به گزارش خبرگزاری ایمنا، رسانه‌های آزاد، روزنامه‌ها و مطبوعات در هر جامعه‌ای از ارکان توسعه و دموکراسی به‌شمار می‌آید، بر این اساس خبرگزاری ایمنا، مرور عناوین مطبوعات کشور را به‌صورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه ایران در صفحه نخست امروز خود با تیتر «اقتصاد، استیضاح نمی‌شناسد» نوشت: «از سال ۱۳۷۵ تاکنون، دو وزیر امور اقتصادی و دارایی برای استیضاح به مجلس رفته‌اند. اولی شمس‌الدین حسینی وزیر اقتصاد دولت محمود احمدی‌نژاد و دومی هم مسعود کرباسیان وزیر امور اقتصاد و دارایی دولت دوم حسن روحانی. در استیضاح اولی که به بهانه فساد ۳ هزار میلیارد تومانی در پرونده صادرات نفت توسط بابک زنجانی، دهم آبان ۱۳۹۰ انجام شد، حسینی توانست نمایندگان را قانع کند و به کار خود ادامه دهد. در مورد دوم، عمده تکیه نمایندگان امضاکننده استیضاح بر «تورم افسارگسیخته» و «افزایش نرخ ارز» در زمان مدیریت یک‌ساله کرباسیان در وزارت اقتصاد بود که به برکناری وی انجامید. اما آنچه در تمام این استیضاح‌ها قابل تأمل به نظر می‌رسد، اینکه بعد از استیضاح و برکناری صورت گرفته، همان مشکلات اقتصادی به قوت خود باقی ماند و حتی بزرگ‌تر شد.
۵ شهریورماه ۱۳۹۷، مسعود کرباسیان وزیر وقت امور اقتصادی و دارایی با رأی نمایندگان مجلس استیضاح و برکنار شد. نکته جالب توجه در جلسه استیضاح، نطق مسعود پزشکیان، نماینده وقت تبریز در مجلس بود که عنوان کرد: «بنده نمی‌گویم نقدی بر عملکرد وزیر اقتصاد وجود ندارد ولی به پیر و پیغمبر مشکل اصلی اقتصاد کشور وزیر اقتصاد نیست. آیا تصور می‌کنید با این کار اشتغال درست می‌شود؟ …با عوض کردن آدم‌ها نمی‌توان مشکل کشور را حل کرد…»
در آن زمان حتی یکی از نمایندگان مجلس در نطق مخالفت خود با کرباسیان عنوان کرد که «رأی اعتماد به آقای کرباسیان یعنی از وضعیت اقتصادی کشور راضی هستیم!» اما فارغ از آنچه در جلسه استیضاح کرباسیان گذشت، آیا برکناری وزیر وقت اقتصاد به نفع کشور تمام شد؟ آیا نتیجه‌ای که نمایندگان مجلس از استیضاح وزیر اقتصاد به دنبالش بودند، حاصل شد؟ روزی که کرباسیان برای دفاع از خود به مجلس رفت، دلار در کانال ۱۰ هزار تومانی فروخته می‌شد. فقط ۲۰ روز بعد، نرخ فروش دلار در کانال ۱۴ هزار تومانی قرار گرفت. نرخ دلار در مهرماه ۱۳۹۷ نیز در همان کانال حرکت کرد. یک ماه بعد به کانال ۱۲ هزار تومانی آمد. بهترین عملکرد را در آذرماه ثبت کرد و به کانال ۱۰ هزار تومانی بازگشت. اما این پایان ماجرای دلار بود. از آن زمان نرخ دلار رو به بالا حرکت کرد و دیگر هم ریزشی نداشت. آن هم در شرایطی که بعدها در دولت سیزدهم عنوان می‌شد در یک هفته می‌توان قیمت ارز را تا به نصف رقم‌های آن زمان رساند!
روزی که استیضاح آقای کرباسیان انجام شد حجم نقدینگی به هزار و ۵۳۰ هزار میلیارد تومان رسیده بود و الان که این مطلب را می‌خوانید، ۹,۰۰۰ هزار میلیارد تومان را نیز رد کرده است! در این ۶ سال چه اتفاقی افتاد که چنین رکورد بزرگی ثبت شد و آیا آنها که شهریور ۹۷ دست به برکناری وزیر اقتصاد زدند، چنین چیزی را هم پیش‌بینی می‌کردند؟»
روزنامه کیهان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «زلنسکی باید برود، معادن اوکراین باید واگذار شود اروپا باید تابع ما باشد» نوشت: «آمریکا با ادبیات ارباب و رعیتی به رئیس‌جمهور اوکراین گفته، «باید» هم از قدرت و هم از اوکراین برود، «باید» بر سر معادن مرغوبش وارد مذاکره با آمریکا شود. این کشور به اتحادیه اروپا هم گفته در این موارد «باید» تابع آمریکا باشد.
این روزها اوکراین و دیگر متحدین اروپاییِ آمریکا، روزهای «بسیار سختی» را سپری می‌کنند. آنها حقایق را از فاصله بسیار نزدیک لمس می‌کنند. آنها فهمیده‌اند که ترامپ ارزشی برای هیچ‌کس حتی متحدان نزدیک خود قائل نیست و تنها «همه» به عنوان ابزاری در جهت منافع خود نگاه می‌کند؛ به همین دلیل هفته گذشته آمریکا رسماً اتحادیه اروپا و اوکراین را در مذاکرات ریاض کنار گذاشت و به تنهایی با روسیه درباره سرنوشت یک کشور دیگر یعنی اوکراین مذاکره کرد. مذاکراتی که «اکونومیست» آن را «بدترین کابوس اروپا» نامید.
گزارش‌ها حاکی است بعد از مذاکرات ریاض و احتمالاً به عنوان نتیجه این مذاکرات، ترامپ شمشیر را علیه زلنسکی از رو بسته است. او که پس از گفت‌وگوی هیئت واشنگتن-مسکو در ریاض، حملات خود علیه زلنسکی را خیلی عریان آغاز کرده است. ترامپ با عصبانیت از حجم کمک‌های دولت جو بایدن به کی‌یف، زلنسکی را یک دیکتاتور خواند که مقصر آغاز جنگ اوکراین هم اوست.
بر اساس تحلیل «اکونومیست»، موضع فعلی اوکراین در مخالفت با مذاکره، ممکن است به تضعیف موقعیت کی‌یف در طول زمان منجر شود، زیرا ترامپ «اهرم‌های زیادی را دارد که می‌تواند به کار بگیرد از جمله لغو یکجانبه تحریم‌ها علیه روسیه و توقف کمک‌های نظامی به اوکراین.» طبق این گزارش، ترامپ همچنین ممکن است جریان اطلاعات از آمریکا را متوقف کند و اینترنت ماهواره‌ای استارلینک که به عنوان ستون فقرات ارتباطات میدان نبرد برای اوکراین عمل می‌کند را قطع کند. روزنامه «نیویورک‌پست» هم در تحلیلی نوشته است در بحبوحه تشدید تنش‌ها میان آمریکا و اوکراین، یکی از افراد نزدیک به رئیس‌جمهور آمریکا دونالد ترامپ پیشنهاد داده است که رئیس‌جمهور اوکراین این کشور را به مقصد فرانسه ترک کند.
از سوی دیگر آمریکا خواستار تبعیت اروپا از موضع آمریکا در پرونده اوکراین شده است. در همین راستا معاون رئیس‌جمهور آمریکا با اشاره به اینکه اروپا باید تابع سیاست‌های ترامپ باشد، گفت که صلح در اوکراین به نفع روسیه و اوکراین و تمام اروپا است. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از الجزیره، «جی دی ونس» با اشاره به تحولات اوکراین از کشورهای اروپایی خواست تا تابع دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا باشند، همان‌طور که در خصوص مهاجرت و آزادی بیان تابع جو بایدن بودند. جی دی ونس در اظهارات خود خاطرنشان کرد که امنیت اروپای غربی به لطف آمریکا تأمین شده، ولی سیاست بیشتر این کشورها در خصوص مهاجرت، توهین به احساسات بیشتر آمریکایی‌ها است. وی با اشاره به اینکه کشورها باید فوراً به دنبال تحقق صلح باشند، افزود که جنگ در اوکراین بدون مذاکره با روسیه چگونه می‌تواند پایان پذیرد؟»
روزنامه جوان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «خروج ناتو از اروپای شرقی روی میز مذاکره آمریکا - روسیه» نوشت: «رئیس‌جمهور آمریکا همچنان اصرار دارد که اوکراین را مجبور به امضای توافقی کند که بخشی از مواد حساس معدنی خود را در ازای سه سال کمک، به آمریکا می‌دهد؛ پیشنهادی که ولودیمیر زلنسکی با گفتن اینکه «من نمی‌توانم کشورمان را بفروشم» با آن مخالفت کرده و باعث شده طرح‌های کنار گذاشتن زلنسکی یا حتی خروج او از اوکراین روی میز قرار گیرد. در ورای اینها، روس‌ها، از فرصت شکاف اوکراین - اروپا با آمریکا استفاده کرده و سعی دارند بنیادین‌ترین هدف خودشان را که جنگ را به خاطر آن شروع کردند، در میز مذاکره با آمریکای ترامپ محقق کنند: «خروج ناتو از شرق اروپا». کریستیان دیاکونسکو، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور رومانی گفته که هیئت امریکایی درخواست خروج از شرق اروپا را رد کرده ولی «هیچ تضمینی وجود ندارد که واشینگتن در نهایت به این خواسته ولادیمیر پوتین تن ندهد.»
به گزارش «جوان»، دو مقام اروپایی به فایننشال‌تایمز گفته‌اند که در مذاکرات آمریکا و روسیه در ریاض، مسکو خواستار خروج نیروهای ناتو از شرق اروپا به عنوان یک شرط برای «عادی‌سازی روابط» شده است. گسترش پیدا نکردن ناتو به شرق، استراتژیک‌ترین درخواست مسکو طی دو دهه گذشته بوده که جنگ اوکراین در فوریه ۲۰۲۵ نیز در واکنش به بی‌توجهی اروپا و آمریکا به آن کلید خورد. حالا بعد از سه سال جنگ، روس‌ها در سایه بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، ظاهراً فضایی را آماده می‌بینند که در چارچوب یک توافق صلح به این هدف استراتژیک دست پیدا کنند. یک مقام اروپای شرقی که نامش فاش نشده به فایننشال‌تایمز گفته دولت‌های منطقه به طور فزاینده‌ای نگران مسیر مذاکرات آمریکا و روسیه هستند و اینکه آیا نگرانی‌های آنها در کاخ سفید جدی گرفته خواهد شد یا نه.
با تشدید تنش‌ها میان دولت ترامپ و اوکراین، فشارها بر کی‌یف در حال تشدید شدن است. ایلان ماسک میلیاردر و مسئول وزارت تازه تأسیس کارآمدی دولت ترامپ خواستار برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در اوکراین شده و گفته که زلنسکی باید از لغو انتخابات در این کشور دست بکشد.
استیون کالیسون در سی‌ان‌ان نوشته است: «همانند طرح او (ترامپ) برای انتقال همه فلسطینی‌ها به خارج از غزه تا ایالات متحده بتواند استراحتگاهی ساحلی مثل «ریویرا» بسازد، به نظر می‌رسد انگیزه‌های رئیس‌جمهور بیشتر در استخراج بهترین بازده پولی بالقوه برای ایالات متحده باشد تا حل عادلانه یک درگیری مرگبار که جهان را به خطر می‌اندازد.» او می‌گوید: «رویکرد معامله‌ای ترامپ نشان‌دهنده درهم شکستن ارزش‌های سیاست خارجی است که برای دهه‌ها توسط ایالات متحده دنبال می‌شد، از جمله این اصل که کشورهای قدرتمند نباید به کشورهای کوچک‌تر حمله کنند. فشار او بر اوکراین، قربانی درگیری، همچنین تلاشی سختگیرانه برای سوءاستفاده از یک ملت در تاریک‌ترین ساعت آن است.» کالیسون نوشته است: «در حالی که پوتین بخش‌های بزرگی از قلمرو آن (اوکراین) را جدا کرده، ترامپ به دنبال بخش بزرگی از ثروت معدنی آن با قیمتی ناچیز است. این «معامله» بیشتر شبیه نوعی اخاذی به نظر می‌رسد.»
روزنامه وطن امروز در صفحه نخست امروز خود تیتر «اینگونه سقوط می‌کند» را برگزید و نوشت: «زمانی که ایلان ماسک به صورت غیررسمی و البته همه‌جانبه، به نفع ترامپ وارد رقابت‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری شد، نگرانی دموکرات‌ها، ورود منابع عظیم ثروت به فضای انتخاباتی و به قول خودشان «دموکراسی آمریکایی» بود. آنها ابراز نگرانی می‌کردند ورود مستقیم ثروتمندان به رقابت‌های انتخاباتی - یعنی رویه‌ای جدید نسبت به کمک‌های معمول انتخاباتی پیشین - دموکراسی آمریکایی را زیر سوال می‌برد. جو بایدن در سخنرانی وداع خود از مقام ریاست‌جمهوری به شکل‌گیری الیگارشی جدیدی در فضای سیاسی آمریکا انتقاد کرد؛ الیگارشی‌ای که به هرچند چیزی از سیاست و فضای سیاسی نمی‌داند اما منابع مالی و ثروت خود را به این فضا سرازیر می‌کند تا بعد بتواند از امکانات و امتیازات این فضا به نفع منافع مالی خود بهره ببرد.
بایدن در آن سخنرانی با تمرکز بر موضوعاتی از جمله «ظهور یک الیگارشی خطرناک» در ایالات متحده گفت: «امروز یک الیگارشی از ثروت عظیم، قدرت و نفوذ در حال شکل‌گیری در آمریکاست که به معنای واقعی کلمه تمام دموکراسی ما، حقوق اولیه و آزادی‌های ما را تهدید می‌کند». با این حال در جبهه رقیب، این «الیگارشی خطرناک» در حال جان‌بخشی دوباره به یک واژه قدیمی و خطرناک در تاریخ آمریکا بود: «پادشاه». جمهوری‌خواهان چهره‌های مشهور و «سلبریتی‌طور» فضای تکنولوژی و صنعت را کسانی می‌دانستند که می‌توانستند دوباره عظمت را به آمریکا بازگردانند. از همین رو به ایلان ماسک لقب «کینگ‌میکر» یا «پادشاه‌ساز» دادند.
در همین راستا نشریه تایم در جلد تازه‌ترین شماره خود، ایلان ماسک را پشت میز ریاست‌جمهوری در دفتر بیضی کاخ سفید به تصویر کشید و بدون هیچ نوشته یا تیتر دیگری این حقیقت تازه را برای مخاطبان خود آشکار کرد که نتیجه انتخابات ۲۰۲۴، ریاست‌جمهوری ماسک بوده است نه ترامپ. رسانه‌های دیگر نیز با اشاره به سمت جدید ماسک در کابینه ترامپ که ریاست «دپارتمان کارایی دولت» است، خاطرنشان کردند این دپارتمان که وظیفه دارد هزینه‌های دولت فدرال را کاهش دهد، در واقع پوششی برای برون‌سپاری کارهای دولتی به ماسک و پیمانکارانش است. آنها در ظاهر وظیفه دارند از هزینه‌های دولت فدرال کم کنند و کارایی آن را افزایش دهند اما به همین بهانه، در حال تسویه‌حساب‌های سیاسی با لیبرال‌ها هستند و نامه‌های ضرورت استعفا برای آنها صادر می‌کنند.
شاید بر همین اساس باشد که ترامپ در فرمان خود به ایالت کالیفرنیا برای لغو عوارض اتومبیل در نیویورک، از هشتگ «زنده‌باد پادشاه» استفاده کرد و پس از این نیز بر همین اساس تمام اقداماتی را که خودش برای تغییر سیاست‌ها انجام می‌دهد، کم‌کم با عنوان «فرامین پادشاهی» به مردم ارائه خواهد کرد. در نهایت شاید همان‌طور که استیو بنن، مشاور استراتژیک او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش گفته است، ترامپ و یارانش به فکر باقی ماندن در قدرت پس از سال ۲۰۲۸ و در فکر پیاده کردن مدل «پوتین - مدودف» در عرصه سیاسی آمریکا باشند. در هر صورت به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها در سالی که به استقبال دویست‌وپنجاهمین سالگرد استقلال خود از انگلستان می‌روند، باز هم با سیستمی روبه‌رو شوند که یادآور سیستم پادشاهی انگلیس باشد!»
روزنامه شرق در صفحه نخست امروز خود تیتر «همتی در چاله اقتصاد یا سیاست» را برگزید و نوشت: «درحالی‌که نوسانات شدید قیمت ارز زندگی میلیون‌ها ایرانی را تحت تأثیر قرار داده، استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، به موضوعی جنجالی تبدیل شده است. اما آیا این استیضاح واقعاً برای بهبود اقتصاد است یا پشت پرده آن، بازی‌های سیاسی نهفته است؟
درحالی‌که مشکل نوسانات شدید قیمت ارز، کشور را در معرض چالش‌های اقتصادی قرار داده است، موضوع استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، به مسئله‌ای داغ و پیچیده تبدیل شده است. این مسئله به‌وضوح به تحولات اقتصادی و تصمیمات دولت مرتبط است. اما آیا دغدغه اصلی نمایندگان مجلس، مشکلات اقتصادی و معیشت مردم است یا مسائل دیگری در پس پرده این استیضاح نهفته است؟ در این میان، برخی از نمایندگان از جمله محمدمنان رئیسی، نماینده قم، کاهش قیمت ارز را به پذیرش استیضاح همتی مرتبط می‌دانند. محمدمنان رئیسی در یادداشتی نوشت: «خبر استیضاح همتی باعث کاهش نرخ دلار شد و نشان داد جامعه نیاز به آرامش دارد». او تأکید کرد نمایندگان باید «آرامش مردم» را در نظر بگیرند و افزوده هدف استیضاح لزوماً سیاسی نیست.
آیا استیضاح همتی صرفاً به دلیل مشکلات اقتصادی و تصمیمات اقتصادی دولت است یا اینکه برخی نمایندگان از این موقعیت برای تسویه‌حساب‌های سیاسی استفاده می‌کنند؟ به نظر می‌رسد در میان نمایندگان مجلس، دلایل متفاوتی برای این اقدام وجود دارد؛ درحالی‌که گروهی از آنان نگران وضعیت معیشتی مردم و نوسانات ارزی هستند، عده‌ای دیگر احتمال می‌دهند در پس این استیضاح، دست‌های پنهان سیاسی قرار دارد.
در نهایت، تصمیم‌گیری درباره استیضاح همتی نه‌تنها به وضعیت اقتصادی، بلکه به سیاست‌های داخلی و رقابت‌های سیاسی نیز بستگی دارد. این موضوع نشان می‌دهد که مشکلات اقتصادی کشور پیچیده‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد و در پس تصمیمات کلیدی، ممکن است انگیزه‌های سیاسی و حزبی در جریان باشد.»
روزنامه دنیای اقتصاد در صفحه نخست امروز خود تیتر «اره برقی در دستان ماسک» را برگزید و نوشت: «نگاهی به تحولات اقتصادی آرژانتین در حدود یک سال گذشته نیز نشان می‌دهد که میلی با کاهش شدید هزینه‌های دولتی، از تعطیل کردن وزارتخانه‌ها گرفته تا حذف یارانه‌ها موفق شد با از بین بردن کسری بودجه این کشور، در مسیر ثبات شاخص‌های اقتصادی گام بردارد. ایلان ماسک نیز پس از دریافت اره برقی که روی آن شعار «زنده باد آزادی لعنتی» نقش بسته بود، گفت: «این اره برقی برای بوروکراسی است.» دونالد ترامپ همزمان با آغاز دور دوم ریاست‌جمهوری خود، ایلان ماسک را به‌عنوان رئیس دپارتمان کارایی دولت منصوب کرد؛ هدف این نهاد حذف هزینه‌های غیرضروری دولت آمریکا است. بنابراین می‌توان گفت که دولت جدید آمریکا قصد دارد با هدف کاهش هزینه‌های دولت به جنگ با بوروکراسی غیرضروری برود.
هفته گذشته همایش محافظه‌کاران آمریکا در واشنگتن برگزار شد. این همایش که به صورت سالانه برگزار می‌شود، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین گردهمایی محافظه‌کاران در ایالات متحده است و به‌عنوان یک رویداد کلیدی در تقویم سیاسی آمریکا شناخته می‌شود. با وجود آنکه همانند هر سال مباحث مختلفی مطرح شد، اما یکی از تفاوت‌های همایش امسال، هدیه رئیس‌جمهور آرژانتین به ایلان ماسک، میلیاردر آمریکایی بود. پیش از آغاز سخنرانی ماسک، خاویر میلی به روی صحنه آمد و یک اره برقی که روی آن عبارت اسپانیایی« Viva la libertad, carajo» یا همان « زنده باد آزادی لعنتی» را به ایلان ماسک هدیه داد.
ایلان ماسک نیز با چرخاندن اره برقی بالای سر خود گفت: «این اره برقی برای بوروکراسی است.» شاید در نگاه نخست چنین هدیه و چنین واکنشی عجیب به نظر بیاید، با این حال نگاهی به کمپین‌های انتخاباتی میلی نشان می‌دهد که این هدیه چندان هم غیرعادی نیست. میلی که یک لیبرتارین و مخالفت ساختارهای دولتی گسترده است، در مبارزات انتخاباتی خود در سال ۲۰۲۳ از اره برقی به‌عنوان نمادی برای کاهش بوروکراسی و هزینه‌های دولتی استفاده می‌کرد. در دهه‌های گذشته دولت و نهادهای دولتی آرژانتین بسیار بزرگ و پیچیده بوده و هزینه‌های این نهادها یکی از دلایل اصلی کسری بودجه در این کشور و به تبع آن تورم‌های بالا و مزمن بود. میلی نیز با استفاده از اره برقی سعی می‌کرد نشان دهد که این نهادهای غیرضروری و هزینه‌زای دولتی را از بین برد. علاوه بر این استفاده از اره‌برقی به‌نوعی نشان‌دهنده نیاز به اصلاحات فوری و بدون مماشات است. اره برقی، ابزاری است که برای تغییرات سریع و بزرگ طراحی شده است، بنابراین این نماد به مردم القا می‌کند که میلی قصد ندارد به روش‌های تدریجی و کم‌هزینه برای اصلاحات دست بزند.
ماسک از طرفداران اقتصاد آزاد و کاهش دخالت دولت در بازار است. او به‌عنوان کسی که شرکت‌هایی مانند اسپیس‌ایکس و تسلا را با موفقیت راه‌اندازی کرده، معتقد است که کاهش مالیات‌ها و هزینه‌های دولتی باعث تشویق کارآفرینی، نوآوری و رشد اقتصادی می‌شود. از دیدگاه او، دولت باید نقش کمتری در اقتصاد ایفا کند و بیش از ایجاد کنترل و مقررات، بر تسهیل شرایط کسب‌وکارها و نوآوری‌ها تمرکز کند.»
