همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: مصر باستان سرزمینی پر از رمز و رازهای ناشناخته است که هر کشف جدیدی، درهای تازه‌ای را به دنیای پر رمز و راز آن می‌گشاید. یکی از این معماها، محتوای عجیب جام‌های سفالین معروف به «جام‌های بس» است که با چهره‌ای فریبنده از این الهه کوچک اما قدرتمند تزیین شده‌اند.
مراسم آیینی در تمدن‌های باستانی
مراسم آیینی در تمدن‌های باستانی همیشه همراه با رمز و رازهای زیادی بوده که برای مردم امروزی شگفت‌انگیز است. در مصر باستان، «بس» یکی از خدایان محبوب بود که با خانه، زایمان و مادران در ارتباط داشت. جام‌هایی که به نام او ساخته شده‌اند، سال‌ها در میان باستان‌شناسان مورد بررسی قرار گرفته‌اند تا مشخص شود دقیقاً چه نوع نوشیدنی در آنها ریخته می‌شده است. حالا، پژوهشگران دانشگاه فلوریدای جنوبی با بهره‌گیری از روش‌های پیشرفته علمی، نمونه‌های موجود در یکی از این جام‌ها را بررسی کرده و به ترکیباتی حیرت‌انگیز دست یافته‌اند؛ کشفی که شاید بتواند راز آیین‌های جادویی مصر باستان را برای همیشه فاش کند.
جام‌های بس؛ ظروفی مخصوص مراسم آیینی
«بس» خدایی نگهبان در مصر باستان بود که در زایمان و محافظت از خانواده‌ها نقش داشت. مجسمه‌ها و نقش‌های او در خانه‌های بسیاری از مصریان دیده شده است. اما نکته جالب‌تر، جام‌هایی بود که با تصویر بس ساخته می‌شدند. این ظروف سرامیکی سال‌ها به‌عنوان یکی از نمادهای آیینی مصر شناخته شده بودند، اما محتوای آنها همچنان معمایی حل‌نشده بود.
کشف راز ترکیبات عجیب نوشیدنی آیینی
به گزارش سایت Popsci دانشمندان با بررسی یک جام نادر از قرن دوم پیش از میلاد که در موزه هنر تامپا نگهداری می‌شود، موفق شدند ترکیبات اصلی این نوشیدنی را شناسایی کنند. آنها دریافتند که این نوشیدنی شامل موادی بود که خاصیت روان‌گردان و درمانی داشتند.
توهم‌زایی با گیاهان مقدس
از میان گیاهان شناسایی‌شده، دو مورد از همه شگفت‌انگیزتر بودند:
اسپند (Peganum harmala): دانه‌های این گیاه دارای آلکالوئیدهایی است که باعث ایجاد حالت رویاگونه می‌شود.
نیلوفر آبی (Nymphaea caerulea): این گیاه خاصیت آرام‌بخش و روان‌گردان دارد که در بسیاری از مراسم آیینی مصر باستان استفاده می‌شد.
بیشتربخوانید :
اضافه‌شدن مایعات بدن انسان؛ راز آیینی یا نماد قدرت؟
یکی از شگفتی‌های این کشف، وجود مقادیر بالای پروتئین‌های انسانی در داخل این جام بود. پژوهشگران معتقدند که این نوشیدنی علاوه بر مواد گیاهی، شامل مایعات بدن انسان‌مانند شیر مادر، خون و حتی ترشحات مخاطی بوده است. این موضوع کاملاً با اعتقادات مرتبط با «بس» هم‌خوانی دارد، زیرا او محافظ زایمان و بارداری محسوب می‌شد.
رنگ خونین نوشیدنی و ارتباط آن با اسطوره‌های مصری
یکی از نکات جالب این ترکیب، رنگ قرمز آن بود که با استفاده از انگور و احتمالاً شیرین‌بیان به دست می‌آمد. این رنگ احتمالاً نمادی از خون بود و ارتباط نزدیکی با یکی از اسطوره‌های مهم مصر داشت: «اسطوره چشم خورشیدی». در این داستان، «بس» با فریب الهه خشمگین، «هاتور»، او را با نوشیدنی آغشته به الکل و مواد آرام‌بخش فریب داد و از خونریزی و تخریب او جلوگیری کرد.
این کشف تاریخ را تغییر می‌دهد
تحقیقات جدید نه‌تنها پرده از اسرار یک نوشیدنی آیینی در مصر باستان برداشته، بلکه نشان داده بعضی از اسطوره‌های کهن، ممکن است ریشه‌ای در واقعیت داشته باشند. با استفاده از دانش مدرن، ما اکنون می‌توانیم نگاهی دقیق‌تر به گذشته‌ای بیندازیم که روزگاری تنها در قالب افسانه‌ها برای ما شناخته می‌شد. شاید این تنها یکی از رازهای مصر باستان باشد که در انتظار کشف‌شدن است.