکرد حتماً به اقتصاد نشر و اقتصاد تالیف به حوزه عدالت فرهنگی کمک می‌کند و کسانی که علاقه‌مند به کتاب هستند اما با خرید چند کتاب از خرید کتاب بعدی می‌مانند.
صالحی خطاب به رئیس جمهور گفت: امیدواریم نگاهی که شما به درستی در حوزه آموزش دارید و در دولت و غیردولت به آن اشاره کردید که بحث من در مدرسه‌سازی تنها کالبد نیست، تغییر یک نوع نظام نرم‌افزاری هم هست و بی‌تردید در مدارسی که با این نگاه شکل گرفته یا می‌گیرند، کتاب می‌تواند روحی در آن مدرسه و دانشگاه و محیط آموزشی باشد.
وی گفت: اگر می‌خواهیم دانش‌آموزان را از حافظه‌محوری رها کنیم، باید دانایی بیاموزیم، به‌طور طبیعی کتاب جای خود را دارد و کمک به آنچه که بتواند این محیط‌های آموزشی و کتابخانه‌های عمومی را از کتاب‌های روزآمد و فضایی از منشورات جدید فراهم کند، می‌تواند کمک به این مسیر در حوزه آموزش باشد.
به گزارش ایبنا؛ آثار مورد ارزیابی در این جایزه شامل تمام کتاب‌هایی است که طی یک‌سال شمسی گذشته با مجوز رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نخستین‌بار منتشر شده باشند. این آثار شامل سه گروه تألیف، ترجمه و احیای متون (تصحیح) می‌شود و ملاک سال انتشار، شناسنامه کتاب است.
کتاب‌های داستان بزرگسال، تاریخ و نقد و پژوهش ادبی (تألیف)، مستندنگاری و شعر بزرگسال به‌دلیل همپوشانی با داوری در جایزه ادبی جلال آل‌احمد و جشنواره شعر فجر در جایزه کتاب سال بررسی نمی‌شود اما آثار منتخب این جایزه‌ها با نظر هیئت علمی جزو آثار منتخب جایزه کتاب سال قرار می‌گیرند و در این جایزه فقط تندیس و لوح تقدیر دریافت خواهند کرد.
معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئول و متولی جایزه کتاب سال و موسسه خانۀ کتاب و ادبیات ایران مجری آن است و هیئت‌علمی، دبیر علمی و دبیرخانه اجرایی از ارکان این جایزه است.
∎