دیپلماسی عمومی یکی از ارکان قدرت نرم است و به معنای استفاده یک دولت از ابزارهای رسانهای، فرهنگی، آموزشی و دیگر روشها برای تأثیرگذاری بر افکار عمومی کشورهای دیگر است. برخلاف دیپلماسی رسمی که از طریق مقامات دولتی انجام میشود، دیپلماسی عمومی بیشتر بر روی مردم و جوامع هدف تمرکز دارد و هدف آن ایجاد رابطه، تفاهم و همبستگی بین ملتهاست. دیپلماسی رسانهای نیز یکی از ابعاد دیپلماسی عمومی برای استفاده از رسانهها (مانند تلویزیون، رادیو، اینترنت، شبکههای اجتماعی و مطبوعات) به عنوان ابزار اصلی در روابط بینالمللی و سیاست خارجی یک کشور اشاره دارد. هدف اصلی دیپلماسی رسانهای، تأثیرگذاری بر افکار عمومی و تصمیمگیریهای سیاسی در داخل و خارج از کشور است.
ذکر مقدمه مذکور از این جهت بود که بگوییم فردا قرار است پیکر پاک سید مقاومت در لبنان به خاک سپرده شود. در حال حاضر یکی از مهمترین فضاها برای حضور مردمی، اصحاب رسانه، اساتید دانشگاه و فعالین فرهنگی و مبلغین شرکت در مراسم تشییع سید حسن نصرالله است که متاسفانه به دلایل امنیتی و البته عدم قوت در روابط دیپلماتیک بسیار محدود اتفاق افتاد و تعداد زیادی از افرادی که تمایل داشتند نتوانستند در این گردهمایی بین المللی اقتدار جبهه مقاومت حضور پیدا کنند. مراسم تشییع سید جبهه مقاومت نه تنها یک رویداد مذهبی بلکه یک فرصت استراتژیک برای ایران و لبنان برای تقویت روابط دیپلماتیک، فرهنگی و اجتماعیشان است.
در پاسخ به اینکه چرا دیپلماسی عمومی در روابط کشورها اثرگذار است باید گفت به دلایل زیر این مسئله مهم است:
1. نمایش قدرت نرم: از طریق دیپلماسی عمومی بالاخص دیپلماسی رسانهای، کشورها میتوانند تصویر مثبتی از خود در سطح جهانی ایجاد کنند. این ابزار به ویژه در زمان بحرانها و تحریمها اهمیت پیدا میکند که یک کشور نیاز به نمایش قدرت نرم خود دارد. بالاخص که فرصت تشییع سید فرصت مغتنی برای دورهم جمع شدن همه علاقه مندان به جبهه مقاومت در سراسر جهان و فرصت بسیار مناسبی برای تعاملات گروههای مختلف است.
2. تقویت ارتباط با گروههای جبهه مقاومت: دیپلماسی عمومی بین ایران و لبنان در مراسم تشییع سید حسن نصرالله، که به عنوان یکی از رهبران برجسته حزبالله لبنان شناخته میشود، اهمیت ویژهای دارد. این مراسم نه تنها یک رویداد مذهبی و اجتماعی است، بلکه به عنوان یک فرصت برای تقویت روابط دو کشور در سطح عمومی و سیاسی عمل میکند و نه تنها به تقویت روابط ایران و حزب الله بلکه به تقویت روابط دیپلماتیک دو کشور منجر خواهد شد. مراسم تشییع و یادبود سید شهید میتواند به عنوان یک فرصت برای نشان دادن حمایت ایران از حزبالله و مردم لبنان و همچنین تداوم روابط عمیق بین دو کشور باشد. حضور مردم در کنار مقامات ایرانی در این مراسم میتواند پیامهای حمایتی از لبنان ارسال کرده و همبستگی دو ملت را تقویت کند.
3. آشکار ساختن پیوندهای فرهنگی و مذهبی: ایران و لبنان دارای پیوندهای فرهنگی و مذهبی قوی هستند. این میتواند فرصتی برای ایران باشد تا هویت مشترک مذهبی (شیعی) و فرهنگی خود را با لبنان در سطح عمومی به نمایش بگذارد. این ارتباطات میتواند به تقویت روابط مردمسالار و مردمی دو کشور کمک کند.
4. تقویت نقش ایران در منطقه بالاخص در افکار عمومی جبهه مقاومت: ایران بهعنوان یکی از بازیگران اصلی در تحولات غرب آسیا، به ویژه در لبنان و در حمایت از حزبالله، میتواند از این مراسم برای ارسال پیامهای سیاسی استفاده کند. ایران میتواند نشان دهد که از حزبالله و مقاومت در لبنان حمایت میکند و به عنوان یک قدرت بزرگ منطقهای در حمایت از گروههای مقاومت در خاورمیانه باقی میماند.
5. جلب توجه افکار عمومی جهانی: با توجه به حضور رسانه ای کشورهای مختلف در این مراسم به دلیل اهمیت بالای شخصیت علمی و سیاسی سید نصرالله، دیپلماسی عمومی در این زمینه به ایران این امکان را میدهد که از این موقعیت برای بیان دیدگاههای خود و تأکید بر روابط استراتژیک با لبنان استفاده کند و در شرایطی که ایران تحت فشارهای بینالمللی و تحریمها قرار دارد، دیپلماسی عمومی میتواند ابزار موثری برای تقویت جایگاه ایران در منطقه و در برابر قدرتهای جهانی باشد. حضور ایران در این مراسم نشاندهنده همبستگی دو کشور در برابر تهدیدات منطقهای و جهانی است.
با توجه به نکات بالا، به نظر می رسد که دستگاه های مختلف بالاخص وزرات خارجه می توانست با هماهنگی بیشتر و همکاری نزدیک با دستگاه های امنیتی بخشی از مشکلات را حل کند و زمینه را برای حضور اقشار خاص مثل اصحاب رسانه و اساتید دانشگاه و حوزه و حتی علاقه مندان فراهم کند. به عنوان نمونه هماهنگی و تدبیر برای استفاده از هواپیماهای ترانزیتی و کمک به تسهیل شرایط در زمان توقف بین ایران و لبنان و حتی اسکان در بیروت و ضاحیه فراهم شود و موجب دلخوری علاقه مندان به حضور در این شرایط نشود.